Lewiatan Narodów_

celu. Jeżeli chce wiedzieć, jak katolicy i protestanci odnosić się będą do tych, którzy
odrzucają ich dogmaty, niech zbada stosunek Rzymu do przykazania o sobocie i do jej
obrońców. {WB 306.4}
Królewskie zarządzenia, sobory powszechne oraz dekrety kościelne popierane przez
władze świeckie były stopniami, po których pogańskie święto wstępowało na zaszczytne
miejsce w chrześcijańskim świecie. Pierwszym publicznym zarządzeniem, które
nakazywało święcenie niedzieli, był edykt Konstantyna Wielkiego z roku 321 po Chr. Edykt
ten nakazywał mieszkańcom miast odpoczywać „w czcigodny dzień słońca”, pozwalał
jednak pracować mieszkańcom wsi. Choć w swej istocie było to pogańskie zarządzenie,
cesarz wprowadził je w życie już po formalnym przyjęciu chrześcijaństwa. {WB 306.5}
Ponieważ dekret Konstantyna okazał się niewystarczający, by zastąpić autorytet Boga,
Euzebiusz — biskup, który starał się zdobyć przychylność książąt oraz był szczególnym
przyjacielem i pochlebcą cesarza, wysunął twierdzenie, że Chrystus zmienił
święcenie soboty na święcenie niedzieli. Nie znaleziono jednak żadnego dowodu z Pisma
Świętego, który potwierdziłby tę nową naukę. Sam Euzebiusz nieświadomie uznał jej
fałszywość i wskazał na prawdziwych jej twórców, gdy stwierdził: „Wszystko, co
obowiązywało w sobotę, przenieśliśmy na dzień Pański”. — R. Cox, Sabbath Laws and
Sabbath Duties 538. Bezpodstawne ustanowienie święcenia niedzieli zachęciło ludzi do
znieważania prawdziwego dnia Pańskiego — soboty. Wszyscy, którzy pragnęli sławy
ówczesnego świata, przyjęli to popularne pogańskie święto. Wraz ze wzrostem znaczenia
papiestwa niedziela zyskiwała coraz większe prawo obywatelstwa. Przez pewien czas
wieśniacy pracowali na polach, jeśli w niedzielę nie udawali się do Kościoła. Jednak
sytuacja stopniowo się zmieniała. Tym, którzy piastowali urzędy kościelne, zakazano w
niedzielę zajmować się sprawami państwowymi. Wkrótce wyszło zarządzenie,
stwierdzające, że wszyscy, niezależnie od stanu społecznego, muszą się wstrzymywać w
niedzielę od codziennych zajęć, gdyż w przeciwnym razie podlegać będą karze — wolni
grzywnie, a niewolnicy chłoście. Później postanowiono, że bogatych będzie się karać
pozbawieniem połowy majętności, a jeżeli nadal będą stali przy swoim, to odbierze się im
całą majętność i uczyni niewolnikami. Niższe stany miały być w takim wypadku wyjęte
spod prawa na całe życie. {WB 306.6}
Opowiadano rozmaite cuda, między innymi to, że pewien rolnik chciał w niedzielę
wyjść do pracy i czyścił swój pług żelazem, które tak mocno przywarło mu do ręki, że przez
dwa lata musiał je nosić „dla swego wstydu i wielkich bólów”. — Francis West, Historical
and Practical Discourse on the Lord»s Day 174. W późniejszym czasie papież wydał
zarządzenie, by księża każdej parafii napominali przestępujących nakaz święcenia niedzieli
i nakłaniali ich do udania się do Kościoła, by tam się modlili, gdyż w przeciwnym razie
spotka ich oraz ich sąsiadów wielkie nieszczęście. Sobór przytoczył pewien dowód, który
od tego czasu stosowali nie tylko katolicy, lecz także później protestanci, że niedziela jest
389