Lewiatan Narodów_

Podstawową zasadą kolonii Rogera Williamsa była reguła, że „każdy ma prawo czcić Boga
według własnego sumienia”. — Tamże V, 354. Założony przez niego mały stan Rhode
Island stał się miejscem ucieczki dla wszystkich prześladowanych. Rósł i kwitł, aż jego
fundamentalne zasady — obywatelska i religijna wolność — stały się kamieniem
węgielnym Republiki Amerykańskiej. {WB 156.3}
W Deklaracji Niepodległości ojcowie Stanów Zjednoczonych Ameryki stwierdzili:
„Uważamy następujące prawdy za oczywiste — wszyscy ludzie stworzeni są równymi,
Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, w skład tych praw wchodzi
życie, wolność i swoboda ubiegania się o szczęście”. Konstytucja natomiast wyraźnie
gwarantuje nienaruszalność sumienia: „Nigdy nie będzie się wymagać w Stanach
Zjednoczonych określonej wiary przy obejmowaniu jakiegokolwiek publicznego
stanowiska”. „Kongres nie wyda żadnego prawa, dotyczącego wprowadzenia jakiejkolwiek
religii lub zakazującego jej swobodnego praktykowania”. {WB 156.4}
„Twórcy konstytucji rozumieli wieczną zasadę, że stosunek człowieka do jego Boga stoi
ponad ludzkim prawodawstwem, a wolność sumienia jest nienaruszalnym prawem
jednostki. Nie trzeba było dowodzić słuszności tej prawdy, aby ją wprowadzić, jesteśmy
przekonani o tym w naszym sercu. To właśnie przekonanie pozwoliło tylu męczennikom
sprzeciwić się ludzkim prawom pomimo tortur i płomieni. Czuli oni, że ich obowiązek
wobec Boga stoi wyżej niż ludzkie rozporządzenia i że ludzie nie mogą rządzić ich
sumieniami. Jest to przyrodzone prawo, którego nikt nie zdoła usunąć”. — Congressional
Documents, USA, Ser. 200, Nr 271. {WB 156.5}
Kiedy wieść o istnieniu kraju, gdzie każdy spożywa owoce swojej pracy i może
postępować zgodnie z własnym sumieniem, dotarła do krajów europejskich, tysiące ludzi
zaczęło przybywać do Ameryki. Szybko powstawały nowe kolonie. „Stan Massachusetts
wydał specjalne prawo, zapewniające wolny wstęp i pomoc na koszt publiczny
chrześcijanom wszystkich narodowości, którzy mogli dostać się do Ameryki, uciekając
przed wojnami, klęskami i prześladowaniami. W ten sposób zbiegowie i uciskani stawali się
prawowitymi obywatelami kolonii”. — Martyn V, 417. W ciągu dwudziestu lat od chwili
pierwszego dotarcia do Plymouth tysiące pielgrzymów osiedliły się w Nowej Anglii. {WB
156.6}
„Byli zadowoleni, że osiągnęli cel, do którego dążyli, choć musieli prowadzić
wstrzemięźliwe i pracowite życie, by zapracować na skromne utrzymanie. Od ziemi nie
żądali niczego więcej oprócz właściwych plonów włożonej pracy. Żadne wspaniale wizje
nie zaciemniały ich życiowej ścieżki. (...) Zadowalali się powolnym, lecz stałym rozwojem
swej wspólnoty. Z cierpliwością znosili niedostatki, zraszając drzewo wolności łzami i
potem, aż zapuściło ono głębokie korzenie”. {WB 157.1}
195