Lewiatan Narodów_

Zepsucie i okrucieństwo arystokracji, zubożenie i nieuctwo niższych klas, a także finansowe
kłopoty państwa oraz rozgoryczenie ludu nie wymagały wzroku proroka, by przewidzieć
straszliwy wybuch. Na ostrzeżenia swoich doradców król odpowiadał: „Starajcie się
utrzymać wszystko w normalnym biegu rzeczy dopóki ja żyję, po mojej śmierci może się
dziać co chce”. Na próżno kładziono nacisk na konieczność reform. Król widział panujące
zło, ale nie miał ani chęci, ani siły, by temu zaradzić. Los, jaki czekał Francję, był zbyt
wyraźnie określony w jego lekkomyślnej i egoistycznej odpowiedzi: „Po mnie choćby i
potop”. {WB 148.4}
Podsycając zazdrość królów i klas panujących, Rzym skłaniał ich do trzymania ludu w
poddaństwie, zdając sobie sprawę z tego, że osłabia w ten sposób państwo i zamierzając
dzięki temu utrzymać zarówno władców, jak i cały naród w swoim jarzmie. W swej
dalekowzrocznej polityce zwolennicy papiestwa rozumieli, że aby skutecznie ujarzmić
ludzi, należy wpierw zniewolić ich dusze, zaś najpewniejszym sposobem udaremnienia
ucieczki z niewoli jest uczynienie ich niezdatnymi do życia na wolności. Poniżenie moralne
było tysiąckroć straszniejsze od fizycznych cierpień, jakie wypływały z takiej polityki.
Pozbawiony Słowa Bożego, wydany na łup fanatyzmu i samolubstwa, naród był tak spowity
w zabobonach, niewiedzy i grzechu, że nie stać go było na żadną samorządność ani
wolność. {WB 148.5}
Jednak rezultaty tego wszystkiego były zupełnie inne od tych, jakich się spodziewał
Rzym. Zamiast utrzymać ludzi w ślepym posłuszeństwie swoim dogmatom, działalność
papiestwa doprowadziła ich do rewolucji i negacji Boga. Rewolucjoniści gardzili
papiestwem jako oszukańczym systemem wymyślonym przez kler. Duchowieństwo
traktowali jako współwinowajcę ucisku. Bóg Rzymu był jedynym bogiem, jakiego znali,
jego nauki były ich jedyną religią. Chciwość i okrucieństwo kleru uważali za owoce Biblii,
dlatego też chcieli się jej pozbyć. {WB 149.1}
Kościół rzymski przedstawił charakter Boga i Jego wymagania w fałszywym świetle,
dlatego teraz ludzie odrzucili zarówno Biblię, jak i jej Autora. Zwolennicy papiestwa żądali
ślepego posłuszeństwa dla swoich dogmatów, twierdząc, że jest to zgodne z Pismem
Świętym. Skutek był taki, że Wolter i jego towarzysze całkowicie odrzucili Słowo Boże,
szerząc wszędzie truciznę ateizmu. Rzym utrzymywał naród pod żelaznymi stopami
przemocy, a teraz zdegenerowane i spodlone masy, uwalniając się spod jego jarzma,
odrzuciły wszelkie ograniczenia. Rozwścieczone z powodu oszustwa, któremu tak długo
hołdowały, odrzuciły zarówno prawdę, jak i fałsz, a myląc wolność ze swawolą, ci
niewolnicy grzechu rozkoszowali się swoją wyimaginowaną wolnością. {WB 149.2}
Na początku rewolucji król zagwarantował ludowi przedstawicielstwo w Zgromadzeniu
Narodowym, przewyższające liczebnie przedstawicielstwo kleru i szlachty. W ten sposób
naród uzyskał pewną władzę, ale nie był dostatecznie przygotowany, by skorzystać z niej
185