Lewiatan Narodów_

Lollardowie, przybyli z Anglii z Biblią i naukami Wiklifa, przyczynili się do
rozpowszechnienia nauk ewangelii, a każdy wiek miał swoich świadków i
męczenników. {WB 132.3}
Wraz z nadejściem wielkiej reformacji ukazały się pisma Lutra, a potem Nowy
Testament, tłumaczony na język angielski przez Tyndale’a. Niezauważeni przez
duchowieństwo, posłowie spokojnie wędrowali przez góry i doliny, podsycając wszędzie
ogień prawdy, który w Szkocji został prawie całkiem stłumiony, i niwecząc skutki ucisku,
stosowanego przez Rzym w ciągu czterystu lat. {WB 132.4}
Krew męczenników była dla reformacji nowym bodźcem. Papiescy przywódcy, którzy
nagle uświadomili sobie grożące im niebezpieczeństwo, spalili na stosie kilku
najszlachetniejszych i najbardziej szanowanych synów Szkocji. Jednak była to ambona, z
której słowa umierających świadków prawdy słychać było w całym kraju. Budziły one w
sercach narodu niewzruszone postanowienie zrzucenia kajdan Rzymu. {WB 132.5}
Hamilton i Wishart, książęta szlachetnego pochodzenia oraz charakteru, a także ich
pokorni uczniowie, ofiarowali swe życie na stosie. Jednak po Wisharcie przyszedł ten,
którego płomienie nie mogły zmusić do milczenia, który z Bożą pomocą miał w Szkocji
zagrać papiestwu pogrzebową pieśń. {WB 132.6}
Jan Knox porzucił tradycje i mistycyzm Kościoła, by żyć prawdami Słowa Bożego.
Nauki Wisharta utwierdziły go w decyzji opuszczenia Kościoła rzymskiego i przyłączenia
się do prześladowanych reformatorów. {WB 132.7}
Przyjaciele skłaniali Knoxa, by został kaznodzieją, lecz ten obawiał się
odpowiedzialności, jaka by na nim spoczęła. Dopiero po wielu dniach walki w samotności
wyraził zgodę, a gdy już rozpoczął to dzieło, wykonywał je z nieugiętą odwagą i
determinacją do ostatnich dni swego życia. Ten prawdziwie oddany sprawie reformator nie
lękał się ludzi. Płonące wokół niego stosy podsycały jedynie jego gorliwość. Mimo stale
wiszącej nad nim siekiery rzymskiego tyrana trwał w swym postanowieniu, zadając na
prawo i lewo mocne ciosy mające na celu zniszczenie bałwochwalstwa. {WB 133.1}
Przyprowadzony przed oblicze królowej Szkocji, w obecności której odwaga wielu
przywódców protestanckich topiła się jak wosk, Jan Knox złożył niewzruszone świadectwo
prawdzie. Nie pokonały go pochlebstwa. Nie zadrżał przed groźbami. Królowa oskarżyła go
o herezję. Oświadczyła, że skłania naród do przyjęcia religii zabronionej przez państwo, w
czym przekracza przykazanie Boże, nakazujące poddanym posłuszeństwo wobec ich
władców. Knox stanowczo odpowiedział. {WB 133.2}
„Ponieważ właściwa religią otrzymała swój początek i swój autorytet nie od ziemskich
książąt, lecz od wiecznego Boga, przeto poddani nie są zmuszeni do naginania swej wiary
stosownie do upodobań panujących. Często się bowiem zdarza, że książęta bardziej niż inni
164