Lewiatan Narodów_

Reformacja pokazała światu Biblię, odkrywając przed nim nauki Słowa Bożego i
poddając je ocenie ludzkich sumień. Nieskończona Miłość objawiła człowiekowi zasady i
postanowienia nieba. Bóg powiedział: „Przestrzegajcie ich więc i spełniajcie je, gdyż one są
mądrością waszą i roztropnością waszą w oczach ludów, które usłyszawszy o wszystkich
tych ustawach, powiedzą: Zaprawdę, mądry i roztropny jest ten wielki naród”. 5
Mojżeszowa 4,6. Francja, odrzuciwszy dar nieba, zasiała ziarno bezprawia i
zniszczenia. {WB 122.3}
Nieunikniony rozwój wzajemnie splatających się przyczyn i skutków znalazł swój punkt
kulminacyjny w terrorze rewolucji. {WB 122.4}
Na długo przed prześladowaniem, wywołanym rozwieszeniem plakatów, dzielny i
gorliwy Farel musiał opuścić ojczyznę. Udał się do Szwajcarii i pomagając Zwingliemu,
przyczynił się do rozstrzygnięcia walki na korzyść reformacji. Choć miał tu przeżyć swe
późniejsze lata, wywierał wciąż wpływ na rozwój reformacji we Francji. Podczas
pierwszych lat swego wygnania kierował wszystkie wysiłki na szerzenie ewangelii w swym
ojczystym kraju. Wiele czasu poświęcał na głoszenie jej wśród rodaków mieszkających w
pobliżu granicy i z niezmordowaną czujnością śledził walkę, służąc słowami otuchy i rady.
Z pomocą innych wygnańców przetłumaczono na język francuski pisma niemieckich
reformatorów i wraz z francuską Biblią wydrukowano je w dużych nakładach. Kolporterzy
sprzedawali te dzieła we Francji, a ponieważ sami nabywali je po niskiej cenie, otrzymane
zyski umożliwiały im dalszą pracę. {WB 122.5}
Farel rozpoczął swą działalność w Szwajcarii jako nauczyciel. Osiedliwszy się w
ustronnej parafii, poświęcił się nauczaniu dzieci. Oprócz uczenia zwykłych przedmiotów,
ostrożnie zapoznawał swych uczniów z prawdami Biblii, mając nadzieję, że przez dzieci
pozyska rodziców. Niektórzy rzeczywiście uwierzyli, ale wkrótce katoliccy duchowni,
dowiedziawszy się o tym, postanowili zatrzymać jego pracę i tak wpłynęli na zabobonny
lud, że ten wystąpił przeciwko Farelowi. „To nie może być ewangelia Chrystusa —
powtarzali księża — której głoszenie przynosi wojnę zamiast pokoju”. — Wylie XIV, 3.
Farel, podobnie jak apostołowie, prześladowany w jednym mieście, udawał się do drugiego.
Szedł pieszo od wsi do wsi, od miasta do miasta, cierpiąc głód, zimno i zmęczenie,
wszędzie też groziło mu niebezpieczeństwo. Głosił Słowo Boże na placach targowych, w
kościołach, a czasem z katedralnych ambon. Niekiedy nie znajdował słuchaczy, czasami
przerywano jego kazania krzykami i drwinami, bywał nawet przemocą ściągany z ambony.
Niejednokrotnie rzucał się nań motłoch i bił go do utraty przytomności. Mimo to szedł
naprzód. Choć często był odtrącany, wracał jednak z niezmordowaną wytrwałością do
dalszej walki, a miasta, które dotychczas były niedostępnymi twierdzami papiestwa, wolno,
jedne po drugich, otwierały swe drzwi ewangelii. Mała parafia, w której rozpoczął pracę,
wkrótce przyjęła zreformowaną wiarę. Również miasta Morat i Neuchatel zaniechały
rzymskich obrzędów i usunęły bałwochwalcze obrazy ze swych kościołów. {WB 122.6}
150