Lewiatan Narodów_

Rozdział 12 — Reformacja we Francji
Po proteście w Spirze i wyznaniu wiary w Augsburgu, co było wielkim zwycięstwem
reformacji w Niemczech, nastąpiły długie lata mroku i walki. Protestantyzm, osłabiony
przez wewnętrzne konflikty i atakowany wciąż przez potężnych wrogów, zdawał się
zmierzać ku zagładzie. Tysiące wiernych przypieczętowały swe świadectwo krwią.
Wybuchały wojny domowe, sprawę reformacji zdradził jeden z jej przywódców.
Najszlachetniejsi z protestanckich książąt wpadli w ręce cesarza i jako więźniowie
prowadzeni byli od miasta do miasta. Lecz w momencie pozornego triumfu cesarz poniósł
dotkliwą porażkę. Zrozumiał, że zdobycz wciąż wyrywa mu się z ręki i w końcu zmuszony
został do zagwarantowania wolności naukom, których zniszczenie było celem jego życia.
Do zmiażdżenia herezji zaangażował wszystko — swoje państwo, skarby, a nawet życie.
Teraz ujrzał swoją armię wykruszoną w bojach, wyczerpany skarbiec i bunty grożące wielu
prowincjom świata, podczas gdy wiara, którą na próżno starał się zgnieść, szerzyła się coraz
dalej. Karol V walczył przeciwko Najwyższemu. Bóg powiedział: „Niech się stanie
światłość”, a cesarz chciał pozostawić swe państwo w ciemności. Nie zrealizował jednak
swego celu. Przedwcześnie zestarzały, wyczerpany długą walką zrzekł się tronu i wstąpił do
klasztoru, gdzie dwa lata później zmarł. {WB 112.1}
W Szwajcarii, podobnie jak w Niemczech, nastały dla reformacji ciężkie dni. Podczas
gdy wiele kantonów przyjęło protestancką wiarę, inne z uporem trzymały się wyznania
rzymskiego prześladując tych, którzy przyjęli lub chcieli przyjąć prawdę. Doprowadziło to
w końcu do wojny domowej. Zwingli i wielu innych, którzy przyłączyli się do reformacji,
zginęli pod Kappel, a Oekolampadius pod ciężarem tych nieszczęść zmarł niedługo potem.
Rzym triumfował i zdawało się, że to, co w wielu miejscach stracił, teraz ponownie
odzyskał. Lecz Ten, którego plany istnieją od wieków, nie zaniechał swej sprawy, ani
swego ludu. Wyciągnął ramię, aby przynieść ratunek. Powołał w innych krajach
pracowników, którzy mieli dalej prowadzić dzieło reformacji. {WB 112.2}
Zanim Luter został reformatorem, we Francji zaczął świtać już dzień. Jednym z
pierwszych, który otrzymał i przekazał innym światło prawdy, był Lefevre, człowiek o
wielkiej wiedzy, profesor uniwersytetu w Paryżu, a także gorliwy zwolennik papiestwa. W
trakcie badań nad literaturą starożytną zwrócił swoją uwagę na Biblię i wraz ze swymi
uczniami zaczął ją studiować. {WB 112.3}
Lefevre był gorliwym czcicielem świętych i zamierzał opracować ich historię, a także
dzieje męczenników, zebrane z legend Kościoła. Zadanie to wymagało wiele trudu. Gdy
wykonałjuż większą część pracy, przyszło mu na myśl, że Biblia może dostarczyć cennego
materiału; zaczął ją więc w tym celu studiować. Istotnie, znalazł w niej opisy świętych, ale
nie takich, jakich przedstawiał Kościół rzymski w swoim kalendarzu. Fala Bożego światła
137