Lewiatan Narodów_

przed sejm, by otwarcie stwierdzić, czy przyjmują warunki układu. Poprosili oni o zwłokę,
ale na próżno. Gdy wezwanych wystawiono na próbę, prawie połowa stanęła po stronie
reformacji. Ci, którzy w ten sposób odmówili wyrzeczenia się wolności sumienia i prawa do
osobistej oceny, wiedzieli, że takie stanowisko było równoznaczne z krytyką, potępieniem i
prześladowaniem. Jeden z posłów powiedział: „Musimy albo zaprzeć się Słowa Bożego,
albo zginąć na stosie”. — Tamże XIII, 5. {WB 106.2}
Król Ferdynand, reprezentujący na sejmie cesarza, zdawał sobie sprawę, że dekret
wywoła rozłam, jeżeli nie zdoła zmusić książąt, żeby go uznali i poparli. Próbował zatem
przekonać ich, wiedząc doskonale, że przemoc i gwałt jedynie utwierdzą tych ludzi w
uporze. Król „prosi książąt o przyjęcie dekretu, zapewniając, że cesarz będzie im za to
niezmiernie wdzięczny”. Ale ci wierni ludzie uznawali tylko autorytet stojący ponad
ziemskimi władcami i odpowiedzieli spokojnie: „Będziemy posłuszni cesarzowi we
wszystkim, co przyczyniło się do zachowania pokoju i chwały Bożej”. — Tamże XIII,
5. {WB 106.3}
W obecności sejmu król w końcu oświadczył elektorowi i jego przyjaciołom, że
rezolucja zostanie „wydana jako dekret cesarski” i że „pozostaje im jedynie
podporządkować się większości”. Powiedziawszy to, szybko opuścił zgromadzenie nie
dając reformatorom żadnej możliwości narady lub udzielenia odpowiedzi. Na próżno
„wysłali posłów do króla z prośbą, aby wrócił”. Na wszystkie protesty odpowiadał:
„Wszystko zostało postanowione; pozostaje wam tylko podporządkować się”. — Tamże
XIII, 5. {WB 106.4}
Zwolennicy cesarza byli przekonani, że ewangeliccy książęta pozostaną wierni Pismu
Świętemu, jako autorytetowi wyższemu niż ludzkie nauki i wymagania;
byli przeświadczeni, że gdyby przyjęto tę zasadę, papiestwo musiałoby w końcu zostać
obalone. Ale — jak wielu innych, którzy żyli po nich — spoglądając jedynie na to, „co jest
przed oczami”, łudzili się, że reformatorzy są słabi, a siła leży po stronie cesarza i papieża.
Gdyby książęta polegali jedynie na własnej mocy, rzeczywiście byliby bezradni, jak to
przypuszczali zwolennicy papiestwa. Ale choć było ich mało w tym sporze z Rzymem,
mieli za sobą swą siłę. „Od wyroku sejmu apelowali do Słowa Bożego, od cesarza Karola
do Jezusa Chrystusa, Króla królów i Pana panów”. — Tamże XIII, 6. {WB 106.5}
Ponieważ Ferdynand nie chciał uszanować przekonań książąt, postanowili oni, nie
bacząc na nieobecność króla, złożyć przed sejmem protest. Sformułowali uroczystą
deklarację i przedłożyli ją sejmowi: {WB 107.1}
„Protestujemy niniejszym przed Bogiem, naszym Stwórcą, Protektorem, Wybawicielem
i Odkupicielem, który będzie nas kiedyś sądził, i wyznajemy przed wszystkimi ludźmi i
istotami, że ani my, ani nasz naród nie uznajemy przedstawionego dekretu w punktach,
130