Lewiatan Narodów_

Rozdział 11 — Protest Książąt
Najszlachetniejszym poparciem reformacji był protest książąt niemieckich, złożony w
sejmie w Spirze w 1529 roku. Odwaga, wiara, pewność i zdecydowanie tych oddanych
Bogu ludzi zapewniły przyszłym pokoleniom wolność wiary i sumienia. Na skutek tego
protestu zwolennicy reformacji zostali nazwani protestantami, a jego zasady stanowią
„najistotniejszą treść protestantyzmu”. — D’Aubigné XIII, 6. {WB 104.1}
Dla reformacji nastały ciężkie i groźne dni. Jednak pomimo edyktu wydanego w
Wormacji, skazującego Lutra na banicję i zabraniającego głoszenia jego nauk, a także
wierzenia im, w Niemczech przeważyła tolerancja religijna. Opatrzność Boża
powstrzymywała wrogów prawdy. Karol V był wprawdzie zdecydowany zniszczyć
reformację, lecz ilekroć podnosił swe ramię, by zadać jej cios, zmuszony był do cofnięcia
się. Kilkakrotnie wydawało się, że zagłada wszystkich przeciwników Rzymu jest
nieunikniona, ale w decydujących momentach albo armia turecka znalazła się na wschodniej
granicy, albo król Francji, albo nawet sam papież, będąc zazdrosny o rosnącą potęgę
cesarza, wystąpił przeciwko niemu zbrojnie. W ten sposób korzystając z zatargów między
państwami, reformacja miała możność wzmocnienia i rozszerzenia się. {WB 104.2}
W końcu jednak katoliccy władcy zaniechali swych wewnętrznych sporów, by wspólnie
walczyć z reformacją. W roku 1526 sejm w Spirze zapewnił każdemu państwu
niemieckiemu wolność w sprawach religii aż do czasu zwołania soboru powszechnego.
Jednak nie minęły jeszcze niebezpieczeństwa związane z tą uchwałą, gdy cesarz w roku
1529 ponownie zwołał sejm w Spirze celem wytępienia herezji. Przy pomocy środków
pokojowych, o ile to byłoby możliwe, chciano skłonić książąt do zajęcia negatywnego
stanowiska wobec reformacji. Gdyby to nie pomogło, Karol był przygotowany na użycie
siły. {WB 104.3}
Przedstawiciele papiestwa cieszyli się. Licznie przybyli do Spiry, okazując jawną
wrogość wobec reformatorów i ich zwolenników. Melanchton tak opisuje tę sytuację:
„Jesteśmy obrzydzeniem i śmiechem dla świata, ale Chrystus spojrzy łaskawie na swój
biedny lud i zachowa go”. — Tamże XIII, 5. Ewangelickim książętom, obecnym na sejmie,
zakazano głoszenia ewangelii nawet we własnych mieszkaniach. Ale ludność Spiry łaknęła
Słowa Bożego i pomimo zakazu tysiące szły na nabożeństwa, które odbywały się w kaplicy
saskiego elektora. {WB 104.4}
To przyśpieszyło decyzję Karola. Cesarski posłaniec oświadczył sejmowi, że ponieważ
postanowienie gwarantujące wolność sumienia stało się powodem rozruchów, cesarz żąda,
aby je anulować. Ten samowolny akt wywołał wśród ewangelickich chrześcijan oburzenie i
trwogę. Jeden z nich powiedział: „Chrystus ponownie znalazł się w rękach Kajfasza i
127