Lewiatan Narodów_

stanowiska, na którym się znalazł. Był jedynie narzędziem w ręce Nieskończonego. Często
jednak obawiał się o rezultaty swej działalności. Pewnego razu powiedział: „Gdybym
wiedział, że moja nauka zaszkodzi — a tego uczynić nie może, bo jest to sama ewangelia —
choćby jednemu człowiekowi, wolałbym dziesięć razy umrzeć, niż jej nie odwołać”. —
Tamże IX, 7. {WB 99.5}
Sama Wittenberga, centralny ośrodek reformacji, szybko zaczęła ulegać wpływom
bezprawia i fanatyzmu. Ten stan nie był wynikiem nauk Lutra, jednak w całych Niemczech
wrogowie zrzucali winę właśnie na niego. Z rozgoryczeniem Luter zapytywał: „Czyżby tak
miało się zakończyć dzieło reformacji?” — Tamże IX, 7. Kiedy ponownie znalazł się z
Bogiem w modlitwie, pokój napełnił jego serce. „Dzieło to jest nie moje — powiedział —
ale Twoje, Boże. Nie pozwolisz, aby zostało ono zniszczone przez zabobon i fanatyzm”.
Lecz myśl, że w tym decydującym czasie ma być daleko od pola walki, była dla Lutra nie
do zniesienia. Zdecydował się więc wrócić do Wittenbergi. {WB 99.6}
Nie zwlekając wyruszył w swą niebezpieczną podróż. Był banitą; wrogom wolno było
odebrać mu życie, a przyjaciołom zakazano udzielać mu pomocy lub schronienia. Władze
cesarskie podjęły przeciwko zwolennikom Lutra najostrzejsze środki, lecz reformator
wiedział, że ewangelii grozi niebezpieczeństwo i w imię Boże poszedł odważnie do walki w
obronie prawdy. {WB 99.7}
W liście do elektora, komunikując mu swój zamiar opuszczenia Wartburga, Luter
napisał: „Chcę zawiadomić Waszą Wysokość, że udaję się do Wittenbergi pod dużo
większą ochroną, niż ją może zapewnić elektor lub książęta. Nie zamierzam prosić o
poparcie ze strony Waszej Wysokości, raczej sam mógłbym jej bronić. Gdybym wiedział,
że mnie Wasza Wysokość chce i może chronić, nie udałbym się do Wittenbergi. Tej sprawy
nie wygra się mieczem. Sam Bóg musi uczynić wszystko bez pomocy lub współudziału
ludzi. Dlatego ten, kto najmocniej wierzy, może zapewnić najlepszą ochronę”. — Tamże
IX, 8. {WB 99.8}
W drugim liście, napisanym już w drodze do Wittenbergi, Luter dodał: „Jestem gotów
narazić się na gniew Waszej Wysokości i całego świata, ale czy wittenberczycy nie są
moimi owcami? Czy Bóg mi ich nie powierzył i czy nie powinienem, jeśli zajdzie potrzeba,
pójść za nich na śmierć? Poza tym obawiam się, że może wybuchnąć w Niemczech
powstanie, za pomocą którego Bóg ukarze nasz naród”. — Tamże IX, 7. {WB 100.1}
Ostrożnie i z pokorą, ale zdecydowanie i stanowczo przystąpił Luter do pracy. „Musimy
słowem obalić i zniszczyć to, co zostało ustanowione przemocą. Nie będę używał żadnego
przymusu wobec niewiernych czy zabobonnych (...). Nikogo nie należy zmuszać do wiary,
bowiem wolność jest jej istotą”. — Tamże IX, 8. {WB 100.2}
120