Lewiatan Narodów_

W ten sposób Zwingli walczył ze swoimi chytrymi wrogami. Mykonius pisał, że
reformator „więcej zdziałał przez swoje rozmyślania, bezsenne noce i wskazówki, które
przesyłał do Baden, niżby to uczynił będąc osobiście obecnym pośród swoich wrogów”. —
D’Aubigné XI, 13. {WB 97.2}
Przedstawiciele papieża, upojeni przewidywanym zwycięstwem, przybyli do Baden w
najkosztowniejszych szatach, ozdobieni najprzedniejszymi klejnotami. Żyli luksusowo, a
ich stoły uginały się pod najdroższymi smakołykami i najwyborniejszymi winami. Brzemię
obowiązków kościelnych wynagradzali sobie biesiadami i uciechami. Ich przeciwieństwem
byli reformatorzy, którzy mało czasu spędzali na posiłkach, przeważnie skromnych. Prawdę
mówiąc, spoglądano na nich jak na żebraków. Gospodarz Oekolampadiusa, który często
zaglądał do jego pokoju, zastawał go stale czytającego albo zatopionego w modlitwie i
ogromnie zdziwiony stwierdzał, że ten heretyk jest przynajmniej „bardzo pobożny”. {WB
97.3}
Podczas zebrania Eck dumnie wstąpił „na wspaniale udekorowaną ambonę, zaś
skromnie ubrany Oekolampadius musiał siąść naprzeciw swego przeciwnika na
prowizorycznie wykonanym stołku”. — Tamże XI, 13. Donośny głos i nieograniczona
pewność siebie nie opuszczały Ecka. Nadzieja na złoto i sławę podsycała jego gorliwość,
zapewniono bowiem obrońcy wiary przyzwoitą nagrodę. Kiedy nie mógł znaleźć lepszych
argumentów, sięgał po obelgi, a nawet przekleństwa. {WB 97.4}
Z drugiej strony skromny Oekolampadius nie ufając sobie i wzdrygając się przed walką,
już na początku uroczyście oświadczył: „Nie uznaję żadnego innego wzorca oprócz Słowa
Bożego”. — Tamże XI, 13. Choć był łagodny i uprzejmy, okazał się tak samo stanowczy i
odważny. Podczas gdy zwolennicy papiestwa jak zwykle odwoływali się do tradycji jako
nieomylnego autorytetu, reformator trzymał się Pisma Świętego. „Tradycja i zwyczaje nie
posiadają w Szwajcarii żadnego znaczenia, chyba że są zgodne z konstytucją, zaś w
sprawach wiary naszą konstytucją jest Biblia”. — Tamże XI, 13. {WB 97.5}
Kontrast występujący między mówcami wywarł odpowiednie skutki. Spokojne i jasne
argumenty Oekolampadiusa oraz jego skromne i uprzejme zachowanie pozyskały sympatię
tych, którzy z niechęcią odwrócili się od pyszałkowatych i hałaśliwych twierdzeń
Ecka. {WB 97.6}
Dyskusja trwała osiemnaście dni. Gdy się skończyła, przedstawiciele papieża przypisali
sobie zwycięstwo. Co prawda większość delegatów opowiedziała się za Rzymem, ogłosiła
reformatorów za pokonanych, a Zwingliego, ich przywódcę, wyłączyła z Kościoła. Jednak
przebieg i rezultaty dyskusji ujawniły, po czyjej stronie leży przewaga. Spór ten stał się dla
protestantyzmu nowym bodźcem i wkrótce po jego zakończeniu tak ważne miasta, jak
Berno i Bazylea, opowiedziały się za reformacją. {WB 97.7}
117