Lewiatan Narodów_

Kiedy zaprowadzono go znowu przed sejm, na jego twarzy nie było widać ani śladu
obawy czy zakłopotania. Spokojnie, a mimo to odważnie i szlachetnie, stanął jako świadek
Boży pośród wielkich władców ziemi. Urzędnik cesarski zażądał decydującej odpowiedzi
pytając, czy reformator zamierza odwołać swe nauki. Luter odpowiedział łagodnym i
pokornym tonem, bez cienia wzburzenia czy porywczości. Zachowywał się skromnie i z
pełnym szacunkiem dla słuchaczy; mimo to był radosny i pewny siebie, co bardzo
zaskoczyło zebranych. {WB 84.1}
„Najjaśniejszy Cesarzu, wielmożni książęta, łaskawi panowie! Po danym mi wczoraj
czasie do namysłu zjawiam się dziś posłusznie i przez miłosierdzie Boże proszę Jego
Cesarski Majestat i was wielmożni zebrani o łaskawe wysłuchanie obrony mojej sprawy,
którą uważam za słuszną i sprawiedliwą. Tam gdzie z powodu mego niedoświadczenia
postąpię wbrew dworskim zwyczajom, proszę o łaskawe wybaczenie, gdyż nie zostałem
wychowany na książęcych dworach, lecz wyrosłem w odosobnionej celi klasztornej”. —
Tamże VII, 8. {WB 84.2}
Przechodząc do odpowiedzi na zadane mu pytanie oświadczył, że jego książki nie są
wszystkie tego samego rodzaju. Niektóre omawiają sprawy wiary oraz dobrych uczynków i
sami jego przeciwnicy uznali je nie tylko za nieszkodliwe, lecz nawet pożyteczne.
Odwołanie zawartych tam stwierdzeń byłoby równoznaczne z potępieniem tych prawd,
które uznają zarówno jego wrogowie, jak i przyjaciele. Inny rodzaj książek opisuje zepsucie
i nadużycia papiestwa. Odwołanie tych książek wzmocniłoby przemoc Rzymu i
otworzyłoby szerszą drogę dla dalszych niezbożności. Trzeci rodzaj książek atakował
pojedyncze osoby, które broniły różnych niegodziwości. Reformator przyznał, że w tym
wypadku był bardziej porywczy, niż wypadało. Powiedział, że wcale nie uważa się za
człowieka wolnego od wszelkich błędów. Jednak i tych książek nie może odwołać, bowiem
gdyby to uczynił, wrogowie prawdy rozzuchwaliliby się bardziej i wykorzystywaliby każdą
okazję, aby z jeszcze większym okrucieństwem uciskać ludzi. {WB 84.3}
„Ponieważ jednak jestem tylko człowiekiem, a nie Bogiem, będę bronił się podobnie jak
to czynił Chrystus: «Jeślim źle rzekł, daj świadectwo o tym» (...). Dlatego przez
miłosierdzie Boże proszę Jego Cesarski Majestat i was znamienici książęta oraz każdego tu
obecnego, abyście powołując się na słowa proroków i apostołów udowodnili mi, że
zbłądziłem. Gdy tylko zostanę przekonany, odwołam każdy błąd i pierwszy wrzucę w ogień
swoje książki”. {WB 84.4}
„Wszystko przedstawiłem w sposób jasny i otwarty. Mam nadzieję, że świadczy to o
tym, iż dostatecznie rozważyłem niebezpieczeństwo, na które się narażam: Jednak będąc
daleki od strachu cieszę się, że tak jak dawniej, tak i dziś ewangelia jest przyczyną
konfliktów i rozłamów. Taki bowiem jest charakter i przeznaczenie Słowa Bożego. Zresztą
sam Chrystus powiedział: «Nie przyszedłem dawać pokoju, lecz miecz». Bóg jest cudowny
100