Leviathan dari Bangsa Bangsa_
, , , , , losifera, , , , , , , , losifera, , ,
Toko 6—Roa Mahery Fo Tamin’ ny taonjato fahasivy dia efa tafajoro tany Bohemia ny filazantsara. Voadika tamin’ ny fiteny Bohemiana ny Baiboly ary natao tamin’ ny fiteny mahazatra ny olona ny fanompoampivavahana. Nefa arakaraka ny nitomboan’ ny fahefan’ ny papa no nampahamaizina ny tenin’ Andriamanitra. Grégoire faha VII, ilay nandray andraikitra tamin’ ny fampietrena ny avonavon’ ny mpanjaka, dia narisika, tsy latsaka noho izany koa, hanandevo ny vahoaka, ary araka ny taratasy nalefany dia norarany ny fanompoampivavahana ampahibemaso atao amin’ ny teny Bohemiana. Nambaran’ ny papa fa «sitraky ny Tsitoha ny fivavahana atao Aminy amin’ ny teny tsy be mahafantatra, fa betsaka ny ratsy sy ny hevi-diso nipoitra noho ny tsy fankatoavana io fitsipika io»1. Navoakan’ i Roma ho didy ny hamonoana ny fahazavan’ Andriamanitra sy ny hitazonana ny vahoaka ao amin’ ny haizina. Nefa efa nanome fiasana hafa ny Lanitra mba hiarovana ny fiangonana. Betsaka ireo Vaudois sy ireo Albigeois izay voaroakan’ ny fanenjehana ka nandositra ny tokantranony avy any Frantsa sy tany Italia, no nankany Bohemia. Na dia tsy sahy nampianatra an-karihary aza izy dia niasa mafy sy tamin-kafanam-po kosa tamin’ ny fomba miafina. Toy izany no nahavoatahiry ny finoana marina nandritra ny taonjato maro nifandimby. Talohan’ ny andron’ i Hus dia nisy olona tany Bohemia izay nitsangana nanameloka ampahibemaso ny fahalotoana nisy tao amin’ ny fiangonana sy ny faharatsiampitondrantena teo amin’ ny vahoaka. Nanaitra sy nanintona ny sain’ ny olona hatraiza hatraiza ny asany. Nisarangotra ireo ambaratongam-pahefana, ary nanapoaka fanenjehana an’ ireo mpanaraka ny filazantsara. Voatery nanao fanompoam-pivavahana tany anaty ala sy tany an-tendrombohitra izy ireo, ka nohazain’ ny miaramila ary betsaka no novonoina. Rehefa afaka kelikely dia nivoaka ny lalàna nilaza fa izay rehetra miala amin’ ny finoana Romana dia hodorana. Nefa raha namoy ny ainy toy izany ireo kristiana ireo, dia nibanjina kosa ny fandresen’ ny asany izy. Ny anankiray izay «nampianatra fa ny finoana ny Mpamonjy voahombo ihany no hany hahitana famonjena», dia nanambara raha teo ampialana aina hoe : «Mandresy anay ankehitriny ny haromotan’ ireo fahavalon’ ny fahamarinana, nefa tsy handresy anay mandrakizay izy; hisy anankiray hitsangana avy eo amin’ ny sarambabem-bahoaka, tsy hanana sabatra na fahefana, nefa tsy hisy afaka handresy azy»1. Mbola lavitra ny andron’ i Lotera ; nefa nisy anankiray sahady nitsangana, izay nampihetsika ny firenena ny vavolombelona nataony hanohitra an’ i Roma. Ambany firazanana i John Hus, ary kamboty mbola kely noho ny nahafatesan’ ny rainy izy. Mpivavaka reniny, ary nihevitra fa ny fanabeazana sy ny fahatahorana an’ Andriamanitra no sarobidy indrindra amin’ ny fananana, koa nokatsahiny izay hahazoana antoka izany fananana izany ho an-janany. Nianatra tany amin’ ny sekolim-paritany i Hus, ary avy teo dia nankany amin’ ny Oniversite taný Prague, ka voaray maimaim-poana tao noho ny mahampianatra nahantra azy. Ny reniny no niaraka taminy tamin’ ny diany ho any Prague, sady mpitondratena izy no mahantra ka tsy nanana fanomezana araka ny haren’ izao 66
tontolo izao hatolotra an-janany, nefa kosa raha nanakaiky ilay tanàn-dehibe izy ireo, dia nandohalika teo anilan’ ity tovolahy kamboty izy ka niantso ny fitahian’ ny Ray any andanitra ho azy. Tsy nampoizin’ ity reny ity firy hoe hatraiza ny ho valin’ izany fivavahana izany. Vetivety dia niavaka tao amin’ ny Oniversite i Hus noho ny fiezahany tsy nety sasatra sy ny fandrosoana faingana nataony, ny fiainany tsy nisy pentina ary ny fihetsiny malemy paika sady nahasarika ka nahatonga ny rehetra hankasitraka azy. Tamin’ ny fony tokoa no nifikirany tamin’ ny Fiangonana Romana ; nazoto nikatsaka ireo fitahiana ara-panahy izay lazainy fa azony omena izy. Indray andro jobily dia lasa nikonfesy izy, narotsany ny vola sisa farany avy tao amin’ ny tahiry keliny, dia lasa nanaraka ny filaharana masina izy, mba handray anjara amin’ ny famotsorankeloka nampanantenaina. Rehefa vita ny fianarany, dia niditra ho pretra izy, ary vetivety dia tonga teo amin’ ny toeram-boninahitra, ka nanjary niasa tao amin’ ny lapan’ ny mpanjaka. Mpampianatra izy ary tatý aoriana dia rektoran’ ny Oniversite iz.ay nanabe azy. Taona vitsy fotsiny dia nanjary reharehan’ ny fireneny ilay mpianatra mahantra feno fanetren-tcna, ary fanta-daza eran’ i Eoropa ny anarany. Tao amin’ ny saha hafa anefa no nanombohan’ i Hus ny asa fanavaozana arapivavahana. Taona maro taorian’ ny nanombohany ho pretra dia notendrena ho mpitoriteny tao amin’ ny fiangonana antsoina hoe Betlehema izy. Efa nolazain’ ilay nanorina an’ io fiangonana io ny maha-zava-dehibe sy ny mahamety ny fitoriana ny Soratra Masina amin’ ny fiteny mahazatra ny olona. Na dia teo aza ny fanoheran’ i Roma an’ io fomba io, dia mbola tsy foana tanteraka tany Bohemia akory izany. Fa betsaka ny tsy fahalalana ny Soratra Masina, ary nanjaka teo amin’ ny sarangan’ olona rehetra ny toetra ratsy indrindra. Tsy notsitsin’ i Hus ny fanamelohana ireny ratsy ireny ary ny tenin’ Andriamanitra no nampiasainy hanamafisana ireo foto-kevitry ny fahamarinana sy ny fahadiovana izay nampidiriny. Nisy tera-tany iray tao Prague, atao hoe Jéròme izay nanjary mpiara-miasa akaiky tamin’ i Hus tatý aoriana, nitondra ny asa soratr’ i Wiclef rehefa niverina avy tany Angletera. Ny mpanjakavavin’ i Angletera, izay efa voaova fo ka nanaraka ny fampianaran’ i Wiclef, dia andriam-bavy bohemiana, ary noho izy io koa dia niely fatratra tao amin’ ny tanindrazany ny asan’ ilay Mpanavao fivavahana. Liana tokoa i Hus raha namaky ireo boky ireo; nino izy fa kristiana madio fo ny mpanoratra izany ary nirona hankasitraka ny fanavaozana lazainy fa mety izy. Na dia tsy fantany aza izany dia efa niditra sahady teo amin’ ny lalana hitarika azy hanalavitra an’ i Roma i Hus. Tokony ho tamin’ io fotoana io dia nisy vahiny roa lahy avy any Angletera tonga tao Prague, olona nahita fianarana, izay efa nandray ny fahamarinana, ka tonga hanaparitaka izany tany amin’ io tany lavitra io. Nanomboka namely mivantana ny fahefana faratampony ananan’ ny papa ry zareo ka vetivety dia nampanginin’ ny manam-pahefana; nefa satria tsy tiany ny handao ny fikasany, dia fomba hafa indray no nampiasainy. Sady mpiangaly zavakanto izy ireo no mpitoriteny, ka ny talentany no nampiasainy aloha. Teo amin’ ny toerana 67
- Page 23 and 24: ary tsy hita izay anton’ izany na
- Page 25 and 26: tafiny ary ny legionany, ka nibaiko
- Page 27 and 28: antsom-pitiavana feno famindrampon
- Page 29 and 30: Toko 2—Ny Afon' ny Fanenjehana Fo
- Page 31 and 32: kokoa ho resy lahatra izany. Arakar
- Page 33 and 34: Tsy afaka nampitohy intsony ny fifa
- Page 35 and 36: marina sy mamindra fo sady manan-ke
- Page 37 and 38: Toko 3—Vanim- Potoana Maizina Nam
- Page 39 and 40: dia nekena hatraiza hatraiza fa ny
- Page 41 and 42: andron’ i Paoly aza. Taiza ary ov
- Page 43 and 44: mpianany tamin’ ny voalohany mana
- Page 45 and 46: ny pretra koa aza tsy nahalala izan
- Page 47 and 48: avy ao ny fahamarinana no niampita
- Page 49 and 50: ny Sabatan’ ny olona, no nijanona
- Page 51 and 52: hahavoka-javatra. Ny fahaizana mits
- Page 53 and 54: finoana marina tao amin’ ireo toe
- Page 55 and 56: ny fahamendrehan’ olombelona dia
- Page 57 and 58: novaliany fa tsy maintsy mamangy ny
- Page 59 and 60: andro noho ireo vonona koa hiaritra
- Page 61 and 62: fahaizana. Ny herin’ ny fahaizany
- Page 63 and 64: no nandà tsy handefa ny zanany tan
- Page 65 and 66: nahatongavan’ ireo taratasy anefa
- Page 67 and 68: inona na inona nihatra. Tao amin’
- Page 69 and 70: tany Roma i Wiclef hotsaraina teo a
- Page 71 and 72: Andriamanitra avy amin’ ity tsind
- Page 73: Tamin’ ny alalan’ ireo asa sora
- Page 77 and 78: tany an-tsaha, tsy nombam-panompoam
- Page 79 and 80: fivavahana; koa dia nampangain’ n
- Page 81 and 82: Nandritra ny diany, dia hitan’ i
- Page 83 and 84: vahoaka izay nitoriako ny filazants
- Page 85 and 86: ilay Tompo Andriamanitra izay nanok
- Page 87 and 88: Vaky nifofofofo indray ny haromotan
- Page 89 and 90: Taona vitsy taorian’ izany, tamin
- Page 91 and 92: nanohitra ireo fanompoam-tsampy sy
- Page 93 and 94: tao an-tranony ho any an-tsekoly ta
- Page 95 and 96: taloha. Ibid, boky 2, toko 4. Toy i
- Page 97 and 98: nandefa ny tarany hatrany amin’ n
- Page 99 and 100: ihany no afaka mamonjy ny mpanota.
- Page 101 and 102: niditra teo amin’ ny laharan’ n
- Page 103 and 104: masina, ilay hany fahefana fara-tam
- Page 105 and 106: momba anao, sy izay rehetra naneho
- Page 107 and 108: an’ i Ziona fahiny, ary avy ao no
- Page 109 and 110: . . . Fa Kristy mihitsy no melohina
- Page 111 and 112: fanoherana ny fahamarinana, mety ho
- Page 113 and 114: pelatanan’ ny Tompo ny momba izan
- Page 115 and 116: misy fahazavana vaovao namirapiratr
- Page 117 and 118: «Raha tsy tafaverina aho ary raha
- Page 119 and 120: Tsia, hoy ny amperora,«tsy maintsy
- Page 121 and 122: Ny ampitson» iny izy no niseho han
- Page 123 and 124: izany aho, dia hoekeko izay diso re
tontolo izao hatolotra an-janany, nefa kosa raha nanakaiky ilay tanàn-dehibe izy ireo, dia<br />
nandohalika teo anilan’ ity tovolahy kamboty izy ka niantso ny fitahian’ ny Ray any andanitra<br />
ho azy. Tsy nampoizin’ ity reny ity firy hoe hatraiza ny ho valin’ izany fivavahana<br />
izany.<br />
Vetivety dia niavaka tao amin’ ny Oniversite i Hus noho ny fiezahany tsy nety sasatra sy<br />
ny fandrosoana faingana nataony, ny fiainany tsy nisy pentina ary ny fihetsiny malemy<br />
paika sady nahasarika ka nahatonga ny rehetra hankasitraka azy. Tamin’ ny fony tokoa no<br />
nifikirany tamin’ ny Fiangonana Romana ; nazoto nikatsaka ireo fitahiana ara-panahy izay<br />
lazainy fa azony omena izy. Indray andro jobily dia lasa nikonfesy izy, narotsany ny vola<br />
sisa farany avy tao amin’ ny tahiry keliny, dia lasa nanaraka ny filaharana masina izy, mba<br />
handray anjara amin’ ny famotsorankeloka nampanantenaina. Rehefa vita ny fianarany, dia<br />
niditra ho pretra izy, ary vetivety dia tonga teo amin’ ny toeram-boninahitra, ka nanjary<br />
niasa tao amin’ ny lapan’ ny mpanjaka. Mpampianatra izy ary tatý aoriana dia rektoran’ ny<br />
Oniversite iz.ay nanabe azy. Taona vitsy fotsiny dia nanjary reharehan’ ny fireneny ilay<br />
mpianatra mahantra feno fanetren-tcna, ary fanta-daza eran’ i Eoropa ny anarany.<br />
Tao amin’ ny saha hafa anefa no nanombohan’ i Hus ny asa fanavaozana arapivavahana.<br />
Taona maro taorian’ ny nanombohany ho pretra dia notendrena ho mpitoriteny<br />
tao amin’ ny fiangonana antsoina hoe Betlehema izy. Efa nolazain’ ilay nanorina an’ io<br />
fiangonana io ny maha-zava-dehibe sy ny mahamety ny fitoriana ny Soratra Masina amin’<br />
ny fiteny mahazatra ny olona. Na dia teo aza ny fanoheran’ i Roma an’ io fomba io, dia<br />
mbola tsy foana tanteraka tany Bohemia akory izany. Fa betsaka ny tsy fahalalana ny<br />
Soratra Masina, ary nanjaka teo amin’ ny sarangan’ olona rehetra ny toetra ratsy indrindra.<br />
Tsy notsitsin’ i Hus ny fanamelohana ireny ratsy ireny ary ny tenin’ Andriamanitra no<br />
nampiasainy hanamafisana ireo foto-kevitry ny fahamarinana sy ny fahadiovana izay<br />
nampidiriny.<br />
Nisy tera-tany iray tao Prague, atao hoe Jéròme izay nanjary mpiara-miasa akaiky tamin’<br />
i Hus tatý aoriana, nitondra ny asa soratr’ i Wiclef rehefa niverina avy tany Angletera. Ny<br />
mpanjakavavin’ i Angletera, izay efa voaova fo ka nanaraka ny fampianaran’ i Wiclef, dia<br />
andriam-bavy bohemiana, ary noho izy io koa dia niely fatratra tao amin’ ny tanindrazany<br />
ny asan’ ilay Mpanavao fivavahana. Liana tokoa i Hus raha namaky ireo boky ireo; nino izy<br />
fa kristiana madio fo ny mpanoratra izany ary nirona hankasitraka ny fanavaozana lazainy fa<br />
mety izy. Na dia tsy fantany aza izany dia efa niditra sahady teo amin’ ny lalana hitarika azy<br />
hanalavitra an’ i Roma i Hus.<br />
Tokony ho tamin’ io fotoana io dia nisy vahiny roa lahy avy any Angletera tonga tao<br />
Prague, olona nahita fianarana, izay efa nandray ny fahamarinana, ka tonga hanaparitaka<br />
izany tany amin’ io tany lavitra io. Nanomboka namely mivantana ny fahefana faratampony<br />
ananan’ ny papa ry zareo ka vetivety dia nampanginin’ ny manam-pahefana; nefa satria tsy<br />
tiany ny handao ny fikasany, dia fomba hafa indray no nampiasainy. Sady mpiangaly zavakanto<br />
izy ireo no mpitoriteny, ka ny talentany no nampiasainy aloha. Teo amin’ ny toerana<br />
67
Change language