Leviathan dari Bangsa Bangsa_

Toko 6—Roa Mahery Fo
Tamin’ ny taonjato fahasivy dia efa tafajoro tany Bohemia ny filazantsara. Voadika
tamin’ ny fiteny Bohemiana ny Baiboly ary natao tamin’ ny fiteny mahazatra ny olona ny
fanompoampivavahana. Nefa arakaraka ny nitomboan’ ny fahefan’ ny papa no
nampahamaizina ny tenin’ Andriamanitra. Grégoire faha VII, ilay nandray andraikitra
tamin’ ny fampietrena ny avonavon’ ny mpanjaka, dia narisika, tsy latsaka noho izany koa,
hanandevo ny vahoaka, ary araka ny taratasy nalefany dia norarany ny
fanompoampivavahana ampahibemaso atao amin’ ny teny Bohemiana. Nambaran’ ny papa
fa «sitraky ny Tsitoha ny fivavahana atao Aminy amin’ ny teny tsy be mahafantatra, fa
betsaka ny ratsy sy ny hevi-diso nipoitra noho ny tsy fankatoavana io fitsipika io»1.
Navoakan’ i Roma ho didy ny hamonoana ny fahazavan’ Andriamanitra sy ny hitazonana
ny vahoaka ao amin’ ny haizina. Nefa efa nanome fiasana hafa ny Lanitra mba hiarovana ny
fiangonana. Betsaka ireo Vaudois sy ireo Albigeois izay voaroakan’ ny fanenjehana ka
nandositra ny tokantranony avy any Frantsa sy tany Italia, no nankany Bohemia. Na dia tsy
sahy nampianatra an-karihary aza izy dia niasa mafy sy tamin-kafanam-po kosa tamin’ ny
fomba miafina. Toy izany no nahavoatahiry ny finoana marina nandritra ny taonjato maro
nifandimby.
Talohan’ ny andron’ i Hus dia nisy olona tany Bohemia izay nitsangana nanameloka
ampahibemaso ny fahalotoana nisy tao amin’ ny fiangonana sy ny faharatsiampitondrantena
teo amin’ ny vahoaka. Nanaitra sy nanintona ny sain’ ny olona hatraiza
hatraiza ny asany. Nisarangotra ireo ambaratongam-pahefana, ary nanapoaka fanenjehana
an’ ireo mpanaraka ny filazantsara. Voatery nanao fanompoam-pivavahana tany anaty ala sy
tany an-tendrombohitra izy ireo, ka nohazain’ ny miaramila ary betsaka no novonoina.
Rehefa afaka kelikely dia nivoaka ny lalàna nilaza fa izay rehetra miala amin’ ny finoana
Romana dia hodorana. Nefa raha namoy ny ainy toy izany ireo kristiana ireo, dia nibanjina
kosa ny fandresen’ ny asany izy. Ny anankiray izay «nampianatra fa ny finoana ny
Mpamonjy voahombo ihany no hany hahitana famonjena», dia nanambara raha teo ampialana
aina hoe : «Mandresy anay ankehitriny ny haromotan’ ireo fahavalon’ ny
fahamarinana, nefa tsy handresy anay mandrakizay izy; hisy anankiray hitsangana avy eo
amin’ ny sarambabem-bahoaka, tsy hanana sabatra na fahefana, nefa tsy hisy afaka handresy
azy»1. Mbola lavitra ny andron’ i Lotera ; nefa nisy anankiray sahady nitsangana, izay
nampihetsika ny firenena ny vavolombelona nataony hanohitra an’ i Roma.
Ambany firazanana i John Hus, ary kamboty mbola kely noho ny nahafatesan’ ny rainy
izy. Mpivavaka reniny, ary nihevitra fa ny fanabeazana sy ny fahatahorana an’
Andriamanitra no sarobidy indrindra amin’ ny fananana, koa nokatsahiny izay hahazoana
antoka izany fananana izany ho an-janany. Nianatra tany amin’ ny sekolim-paritany i Hus,
ary avy teo dia nankany amin’ ny Oniversite taný Prague, ka voaray maimaim-poana tao
noho ny mahampianatra nahantra azy. Ny reniny no niaraka taminy tamin’ ny diany ho any
Prague, sady mpitondratena izy no mahantra ka tsy nanana fanomezana araka ny haren’ izao
66