Leviathan dari Bangsa Bangsa_
, , , , , losifera, , , , , , , , losifera, , ,
dia nisy fanavaozana niharihary teo amin’ ny fomban’ ny olona, ka nesorina tsy ho ao amin’ ny fiangonana ireo tandindon’ ny fanompoan-tsampin’ ny fivavahana romana. Vetivety anefa dia nifofofofo tamin’ ireo izay sahy nanaiky ny Baiboly ho mpitaridalana azy ny rivo-doza tsy misy indrafon’ ny fanenjehana. Ireo mpanjaka tany Angletera izay maika ny hanamafy ny fahefany tamin’ ny fahazoana antoka ny fanohanan’ i Roma, dia tsy nisalasala nanao sorona ireo Mpanavao fivavahana voalohany tao amin’ ny tantaran’ i Angletera, ka dia nivoaka ny lalàna hampandoro velona ireo mpianatry ny filazantsara. Nifanesisesy ny maritiora. Tany an-tsofin’ ny Tompon’ ny maro ihany no nahazoan’ ireo mpiaro ny fahamarinana noroahina sy nampijaliana nampakatra ny fitarainany. Nohazaina sahala amin’ ny fahavalon’ ny fiangonana sy mpamadika ny fanjakana izy ireo, nefa dia nitory tany amin’ ny toerana mangina, nahita fialofana araka izay azony natao teny amin’ ny tokantrano tsotran’ ny mahantra, ary matetika dia niafina na dia tany anaty zohy sy lavaka aza. Na dia teo aza ny tifofofofon’ ny fanenjehana dia nisy olona nanohitra ny fahalotoan’ ny finoana sy ny fivavahana nanjaka tamin’ izay tamin’ ny fomba mangina nefa mafana, feno zotom-po sy faharctana izay nitohy niteny nandritra ny taonjato maro. Ny kristiana tamin’ ireo andro voalohany ireo dia tsy nanana afa-tsy fahaialana tapatapany ny fahamarinana, nefa nianatra ny ho tia sy hankatò ny tenin’ Andriamanitra, ka nijaly tamim-paharetana ho an’ izany. Tahaka ireo mpianatra tamin’ ny andron’ ny apostoly, dia betsaka no nanao sorona ny fananany teo amin’ izao tontolo izao ho an’ i Kristy. Ireo izay navela hipetraka tao an-tokantranony dia nandray tamim-pifaliana ireo rahalahiny noroahina, ary rehefa nalefa koa izy dia nekény tamim-pifaliana ny anjaran’ ny olona lavin’ ny tany ama-monina. Marina fa an’ arivony ireo izay torakovitra noho ny haromotan’ ny mpanenjika azy, ka nividy ny fahafahany tamin’ ny fanaovana sorona ny finoany, ary nivoaka ny fonja nisy azy, nanao ny akanjon’ ny mpiaiky heioka, mba hanambara ampahibemaso ny fandavany. Nefa tsy vitsy koa — ary anisan’ izany dia nisy olona ambony firazanana sy olona tsotra sy ambany — ireo izay tsy natahotra ny ho vavolombelon’ ny fahamarinana tao amin’ ny efitra terin’ ny tranomaizina, tao amin’ ny tilikambon’ i Lollards, sy teo anivon’ ny fampijaliana sy ny lelafo, no niravoravo fa natao ho mendrika ny hahalala «ny fiombonana amin’ ny fijalian’ ny Tompony». Tsy nahatanteraka ny sitrapony tamin’ i Wiclef fahavelony ireo mpiandany amin’ ny papa, ary tsy nety afa-po ny fankahalany raha mbola nandry tamim-piadanana tao ampasana ny taolambalony. Araka ny didy navoakan’ ny fiheveran-draharaha tany Constance, efapolo taona maliery tatý aorian’ ny nahafatesany, dia nofongarina ny taolany ka nodorana ampahibemaso, ary ny lavenona dia natsipy tao amin’ ny renirano kely teo akaiky teo. «Io renirano kely io, hoy ny mpanoratra taloha iray, dia nitondra ireo lavenona ireo tao amin’ ny Avon, ny Avon nitondra azy tao amin’ ny Severn, ny Severn tao amin’ ny ranomasina kely, ary avy eo tao amin’ ny ranomasina midadasika. Toy izany no nahatonga ny lavenon’ ny tenan’ i Wiclef ho tandindon’ ny fampianarany izay niparitaka eran’ izao tontolo izao ankehitriny»13. Tsy tsapan’ ireo fahavalony firy ny dikan’ ny asa ratsy nataony. 64
Tamin’ ny alalan’ ireo asa soratr’ i Wiclef no nahatonga an’ i John Huss niala tamin’ ny fahadisoana maro tao amin’ ny fivavahan’ i Roma ka niditra tao amin’ ny asa Fanavaozana ara-pivavahana tany Bohémia. Toy izany no namafazana ny voan’ ny Fahamarinana tao amin’ ireo tany roa ireo, izay nifanalavitra indrindra. Avy ao Bohémia dia nitatra ho amin’ ny tany hafa ny asa. Voatarika ho amin’ ny tenin’ Andriamanitra hadino elabe ny sain’ ny olona. Nisy tanan’ Andriamanitra nanomana ny lalana ho amin’ ny Fanavaozana arapivavahana lehibe. 65
- Page 21 and 22: ny hazo tsy mamoa. Efa lasa ny baik
- Page 23 and 24: ary tsy hita izay anton’ izany na
- Page 25 and 26: tafiny ary ny legionany, ka nibaiko
- Page 27 and 28: antsom-pitiavana feno famindrampon
- Page 29 and 30: Toko 2—Ny Afon' ny Fanenjehana Fo
- Page 31 and 32: kokoa ho resy lahatra izany. Arakar
- Page 33 and 34: Tsy afaka nampitohy intsony ny fifa
- Page 35 and 36: marina sy mamindra fo sady manan-ke
- Page 37 and 38: Toko 3—Vanim- Potoana Maizina Nam
- Page 39 and 40: dia nekena hatraiza hatraiza fa ny
- Page 41 and 42: andron’ i Paoly aza. Taiza ary ov
- Page 43 and 44: mpianany tamin’ ny voalohany mana
- Page 45 and 46: ny pretra koa aza tsy nahalala izan
- Page 47 and 48: avy ao ny fahamarinana no niampita
- Page 49 and 50: ny Sabatan’ ny olona, no nijanona
- Page 51 and 52: hahavoka-javatra. Ny fahaizana mits
- Page 53 and 54: finoana marina tao amin’ ireo toe
- Page 55 and 56: ny fahamendrehan’ olombelona dia
- Page 57 and 58: novaliany fa tsy maintsy mamangy ny
- Page 59 and 60: andro noho ireo vonona koa hiaritra
- Page 61 and 62: fahaizana. Ny herin’ ny fahaizany
- Page 63 and 64: no nandà tsy handefa ny zanany tan
- Page 65 and 66: nahatongavan’ ireo taratasy anefa
- Page 67 and 68: inona na inona nihatra. Tao amin’
- Page 69 and 70: tany Roma i Wiclef hotsaraina teo a
- Page 71: Andriamanitra avy amin’ ity tsind
- Page 75 and 76: tontolo izao hatolotra an-janany, n
- Page 77 and 78: tany an-tsaha, tsy nombam-panompoam
- Page 79 and 80: fivavahana; koa dia nampangain’ n
- Page 81 and 82: Nandritra ny diany, dia hitan’ i
- Page 83 and 84: vahoaka izay nitoriako ny filazants
- Page 85 and 86: ilay Tompo Andriamanitra izay nanok
- Page 87 and 88: Vaky nifofofofo indray ny haromotan
- Page 89 and 90: Taona vitsy taorian’ izany, tamin
- Page 91 and 92: nanohitra ireo fanompoam-tsampy sy
- Page 93 and 94: tao an-tranony ho any an-tsekoly ta
- Page 95 and 96: taloha. Ibid, boky 2, toko 4. Toy i
- Page 97 and 98: nandefa ny tarany hatrany amin’ n
- Page 99 and 100: ihany no afaka mamonjy ny mpanota.
- Page 101 and 102: niditra teo amin’ ny laharan’ n
- Page 103 and 104: masina, ilay hany fahefana fara-tam
- Page 105 and 106: momba anao, sy izay rehetra naneho
- Page 107 and 108: an’ i Ziona fahiny, ary avy ao no
- Page 109 and 110: . . . Fa Kristy mihitsy no melohina
- Page 111 and 112: fanoherana ny fahamarinana, mety ho
- Page 113 and 114: pelatanan’ ny Tompo ny momba izan
- Page 115 and 116: misy fahazavana vaovao namirapiratr
- Page 117 and 118: «Raha tsy tafaverina aho ary raha
- Page 119 and 120: Tsia, hoy ny amperora,«tsy maintsy
- Page 121 and 122: Ny ampitson» iny izy no niseho han
dia nisy fanavaozana niharihary teo amin’ ny fomban’ ny olona, ka nesorina tsy ho ao amin’<br />
ny fiangonana ireo tandindon’ ny fanompoan-tsampin’ ny fivavahana romana.<br />
Vetivety anefa dia nifofofofo tamin’ ireo izay sahy nanaiky ny Baiboly ho mpitaridalana<br />
azy ny rivo-doza tsy misy indrafon’ ny fanenjehana. Ireo mpanjaka tany Angletera<br />
izay maika ny hanamafy ny fahefany tamin’ ny fahazoana antoka ny fanohanan’ i Roma, dia<br />
tsy nisalasala nanao sorona ireo Mpanavao fivavahana voalohany tao amin’ ny tantaran’ i<br />
Angletera, ka dia nivoaka ny lalàna hampandoro velona ireo mpianatry ny filazantsara.<br />
Nifanesisesy ny maritiora. Tany an-tsofin’ ny Tompon’ ny maro ihany no nahazoan’ ireo<br />
mpiaro ny fahamarinana noroahina sy nampijaliana nampakatra ny fitarainany. Nohazaina<br />
sahala amin’ ny fahavalon’ ny fiangonana sy mpamadika ny fanjakana izy ireo, nefa dia<br />
nitory tany amin’ ny toerana mangina, nahita fialofana araka izay azony natao teny amin’ ny<br />
tokantrano tsotran’ ny mahantra, ary matetika dia niafina na dia tany anaty zohy sy lavaka<br />
aza.<br />
Na dia teo aza ny tifofofofon’ ny fanenjehana dia nisy olona nanohitra ny fahalotoan’ ny<br />
finoana sy ny fivavahana nanjaka tamin’ izay tamin’ ny fomba mangina nefa mafana, feno<br />
zotom-po sy faharctana izay nitohy niteny nandritra ny taonjato maro. Ny kristiana tamin’<br />
ireo andro voalohany ireo dia tsy nanana afa-tsy fahaialana tapatapany ny fahamarinana,<br />
nefa nianatra ny ho tia sy hankatò ny tenin’ Andriamanitra, ka nijaly tamim-paharetana ho<br />
an’ izany. Tahaka ireo mpianatra tamin’ ny andron’ ny apostoly, dia betsaka no nanao<br />
sorona ny fananany teo amin’ izao tontolo izao ho an’ i Kristy. Ireo izay navela hipetraka<br />
tao an-tokantranony dia nandray tamim-pifaliana ireo rahalahiny noroahina, ary rehefa<br />
nalefa koa izy dia nekény tamim-pifaliana ny anjaran’ ny olona lavin’ ny tany ama-monina.<br />
Marina fa an’ arivony ireo izay torakovitra noho ny haromotan’ ny mpanenjika azy, ka<br />
nividy ny fahafahany tamin’ ny fanaovana sorona ny finoany, ary nivoaka ny fonja nisy azy,<br />
nanao ny akanjon’ ny mpiaiky heioka, mba hanambara ampahibemaso ny fandavany. Nefa<br />
tsy vitsy koa — ary anisan’ izany dia nisy olona ambony firazanana sy olona tsotra sy<br />
ambany — ireo izay tsy natahotra ny ho vavolombelon’ ny fahamarinana tao amin’ ny efitra<br />
terin’ ny tranomaizina, tao amin’ ny tilikambon’ i Lollards, sy teo anivon’ ny fampijaliana<br />
sy ny lelafo, no niravoravo fa natao ho mendrika ny hahalala «ny fiombonana amin’ ny<br />
fijalian’ ny Tompony».<br />
Tsy nahatanteraka ny sitrapony tamin’ i Wiclef fahavelony ireo mpiandany amin’ ny<br />
papa, ary tsy nety afa-po ny fankahalany raha mbola nandry tamim-piadanana tao ampasana<br />
ny taolambalony. Araka ny didy navoakan’ ny fiheveran-draharaha tany Constance,<br />
efapolo taona maliery tatý aorian’ ny nahafatesany, dia nofongarina ny taolany ka nodorana<br />
ampahibemaso, ary ny lavenona dia natsipy tao amin’ ny renirano kely teo akaiky teo. «Io<br />
renirano kely io, hoy ny mpanoratra taloha iray, dia nitondra ireo lavenona ireo tao amin’ ny<br />
Avon, ny Avon nitondra azy tao amin’ ny Severn, ny Severn tao amin’ ny ranomasina kely,<br />
ary avy eo tao amin’ ny ranomasina midadasika. Toy izany no nahatonga ny lavenon’ ny<br />
tenan’ i Wiclef ho tandindon’ ny fampianarany izay niparitaka eran’ izao tontolo izao<br />
ankehitriny»13. Tsy tsapan’ ireo fahavalony firy ny dikan’ ny asa ratsy nataony.<br />
64