Leviathan dari Bangsa Bangsa_
, , , , , losifera, , , , , , , , losifera, , ,
Nitory ny filazantsara tamin’ ny mahantra tahaka ny nataon’ ny Tompony i Wiclef. Tsy nahafa-po azy ny nanaparitaka ny fahazavana ho amin’ ireo tokantrano tsotsotra tao amin’ ny faritra nisy ny fiangonany tany Lutterworth, ka nanapa-kevitra izy fa hoentiny amin’ ny Angletera manontolo izany. Mba hanatanterahana an’ izany dia nanangana fikambanan’ ny mpitoriteny nisy olon-tsotra sy mpivavaka marina izy, izay tia ny fahamarinana ary tsy nanampaniriana afa-tsy ny hanitatra izany. Nandeha hatraiza hatraiza ireo olona ireo, nampianatra teny an-tsena, teny an-dalambe, tao amin’ ny tanàn-dehibe sy teny amin’ ny lalankely teny ambanivohitra. Nitsidika ny antitra, ny marary sy ny mahantra izy ireo ka namelabelatra taminy ny vaovao mahafalin’ ny fahasoavan’ Andriamanitra. Amin’ ny maha-mpampianatra teolojia azy tany Oxford, dia nitory ny tenin’ Andriamanitra tao amin’ ny efitrano malalaky ny Oniversite i Wiclef. Tamin’ ny fomba mahatoky indrindra no nanehoany ny fahamarinana tamin’ ireo mpianatra niadidiany ka nomena azy ny anaram-boninahitra hoe «Mpampianatra ambony momba ny filazantsara». Nefa ny asa lehibe indrindra teo amin’ ny fiainany dia ny nandikany ny Soratra Masina ho amin’ ny teny anglisy. Nolazainy tao amin’ ny boky navoakany hoe : «Ny fahamarinana sy ny hevitry ny Soratra Masina», ny fikasany handika ny Baiboly mba ahazoan’ ny olona tsirairay any Angletera mamaky tamin’ ny tenin-drazany avy ireo asa mahagaga nataon’ Andriamanitra. Tapaka tampoka anefa ny asany. Na dia tsy mbola teo amin’ ny fahenimpolo taonany aza izy, dia nitambesatra tamin’ ny heriny ka nahatonga azy ho vetivety dia antitra, ny asa mafy tsy mijanona nataony, ny fianarana sy ny fanafihan’ ny fahavalony. Voan’ ny aretina mafy izy. Nahadibo-kafaliana ny pretra izany vaovao izany. Ankehitriny, hoy ny fihevitr’ izy ireo, dia hanenina mafy ny ratsy nataony tamin’ ny fiangonana izy, ka niolomay izy ireo nankao amin’ ny efitranony hihaino ny fiaiken-kelony. Nisy solontenan’ ireo fikambanana ara-pivavahana efatra, niaraka tamin’ ny manamboninahitra efatra, nitangorona nanodidina ilay olona noheverina fa miala aina : «Efa eo am-bavahaona ianao, hoy izy ireo ; aoka hanenina ny fahadisoana vitanao ianao ary tsoahy eto anatrehanay rehetra izay ratsy nolazainao momba anay». Nihaino tamimpanginana ilay Mpanavao fivavahana ; dia nobaikoiny ny mpiandry azy hampitsangana azy avy eo am-pandriana; nobanjininy tsara ireo olona ireo izay niandry ny fiaikeny ho diso, dia hoy izy, tamin’ ilay feo matotra sy mafy izay nampangovitra azy ireo matetika : «Tsy ho faty aho fa ho velona ; ary mbola hanambara ny asa ratsin’ ny pretra» 7 Gaga sady sina ireo pretra, ka nivoaka haingana ny efitrano. Tanteraka ny tenin’ i Wiclef. Velona izy mba hametraka eo am-pelatanan’ ireo mpiray tanindrazana aininy ny mahery indrindra amin’ ny fiadiana hoenti-manohitra an’ i Roma, dia ny hanome azy ireo ny Baiboly, ilay fiasana nokendren’ ny Lanitra hanafahana, hanazavana ny vahoaka sy hitoriana ny filazantsara aminy. Betsaka sy goavana ny zavamisakana nosetraina mba hahavitana io asa io. Nitambesatra tamin’ i Wiclef ny fahosana ; fantany fa taona vitsy sisa no azony hiasana; hitany ny fanoherana tsy maintsy hatrehiny, nefa nampaherezin’ ireo teny fikasan’ Andriamanitra izy, ka nandroso hatrany tsy kivy, na 58
inona na inona nihatra. Tao amin’ ny fahafenoan’ ný heriny ara-tsaina, nanan-karena tamin’ ny fanandramana maro ary notehirizin’ Andriamanitra sy nomanin’ ny fitondrany manokana ho amin’ izany izy, ary afaka namita ilay asa lehibe, dia ny goavana indrindra amin’ ny asany tamin’ ny fiainany. Raha nisavoritaka ny kristiana rehetra. ilay Mpanavao fivavahana kosa, tao Lutterworth izay naha-rcktora azy, dia tsy niraika tamin’ ny tafio-drivotra nifofofofo, fa nilofo kosa tamin’ ny asa niandraiketany. Farany dia vita ny asa, dia ny Baiboly voalohany indrindra voadika tamin’ ny teny anglisy. Nisokatra ho an’ i Angletera ny tenin’ Andriamanitra. Tsy natahotra ny tranomaizina na ny antontan-kitay fandorana velona intsony izao ilay Mpanavao fivavahana. Efa napetrany teo am-pelatanan’ ny vahoaka Anglisy ny fahazavana izay tsy ho faty intsony na oviana na oviana. Ny fanomezany ny Baiboly ho an’ ny mpiray tanindrazana taminy no nahavitany asa be lavitra, mba hanapahana ny fatoran’ ny tsy fahaialana sy ny haratsiana, mba hanafahana sy hanandratana ny tanindrazana mihoatra noho izay vita tamin’ ny fandresena niezinezina indrindra teny amin’ ny sahan’ ady. Satria tsy mbola hita ny fanontam-printy, dia fomba miadana sy manasatra ihany no nahazoana nampitombo ny isan’ ny Baiboly. Liana indrindra anefa ny olona ta-hanana io boky io, ka maro no nanolo-tena hanora-tanana izany ; nefa dia mbola sarotra tamin’ ireo mpanoratra ny nanome fahafaham-po ny olona. Ireo nanan-karena indrindra dia naniry hanana ny Baiboly manontolo. Nisy nividy ampahany fotsiny. Mazàna nitambatra ny fianakaviana maro mba hividy anankiray. Toy izany no nahatafidiran’ ny Baibolin’ i Wiclef vetivety foana tao amin’ ny tokantranon’ ny vahoaka. Ny antso natao tamin’ ny olona mba handanjalanja dia nanainga azy tsy hilefitra tsy ampandinihana tamin’ ireo fampianaran’ ny papa. Izao i Wiclef dia nampianatra ireo fotopinoana mampiavaka ny finoana Protestanta — dia ny famonjena amin’ ny alalan’ ny finoana an’ i Kristy, sy ny fanekena fa ny Baiboly irery ihany no tsy mety diso. Ireo mpitoriteny nalefany dia nampiely ny Baiboly niaraka tamin’ ny asa soratr’ ilay Mpanavao fivavahana, ary nahomby indrindra ireo ka saiky ny antsasaky ny vahoakan’ i Angletera no nanaiky ny finoana vaovao. Nahaketraka ireo manam-pahefana tao amin’ ny fiangonana ny fisehoan’ ny Soratra Masina. Fiasana mahery noho i Wiclef izao no tsy maintsy hatrehiny, fiasana izay tsy ahazoan’ ny fiadiany manao firy. Tamin’ izany fotoana izany dia tsy nisy lalàna tany Angletera nanakana ny fisian’ ny Baiboly, satria tsy mbola naely tamin’ ny fitenin’ ny vahoaka mihitsy izany. Tatý aoriana dia novolavolaina sy natao henjana tokoa izany. Teo am-piandrasana, na dia teo aza ny ezaka nataon’ ireo pretra, dia nisy fotoana nahazoana nampiely ny tenin’ Andriamanitra. Nioko indray ireo filoha papaly hampangina ny feon’ ilay Mpanavao fivavahana. Fitsarana telo no nifandimby niantso azy, nefa tsy nisy vokany izany. Voalohany aloha nisy synoda nivorian’ ny eveka izay nilaza fa «heretika» ny zavatra nosoratany, nahazo ny fon’ ilay mpanjaka tanora Richard II hiandany tamin’ izy ireo izany, ary nandray lalàna avy 59
- Page 15 and 16: lanitra tsara indrindra; eny, ny la
- Page 17 and 18: afaka hampiverina ny fisamontan’
- Page 19 and 20: izany no anisan’ ny nandrafetana-
- Page 21 and 22: ny hazo tsy mamoa. Efa lasa ny baik
- Page 23 and 24: ary tsy hita izay anton’ izany na
- Page 25 and 26: tafiny ary ny legionany, ka nibaiko
- Page 27 and 28: antsom-pitiavana feno famindrampon
- Page 29 and 30: Toko 2—Ny Afon' ny Fanenjehana Fo
- Page 31 and 32: kokoa ho resy lahatra izany. Arakar
- Page 33 and 34: Tsy afaka nampitohy intsony ny fifa
- Page 35 and 36: marina sy mamindra fo sady manan-ke
- Page 37 and 38: Toko 3—Vanim- Potoana Maizina Nam
- Page 39 and 40: dia nekena hatraiza hatraiza fa ny
- Page 41 and 42: andron’ i Paoly aza. Taiza ary ov
- Page 43 and 44: mpianany tamin’ ny voalohany mana
- Page 45 and 46: ny pretra koa aza tsy nahalala izan
- Page 47 and 48: avy ao ny fahamarinana no niampita
- Page 49 and 50: ny Sabatan’ ny olona, no nijanona
- Page 51 and 52: hahavoka-javatra. Ny fahaizana mits
- Page 53 and 54: finoana marina tao amin’ ireo toe
- Page 55 and 56: ny fahamendrehan’ olombelona dia
- Page 57 and 58: novaliany fa tsy maintsy mamangy ny
- Page 59 and 60: andro noho ireo vonona koa hiaritra
- Page 61 and 62: fahaizana. Ny herin’ ny fahaizany
- Page 63 and 64: no nandà tsy handefa ny zanany tan
- Page 65: nahatongavan’ ireo taratasy anefa
- Page 69 and 70: tany Roma i Wiclef hotsaraina teo a
- Page 71 and 72: Andriamanitra avy amin’ ity tsind
- Page 73 and 74: Tamin’ ny alalan’ ireo asa sora
- Page 75 and 76: tontolo izao hatolotra an-janany, n
- Page 77 and 78: tany an-tsaha, tsy nombam-panompoam
- Page 79 and 80: fivavahana; koa dia nampangain’ n
- Page 81 and 82: Nandritra ny diany, dia hitan’ i
- Page 83 and 84: vahoaka izay nitoriako ny filazants
- Page 85 and 86: ilay Tompo Andriamanitra izay nanok
- Page 87 and 88: Vaky nifofofofo indray ny haromotan
- Page 89 and 90: Taona vitsy taorian’ izany, tamin
- Page 91 and 92: nanohitra ireo fanompoam-tsampy sy
- Page 93 and 94: tao an-tranony ho any an-tsekoly ta
- Page 95 and 96: taloha. Ibid, boky 2, toko 4. Toy i
- Page 97 and 98: nandefa ny tarany hatrany amin’ n
- Page 99 and 100: ihany no afaka mamonjy ny mpanota.
- Page 101 and 102: niditra teo amin’ ny laharan’ n
- Page 103 and 104: masina, ilay hany fahefana fara-tam
- Page 105 and 106: momba anao, sy izay rehetra naneho
- Page 107 and 108: an’ i Ziona fahiny, ary avy ao no
- Page 109 and 110: . . . Fa Kristy mihitsy no melohina
- Page 111 and 112: fanoherana ny fahamarinana, mety ho
- Page 113 and 114: pelatanan’ ny Tompo ny momba izan
- Page 115 and 116: misy fahazavana vaovao namirapiratr
inona na inona nihatra. Tao amin’ ny fahafenoan’ ný heriny ara-tsaina, nanan-karena tamin’<br />
ny fanandramana maro ary notehirizin’ Andriamanitra sy nomanin’ ny fitondrany manokana<br />
ho amin’ izany izy, ary afaka namita ilay asa lehibe, dia ny goavana indrindra amin’ ny<br />
asany tamin’ ny fiainany. Raha nisavoritaka ny kristiana rehetra. ilay Mpanavao fivavahana<br />
kosa, tao Lutterworth izay naha-rcktora azy, dia tsy niraika tamin’ ny tafio-drivotra<br />
nifofofofo, fa nilofo kosa tamin’ ny asa niandraiketany.<br />
Farany dia vita ny asa, dia ny Baiboly voalohany indrindra voadika tamin’ ny teny<br />
anglisy. Nisokatra ho an’ i Angletera ny tenin’ Andriamanitra. Tsy natahotra ny<br />
tranomaizina na ny antontan-kitay fandorana velona intsony izao ilay Mpanavao fivavahana.<br />
Efa napetrany teo am-pelatanan’ ny vahoaka Anglisy ny fahazavana izay tsy ho faty intsony<br />
na oviana na oviana. Ny fanomezany ny Baiboly ho an’ ny mpiray tanindrazana taminy no<br />
nahavitany asa be lavitra, mba hanapahana ny fatoran’ ny tsy fahaialana sy ny haratsiana,<br />
mba hanafahana sy hanandratana ny tanindrazana mihoatra noho izay vita tamin’ ny<br />
fandresena niezinezina indrindra teny amin’ ny sahan’ ady.<br />
Satria tsy mbola hita ny fanontam-printy, dia fomba miadana sy manasatra ihany no<br />
nahazoana nampitombo ny isan’ ny Baiboly. Liana indrindra anefa ny olona ta-hanana io<br />
boky io, ka maro no nanolo-tena hanora-tanana izany ; nefa dia mbola sarotra tamin’ ireo<br />
mpanoratra ny nanome fahafaham-po ny olona. Ireo nanan-karena indrindra dia naniry<br />
hanana ny Baiboly manontolo. Nisy nividy ampahany fotsiny. Mazàna nitambatra ny<br />
fianakaviana maro mba hividy anankiray. Toy izany no nahatafidiran’ ny Baibolin’ i Wiclef<br />
vetivety foana tao amin’ ny tokantranon’ ny vahoaka.<br />
Ny antso natao tamin’ ny olona mba handanjalanja dia nanainga azy tsy hilefitra tsy ampandinihana<br />
tamin’ ireo fampianaran’ ny papa. Izao i Wiclef dia nampianatra ireo fotopinoana<br />
mampiavaka ny finoana Protestanta — dia ny famonjena amin’ ny alalan’ ny<br />
finoana an’ i Kristy, sy ny fanekena fa ny Baiboly irery ihany no tsy mety diso. Ireo<br />
mpitoriteny nalefany dia nampiely ny Baiboly niaraka tamin’ ny asa soratr’ ilay Mpanavao<br />
fivavahana, ary nahomby indrindra ireo ka saiky ny antsasaky ny vahoakan’ i Angletera no<br />
nanaiky ny finoana vaovao.<br />
Nahaketraka ireo manam-pahefana tao amin’ ny fiangonana ny fisehoan’ ny Soratra<br />
Masina. Fiasana mahery noho i Wiclef izao no tsy maintsy hatrehiny, fiasana izay tsy<br />
ahazoan’ ny fiadiany manao firy. Tamin’ izany fotoana izany dia tsy nisy lalàna tany<br />
Angletera nanakana ny fisian’ ny Baiboly, satria tsy mbola naely tamin’ ny fitenin’ ny<br />
vahoaka mihitsy izany. Tatý aoriana dia novolavolaina sy natao henjana tokoa izany. Teo<br />
am-piandrasana, na dia teo aza ny ezaka nataon’ ireo pretra, dia nisy fotoana nahazoana<br />
nampiely ny tenin’ Andriamanitra.<br />
Nioko indray ireo filoha papaly hampangina ny feon’ ilay Mpanavao fivavahana.<br />
Fitsarana telo no nifandimby niantso azy, nefa tsy nisy vokany izany. Voalohany aloha nisy<br />
synoda nivorian’ ny eveka izay nilaza fa «heretika» ny zavatra nosoratany, nahazo ny fon’<br />
ilay mpanjaka tanora Richard II hiandany tamin’ izy ireo izany, ary nandray lalàna avy<br />
59
Change language