Leviathan dari Bangsa Bangsa_

: Maro no vonon-kihevitra fa ny fahatahorana ny fivavahana romana atý Etazonia dia avy
amin’ ny fahateren-tsaina sy ny fananana hevi-jaza fotsiny. Izay olona manao izany dia tsy
mahatsinjo na inona na inona ao amin’ ny toetra amam-pihetsiky ny eglizy romana izay
manohitra ny fandaminam-pitondrana miorina amin’ ny fahafahana eto amintsika sy izay
mety ho loza ateraky ny fitomboany ny eglizy. Koa aoka, alohan’ ny zavatra rehetra,
hampitahaintsika ny sasantsasany amin’ ny foto-kevitra iorenan’ ny governemantantsika
amin’ ny foto-kevitra iorenan’ ny eglizy katolika.
«Miaro ny fahafahana hanaraka ny feon’ ny fieritreretana ny Lalàm-panorenan’ i
Etazonia. Tsy misy zava-dehibe sy ankamamiana toy izany. Hoy ny papa Pie fahasivy, ao
amin’ ny Taratasiny ho an’ ny Eveka rehetra tamin’ ny 15 Aogositra 1854 : «Ireo
fampianarana tsy misy fotony sady diso na miteniteny foana miaro ny fahafahana hanaraka
ny feon’ ny fieritreretana dia fahadisoan-kevitra mampididoza toy ny areti-mifindra toy ny
pesta tokony hatahorana indrindra ao amin’ ny fanjakana iray, mihoatra noho ny hafa
rehetra». lo papa io ihany koa, ao amin’ ny Taratasiny ho an’ ny Eveka rehetra tamin’ ny 8
Desambra 1864, dia nanonona ozona (anatema) tamin’ ireo izay manantitrantitra ny amin’
ny fahafahana hanaraka ny feon’ ny fieritreretana sy ny fanompoam-pivavahana araka izay
tiana, ary koa amin’ «izay rehetra mitana fa tsy tokony hampiasa hery ny Eglizy ».
«Tsy milaza fiovam-po tsy akory ny feo mitory fandriam-pahalemana ataon’ i Roma atsy
Etazonia. Mandefitra izy amin’ ny toerana tsy ananany hery. Hoy ny Eveka O’ Connor :
«Zakaina fotsiny ny fahafahana ara-pivavahana mandra-pahazoana mampihatra izay
mifanohitra amin’ izany ka tsy hampidi-doza ny mpino Katolika». . . Hoy ny Arsevekan’ i
Md Louis indray mandeha : «Heloka bevava ny «herezia» sy ny tsy finoana, ary any amin’
ny tany Katolika, tahaka an’ i Italia sy Espaina, ohatra, izay katolika avokoa ny olona
rehetra, ary manana anjara fototra amin’ ny lalàna mifehy ny tany sy ny fanjakana ny
fivavahana katolika, dia sazina tahaka ny heloka bevava hafa izany». . .
«Ny kardinaly, ny arseveka, sy ny eveka rehetra ao amin’ ny Eglizy katolika dia
mivelirano hanompo ny papa, ka ahitana izao teny manaraka izao ao amin’ io tokimpanompoana
io : «Ny heretika, sy izay misaraka amin’ i Eglizy ary ny mpikomy amin’ ny
andriantompoinay (ny papa), na ireo mpandimby azy voatonona etsy aloha, dia hampiasako
ny fara-heriko ny fanenjehana sy ny fanoherana azy». Josiah Strong,Our Country, toko 5,
fizarana 2-4.
Marina fa misy olona tena Kristiana ao amin’ ny fiangonana Katolika Romana. Misy an’
arivony ao amin’ io fiangonana io no manompo an’ Andriamanitra araka ny fahazavana
lehibe indrindra ananany. Tsy eo am-pelatanany ny Tenin’ Andriamanitra ka noho izany dia
tsy mahita ny fahamarinana izy. Tsy mbola tsinjony na oviana na oviana ny fahasamihafana
eo amin’ ny fanompoana velona atao amin’ ny fo sy ny fombam-pivavahana miverimberina
fotsiny. Mangoraka sy antra ireny fanahy nobeazina tao amin’ ny finoana mamitaka sady tsy
mahafa-po ireny Andriamanitra. Hahatonga ny tara-pahazavana hampisava ny haizina
438