Leviathan dari Bangsa Bangsa_

volomparasy sy rongony madinika ianao» sy manao hanimpitoloha isan’ andro, dia tsy
isalasalana fa maro no hankalaza ny fahaizanao mitia zavatra, ny fahalalahan-tananao sy ny
fahaizanao mandray olona. Nefa dia aza vidin-dafo loatra ny fankalazan’ ny olona. Aleo aza
mifaly amin’ ny voninahitra avy amin’ Andriamanitra». Wesley, Works, toriteny faha-50,
«Ny fampiasana ny vola». Amin’ ny fiangonana maro amin’ izao androntsika izao anefa dia
tsy raharahaina ny fanipianarana toy izany.
Zary maro mpitia eo amin’ izao tontolo izao ny fisehoana ivelany ho mpivavaka. Miditra
ho anisan’ ny fiangonana ny mpitondra, ny mpanao politika, ny mpisolovava, ny dokotera,
ny mpivarotra mba hananany zo aman-kaja amin’ ny tany ama-monina sy hahazoany ny
fitokisany ka hampandroso ny tombon-tsoan’ ny tena eo amin’ izao tontolo izao. Toy izany
no iezahany hanarontsarona ny tsy an-drariny ataony amin’ ny kapaotin’ ny mahakristiana
azy. Ireo antokom-pivavahana samihafa, izay nahazo hery tamin’ ny alalan’ ny harena sy ny
fahefan’ ireny olon’ izao tontolo izao natao batisa ireny, dia vao mainka koa miezaka mafy
ho mamim-bahoaka sy hanana mpiaro. Fiangonana marevaka, haingoana amin’ ny fomba
tafahoatra ny mety no atsangana eo an-tsisin’ ny arabe malaza. Miraratra amin’ ny «fitafiana
lafo vidy sy ara-damaody» ny mpivavaka. Karama be no aloa mba hahazoana mpitandrina
manan-talenta hamalifaly sy hanintona ny olona. Tsy mahazo manohintohina ny fahotan’ ny
besinimaro ny toriteniny fa asaina manao teny malefadefaka sy mahafinaritra ny sofin’ ny
olona ambony izy. Toy izany no anoratana ao amin’ ny bokim-piangonana ireo mpanota
ambony karazana, ary anafenana ireo fahotana «ara-damaody» amin’ ny endriky ny toepanahy
araka an’ Andriamanitra.
Hoy ny filazan’ ity gazetin’ izao tontolo izao malaza anankiray raha namakafaka ny
amin’ ny toetry ny kristiana ankehitriny izy : «Nilefitra miandalana tamin’ ny toe-tsaina
misy amin’ izao fotoana izao ny fiangonana ka nampifanaraka ny endriky ny
fanompoampivavahana ao aminy amin’ izay ilain’ ny fiainana moderna». «Ampiasain’ ny
fiangonana ho fitaovana avokoa izao ny zavatra rehetra izay mahatonga ny fivavahana ho
mahasarika». Ary toy izao no lazain’ ny mpanoratra ao amin’ ny «lndependent» any New-
York mikasika ny toetoetry ny fivavahana metaodista ankehitriny : «Manjavona ao anatin’
ny aloka somambisamby ny tsipika mampisaraka ny manana an’ Andriamanitra sy ny tsy
mivavaka, ary amin’ ny andaniny sy ny ankilany dia misy olona mafana fo milofo mafy
hikosoka ny fahasamihafana rehetra amin’ ny fomba fihetsiny sy ny fomba fitadiavany
fahafinaretana». «Mamim-bahoaka ny fivavahana ka mahatonga ny isan’ ireo izay mitady
ny tombon-tsoa avy aminy nefa tsy miatrika marina ny andraikitra momba azy hitombo be
dia be».
Hoy i Howard Crosby : «Zavatra mahalasa eritreritra lalina ny ahitantsika ny fiangonan’
i Kristy izay tsy mahatanteraka afa-tsy sombiny kely foana ny fikasan’ ny Tompony. Tahaka
ireo Jiosy fahiny izay namela ny fifankazarany be loatra tamin’ ny firenena mpanompo
sampy hampisaraka ny fony tamin’ Andriamanitra, . . . dia toy izany koa ny fiangonan’ i
Jesosy ankehitriny, amin’ ny alalan’ ny fiarahany misalahy tsy araka ny tokony hataony
amin’ izao tontolo izao tsy mino izy, ka mahafoy ny fomba fiasa avy amin’ Andriamanitra
292