Leviathan dari Bangsa Bangsa_

ny tsy finoana mahameloka, izay mbola sahy miakatra polipitra ihany ary nilaza ny tenany
ho kristiana».
Inona no nahatonga ilay fihemorana lehibe? Ahoana no fomba nialan’ ny fiangonana
voalohany tamin’ ny fahatsoran’ ny filazan-tsara? Tamin’ ny fanarahana ny fomba amampanao
jentilisa, mba hahamora ny fandraisan’ izy ireo ny fivavahana kristiana. Hoy ny
Apostoly Paoly, na dia tamin’ ny androny aza : «Fa miasa sahady ny zava-miafina, dia ny
tsy fankatoavan-dalàna»11. Nandritra ny nahaveloman’ ny apostoly dia nitoetra ihany
tamin» ny fahadiovana ny fiangonana. Fa ny tapany farany tamin ny taonjato faharoa kosa
dia naka endrika vaovao ny ankabeazan’ ny fiangonana; nanjavona ilay fahatsorana
voalohany, ary niandalana teny, rehefa natelin’ ny fasana ireo mpianatra tranainy, dia
nandimby azy ny zanany niara-dalana tamin’ ireo olona vao notaomina ka nanome endrika
vaovao ny fiangonana». Robert Robinson. Ecclesiastical Researches,toko 6, fizarana 17, p.
51. «Mba hahazoana olona hanatona, dia naetry ireo fepetra ambonin’ ny finoana kristiana,
ary ho vokatr’ izany dia nitosaka tao amin’ ny fiangonana ny riakan’ ny fanompoan-tsampy,
ka nitondra niaraka taminy ny fomba amampanaony sy ny sampiny». Gavazzi, Lectures, p.
278. «Rehefa nahazo ny fankasitrahana sy ny fanohanan’ ny mpifehy ara-nofo ny
fivavahana kristiana, dia neken’ ny marobe teo am-bava fotsiny izany; tamin’ ny ivelany dia
Kristiana izy ireny, nefa maro no nijanona ho tena mpanompo sampy tao anaty,
indrindra’tamin’ ny fiankohofany mangingina tamin’ ny sampiny» — Ibid, p. 278.
Moa ve tsy niverina io fomba io saiky tao amin’ ny fiangonana rehetra izay nilaza azy ho
Protestanta? Rehefa lasa ireo mpanorina ny finoana dia ireo izay tena nanana ny toe-tsaina
fanavaozana marina, dia nandimby azy ireo taranany ka «nanome endrika vaovao ny
fiangonana». Nifikitra an-jambany tamin’ ny finoan’ ireo razany ny zanaky ny mpanavao
fivavahana ary nandà ny hanaiky ny fahamarinana ankoatr’ izay efa hitan’ ireny, nefa
nialany lavitra ny ohatry ny fanetren-tenany, ny fahafoizan-tenany sy ny fandavany an’ izao
tontolo izao. Toy izany no «nanjavonan’ ilay fahatsorana voalohany». Nitosaka sy nanafotra
ny fiangonana ny riakan’ izao tontolo izao ary nentiny niaraka taminy «ny fomba amampanaony
sy ny sampiny».
Indrisy fa nitatra tamin’ ny fomba mampahatahotra io fisakaizana amin’ izao tontolo
izao io izay «fandrafiana an’ Andriamanitra» ary ankamamian’ ireo izay milaza ny tenany
ho mpanaraka an’ i Kristy ankehitriny! Manao ahoana ny fanalaviran’ ny fiangonan’ ny
besinimaro manerana ny firenena Kristiana ny filamatry ny fanetrentena, fahafoizan-tena,
fahatsorana sy toe-panahy araka an’ Andriamanitra omen’ ny Baiboly! Hoy John Wesley
raha niteny ny fomba fampiasana tsara ny vola izy : «Aza mandanilany foana io talenta
sarobidy io amin’ ny fanomezana fahafaham-po ny fanirian’ ny maso, amin’ ny fitafiana
haitraitra sy ambony vidy mihoapampana, na ny ravaka tsy ilaina. Aza mandany vola foana
amin’ ny fanaingoana ny tranonao amin’ ny zavatra tsy fahita firy ka mahasarika ny fijery,
amin’ ny fanaka marevaka na lafo vidy, amin’ ny sary hosodoko, na an-koso-bolamena lafo
vidy . . . Aza mampidera na inona na inona ho fanomezana fahafaham-po ny rehaka momba
izao fiainana izao, ny hahazo laza aman-dera avy amin’ ny olona . . . «Raha mbola «mitafy
291