Leviathan dari Bangsa Bangsa_

fotsiny io (rationalisme) izay nanerana an’ i Eoropa manontolo nandritra ny tapany faran’ ny
taonjato fahavalo ambin’ ny folo sy ny fiantombohan’ ny taonjato fahasivy ambin’ ny folo ;
ary raha niditra ho mpitandrina izy, dia tsy vitan’ ny hoe tsy nahalala ny tena finoana marina
ihany, fa nirona koa ho amin’ ny fisalasalana momba ny finoana. Teo amin’ ny
fahatanorany, dia efa nahaliana azy ny fandinihana ny faminaniana. Rehefa avy namaky ny
«Tantaran’ ny Fahiny» nosoratan’ i Rollin izy, dia voasarika ho amin’ ny Daniela toko
faharoa ny sainy, ary nanaitra azy mafy ny nahita fa ny faminaniana dia tanteraka marina tsy
nisy nilao, araka ny hita ao amin’ ny soratra nataon’ ny mpanao tantara. Vavolombelon’ ny
maha-avy amin’ Andriamanitra ny Soratra Masina izany, izay toy ny vatofantsika ho azy teo
anivon’ ny loza namely tamin’ ireo taona taty aoriana. Tsy nety afa-po tamin’ ny
fampianarana tsy niankina afa-tsy tamin’ ny sain’ olombelona izy, ka noho ny fianarany ny
Baiboly, sy ny fikatsahany fahazavana mahiratra kokoa dia voatarika teo amin’ ny finoana
marina izy, nony afaka fotoana fohy.
Raha nanohy ny fanadihadiana nataony momba ny faminaniana izy dia tonga tamin’ ny
finoana fa efa akaiky ny fiavian’ ny Tompo. Latsaka lalina tao am-pony ny maha-zavamiezinezina
sy mahamavesa-danja io fahamarinana lehibe io, ka niriny ny hitondra izany eo
anatrehan’ ny vahoaka; kanefa tena vato nisakana teo amin’ ny diany ny finoan’ ny vahoaka
fa zava-miafina tsy takatry ny saina ireo faminanian’ i Daniela. Nony farany dia tapa-kevitra
izy — tahaka ny efa nataon’ i Farel talohany tamin’ ny nitoriny ny filazantsara tao Genève
— fa hanomboka amin’ ny ankizy izy izay nantenainy fa hahazoany misarika ny ray amandreny.
«Tiako raha mazava tsara», hoy izy taty aoriana, raha nilaza ny amin’ izay nokendreny
tamin’ io ezaka io izy, «tsy noho ny mahazava-bitika io hafatra io akory, fa noho izy
sarobidy indrindra, no naniriako ny haneho izany amin’ ny endrika mahazatra, sy
nanambarako azy tamin’ ny ankizy. Niriko ny hihainoana ahy ary natahotra aho fandrao tsy
misy mpihaino ahy raha tàhiny ka ny olon-dehibe aloha no nohatoniko voalohany». «Noho
izany dia nanapa-kevitra hanatona ny zandriny indrindra aho. Nanangona ankizy aho, raha
nitombo isa izy ireo, raha hita fa mihaino izy, raha finaritra sy liana izy, raha azony sy hainy
hazavaina izany, dia azo antoka fa vetivety dia hisy andian’ olona faharoa indray hihaino,
ary ho anjaran’ ny lehibe ny mahita fa mety koa ny hipetrahany sy hianarany. Rehefa
tanteraka izany, dia azo ny fandresena». — L. Gaussen, Daniel le prophète, vol. II,
Avertissement, p.XI, XII.
Nahomby ny ezaka nataony. Raha niteny tamin’ ny ankizy izy dia tonga nihaino ny
olon-dehibe. Feno mpihaino nanongilan-tsofina ny rihan’ ny fiangonana. Anisan’ ireny dia
nisy olona ambony sy manam-pahaizana, nisy vahiny sy olona hafa firenena tonga nitsidika
an’ i Genève ka dia toy izany no nampielezana ny hafajra ho amin’ ny faritra hafa.
Nahazoan’ i Gaussen fampaherezana ny fahombiazany, ka nataony printy ny lesony ary
nanantena izy fa hampandroso ny fandinihana ireo boky momba ny faminaniana ao amin’
ny fiangonana miteny frantsay izany. «Ny mamoaka fampianarana natao ho an’ ny ankizy»,
276