Leviathan dari Bangsa Bangsa_

— dia 1260 taona nanenjehan’ ny fahefana papaly, izay fahoriana nampanantenainy fa
hohafoheziny, — tamin’ izany no nilazany ireo toe-javatra izay hialoha ny fiaviany sy
namerany ny fotoana hahitana maso ny voalohany amin’ izy ireny : «Fa amin’ izany andro
izany, raha afaka izany fahoriana izany, ny masoandro hohamaizinina ary ny volana tsy
haneho hazavana».21 Nifarana tamin’ ny 1798 ny 1260 andro, na taona. Dimy amby
roapolo taona talohan’ izany taona izany dia efa saiky nitsahatra tanteraka ny fanenjehana.
Aty aorian’ io fanenjehana io, araka ny tenin’ i Kristy, dia hohamaizinina ny masoandro.
Tamin’ ny 19 May 1780 no nahatanterahan’ izany faminaniana izany. Ny andro maizina
tamin’ ny 19 May 1780, dia azo lazaina fa saika, na tena tsy nanam-paharoa mihitsy aza,
tamin’ ny toe-javatra nahatalanjona sady tsy azo hazavaina ny nahatonga azy, amin’ ny
karazany, raha tonga maizina noho ny antony tsy fantatra ny lanitra taka-maso rehetra
tamin’ iny faritr’ i Nouvelle Angleterre (Etazonia) iny. — R. M. Devens, Our,Firot Century,
p. 89.
Izao no fitantaran’ ny vavolombelona nanatri-maso nipetraka tany Massachusetts:
«Tamin’ ny maraina dia niposakany masoandro, nazava tsara, nefa vetivety dia
nihamatroka. Nisy rahona nirefarefa ambany, sady mainty toa fambara ratsy, narahin’ ny
tselatra sy kotroka mafy ary orana kely nilatsaka. Tokony ho tamin’ ny sivy dia niha-nanify
ny rahona ary toa nivolom-barahina ny fahitana azy ka niova ny fijery ny tany, ny
vatolampy, ny hazo, ny trano, ny rano sy ny olona notarafin’ io fahazavana tsy nahazatra
teto an-tany io. Minitra vitsy taorian’ izany, dia nisy rahona matevina nanenika ny lanitra
manontolo afa-tsy ny sisiny kely teny amin’ ny faravodilanitra, ka maizina tahaka ny tamin’
ny sivy ora alina amin’ ny andro fahavaratra.
«Nameno miandalana ny sain’ ny vahoaka ny tahotra, ny tebiteby sy ny horohoro. Nijoro
teo an-tokonam-baravarany ny vehivavy nitazana ny eny an-tsaha tonga maizina ; nody avy
tamin’ ny asany teny an-tsaha ny lehilahy ; nilaozan’ ny mpandrafitra ny fandrafetany, ny
mpanefy ny fiasany, ny mpivarotra ny fivarotany. Noravana ny sekoly ka tora-kovitra ny
ankizy nandositra nody. Namonjy ny tranon’ ny mpamboly sy mpiompy akaiky azy
indrindra ny mpandeha nanapaka ny diany». Fa misy inona ? hoy ny fanontanian’ ny
molotra sy ny fo rehetra. Toa hisy rivo-doza hifofofofo hamakivaky ny tany na toa nigadona
ilay andro hamaranana ny zavatra rehetra.
«Narehitra ny labozy ; ary nazava tahaka ny amin’ ny harivan’ ny lohataona maizimbolana
iny ny afo tao am-patana. . . Namonjy ny fisokony ny akoho amam-borona ka raikitory.
Ny biby fiompy nitangorona nanatona ny tsivalan-kazon’ ny kijana firaohany ary
nimamà, naneno ny sahona, niventy ny hira fanaony amin’ ny hariva ny vorona ary
nanidintsidina ny rarnanavy. Ny olombelona kosa anefa nahalala fa tsy mbola alina ny
andro».. :
«I profesora Nathanael Whittaker, mpitandrina tao amin’ ny fiangonan’ ny
«Tabernakely» tao Salema, dia nitarika fotoampivavahana tao amin’ ny trano fivoriana ka
nanao toriteny izay nanizingizinany fa tsy araka ny fahita eo amin’ ny zava-boahary izao
230