Leviathan dari Bangsa Bangsa_

nataon’ ireo papa sy ireo fivoriana fiheveran-draharaha samihafa tao amin’ ny fiangonan’ i
Roma; ny vokany dia ho zary antontanjavatra misavorovoron’ ny finoana.Martyn, boky 5, p.
340.
Navoaka ny didy fa tsy maintsy natrehina ireo fanompoampivavahan’ ny fiangonana
neken’ ny fanjakana ka izay nandà tsy hihaino izany dia voasazy vola na fampidirana amponja.
«Notsipahin’ i Williams io lalàna io; ny didy ratsy indrindra ao amin’ ny
fehezandalàna Anglisy dia tsy inona fa ilay mandidy tsy maintsy anatrehana ny fanompoampivavahana
ao amin’ ny fiangonana misy ao amin’ ny faritra itoeran’ ny tena. Noraisiny ho
fandikana miharihary ny zo voajanaharin’ ny olona ny manery azy hiray amin’ ireo izay
hafa finoana noho izy; toa fanerena hihatsaravelatsihy fotsiny ny fitaritarihana ny olona tsy
mivavaka sy tsy maniry hanao izany ho amin’ ny fotoam-pivavahana ho an’ ny besinimaro. .
. «Tsy misy olona tokony ho terena hanao fanompoam-pivavahana na» hoy izy nanampy,
«hanohana fanompoam-pivavahana mifanohitra amin’ ny sitrapony». «Fa ahoana»! hoy ny
flhorak’ ireo mpanohitra azy, izay gaga noho ny heviny, «moa ve tsy mendrika handray ny
karamany ny mpiasa?» Eny, hoy ny navaliny, fa izay manakarama azy no aoka handoa ny
karamany». — Bancroft, fizarana 1, toko 15, andininy 2.
«Nohajaina sy nankasitrahana fatratra i Roger Williams amin’ ny naha-mpitandrina
nahatoky azy, olona manan-talenta vitsy mpanana, tsy azo namidy, nanana fahamarinantoetra
nijoro ary feno fiantràna marina; tsy azo noleferina anefa ny fijoroany hanohitra ny
zon’ ny mpanapaka tsy hanana fahefana amin’ ny fiangonana, sy ny fangatahany fahafahana
ara-pivavahana. Noantitranterina fa ny fampiharana io fampianaram-baovao io, dia
hanozongozona .ny fototra iorenan’ ny fanjakana». Ibid, fizarana 1, toko 15, andininy 10.
Navoaka ny didy nandroaka azy tsy ho ao amin’ ireo zanatany, ary farany, mba tsy ho
voasambotra dia voatery nandositra tany anaty ala tsy mbola vaky, tanatin’ ny hatsiaka
namirifiry sy ny rivotra mifofofofon’ ny rjrinina izy.
«Nandritra ny herinandro efatra ambin’ ny folo, hoy izy, dia nanjenjena ory loatra aho
namakivaky fotoan-tsarotra feno ngidy, ary tsy nahafantatra izay dikan’ ny hoe mofo na
fandriana». «Nefa kosa namelona ahy tany an-efitra ny goaika», ary hazo hobok’ aty no
matetika nialofako. Martyn, boky 5, pp. 349, 350. Toy izany no nanohizany ilay fandosirana
nampijaly loatra nanosihosy ranomandry, sy nanavatsava tanaty ala tsy nisy lalana mandrapahitany
fialofana tao amin’ ny fokon’ ny Indiana * iray izay azony hatoky sy ho tia azy
raha niezaka ny hampianatra azy ireo ny fahamarinan’ ny filazantsara izy.
Nony farany, rehefa afaka volana maro nirenirenena, dia tody teo amoron’ ny
morontsiraky ny helo-dranon’ i Narragansett izy, ary tao no nanorenany ny fanjakana
voalohany amin’ izao andro «moderna» izao izay nanaiky ny zo hanana fahafahana arapivavahana
amin’ ny heviny manontolo. Ny foto-kevitra niorenan’ ilay vondrona natsangan’
i Roger Williams dia izao: «ny olona rehetra dia tokony hanana fahafahana hanompo an’
Andriamanitra araka ny fahazavan’ ny feon’ ny fieritreretan’ ny tenany».Ibid, boky 5, p.
354. Ny fanjakana kely nentiny, Rhode Island * — dia nanjary fialofana ho an’ izay tratry
221