Leviathan dari Bangsa Bangsa_
, , , , , losifera, , , , , , , , losifera, , ,
ny teny foana rehetra izay ataony». «Na mihinana, na misotro ianareo, na inona na inona ataonareo, dia ataovy ho voninahitr’ Andriamanitra izany rehetra izany». «Raha henjana noho izany ny fampianarany, dia tokony homen-tsiny izy ireo; nefa fantatrareo marimarina fa tsy izany no izy. Ary iza no afaka hanalefaka na dia tendrontsoratra iray aza ka tsy handoto ny tenin’ Andriamanitra? Moa ve misy mpitahiry ny zavamiafin’ Andriamanitra hita ho mahatoky raha manao fanovana amin’ io rakitra masina napetraka taminy io? Tsia. Tsy afaka handrava na inona na inona izy; tsy afaka hanatsatso na inona na inona; voatery izy hilaza amin’ ny olona rehetra hoe: «Tsy azoko hampidinina hifanaraka amin’ izay tianareo ny Soratra Masina. Ianareo no tsy maintsy miakatra hanatratra izany, na ho faty mandrakizay. Izany no tena fototry ny antsoantson’ ny olona sasany miampanga azy ireo ho «tsy manam-pitiavana». Moa va tsy manam-pitiavana tokoa izy? Amin’ ny lafiny toy inona? Moa tsy manome hanina ny noana sy tsy manafy ny mitanjaka ve izy ireo? Tsia, tsy izany no izy; tsy izany no banga eo aminy; fa tena tsy manam-pitiavana izy amin’ ny fitsarana nataony! heveriny fa tsy misy olona azo vonjena afa-tsy izay mandeha amin’ ny lalana narahiny» Ibid, boky 3, p. 152, 153. Ny fitotonganana ara-panahy izay hita tany Angletera nialoha indrindra ny andron’ i Wesley dia vokatry. ny fampianarana milaza fa foana ny lalàna ny ankabeazany. Betsaka no nanantitrantitra fa efa nofoanan’ i Kristy ny lalàna ara-pitondrantena ka noho izany dia tsy voatery hankatò izany intsony ny Kristiana. Nambarany fa afaka «amin’ ny fanandevozan’ ny asa tsara» ny mpino. Ny sasany indray, na dia nanaiky ny maha-mandrakizay ny lalàna aza dia nanambara fa tsy ilaina ny ampirisihan’ ny mpitandrina ny vahoaka hankatò ireo foto-kevitra raketin’ izany, satria ireo izay efa nofidin’ Andriamanitra ho amin’ ny famonjena, dia «ho voatariky ny hery tsy azo tohain’ ny fahasoavan’ Andriamanitra ho tia vavaka sy hanana toetra tsara eo amin’ ny fiainana andavanandro», fa ireo izay voaozona ho amin’ ny fanamelohana mandrakizay kosa, «dia tsy manan-kery hankatò ny lalàn’ Andriamanitra». Nisy sasany koa izay nitana fa «tsy mety ho afaka tsy ho eo amin’ ny fahasoavana ny olom-boafidy na ho diso ny fankasitrahan’ Andriamanitra», dia namoaka fehin-teny mbola maharikoriko lavitra milaza fa «tsy tena fahotana tsy akory ny asa ratsy ataony, na tokony hoheverina ho fandikana ny lalàn’ Andriamanitra ary noho izany, tsy misy tokony hiaikeny ny helony na hamoizany izany amin’ ny fibebahana». Mc Clintock sy Strong, Cyclopedia, andininy momba ny «Antinomians» (Mpilaza ny lalàn’ Andriamanitra ho foana). Noho izany, hoy izy ireo, na dia ny fahotana mahatsiravina indrindra aza «izay eken’ ny rehetra fa fandikana ankitsirano ny lalàn’ Andria-manitra, dia tsy fahotana akory eo imason’ Andriamanitra», raha ny iray amin’ ny olom-boafidy no manao izany, «satria anankiray amin’ izay tena toetra fototra sy mampiavaka ny olom-boafidy, dia izy tsy afaka hanao na inona na inona tsy mahafaly an’ Andriamanitra na raràn’ ny lalana». Ireo fampianarana mampidi-doza ireo ihany no mbola tazonin’ ireo mpanabe tiambahoaka sy mpanao teolojia taty aoriana izay milaza fa tsy misy izany lalàn’ Andriamanitra 194
tsy azo ovana ho fitsipiky ny marina izany, fa ny fiaraha-monina ihany no mamaritra io fitsipi-pitondrantena io, koa noho izany dia mety niovaova hatrany izany. Sain-dalina iray ihany no niavian’ ireo hevitra rehetra ireo dia avy amin’ ilay anankiray izay, na dia teo anivon’ ireo mponina any an-danitra tsy nanota aza, — dia nanomboka ny asany fikatsahana handrodana ireo fameperana ara-drariny ao amin’ ny lalàn’ Andriamanitra. Ny fampianarana milaza fa Andriamanitra dia namoaka didy izay nametra ho tsy azo ovana intsony ny toetra amam-panahin’ ny olombelona, dia nitarika olona maro hitsipaka avy hatrany ny lalàn’ Andriamanitra. Nijoro hanohitra mafy ny hevi-dison’ ireo mpampianatra nampianatra fa efa foana ny lalàn’ Andriamanitra i Wesley ka nasehony fa io fampianarana io izay manafoana ny lalàn’ Andriamanitra dia manohitra ny Soratra Masina. «Fa efa miseho ny fahasoavan’ Andriamanitra izay famonjena ny olona rehetra» 2. Izany no tsara ka ankasitrahana eo imason’ Andriamanitra, Mpamonjy antsika, Izay tia ny olona rehetra hovonjena ka ho tonga amin’ ny fahalalana ny marina». «Fa iray no Andriamanitra, ary iray no Mpanalalana amin’ Andriamanitra sy ny olona, dia Kristy Jesosy, Izay olona, sady nanolotra ny tenany ho avotra hisolo ny olona rehetra» 2 Omena maimaimpoana ny Fanahin’ Andriamanitra mba ahazoan’ ny olona rehetra mandray ny hevitry ny Famonjena. Amin’ izay Kristy Ilay «tena mazava», «dia mahazava ny olona rehetra tonga amin’ izao tontolo izao». 3 Ny tsy ahazoan’ ny olona famonjena dia noho ny fìniavany handà ny fanomezan’ ny fiainana, atolotra azy. Ho valin’ ny filazana fa rava tamin’ ny nahafatesan’ i Kristy ireo didy amin’ ny Lalàna niaraka tamin’ ireo lalàna momba ny fitsipipivavahana dia izao no tenin’ i Wesley: «Tsy nofoanany tsy akory ny lalàna ara-pitondrantena, voarakitra ao amin’ ny Didy Folo ary nohamafisin’ ireo mpaminany. Tsy anton’ ny nahatongavany ny hanafoana ny iray na ny hafa amin’ izany. Lalàna tsy azo ravana na oviana na oviana io, fa —» mafy orina tahaka ny vavolombelona mahatoky any an-danitra» — . . . Hatrany amin’ ny fiandohan’ izao tontolo izao dia tsy, «voasoratra tamin’ ny vato fisaka», izy fa tao am-pon’ ny zanak’ olombelona rehetra, raha vao nivoaka avy teo am-pelatanan’ ny Mpahary izy. Ary na dia saika simban’ ny fahotana aza ny soratra nosoratan’ ny rantsan-tanan’ Andriamanitra, dia tsy mety ho voakosoka tanteraka izany, raha mbola mahatsapa ny tsara sy ny ratsy isika. Tsy maintsy manan-kery amin’ ny taranak’ olombelona manontolo ary amin’ ny fotoana rehetra ny didy tsirairay amin’ io lalàna io, satria tsy miankina na amin’ ny fotoana na amin’ ny toerana, na amin’ ny toe-javatra hafa mety miova mantsy izany, fa miankina amin’ ny toetran’ Andriamanitra, sy amin’ ny toetry ny olombelona, ary amin’ ny fifandraisana tsy azo ovana misy amin’ izy roroa. «Tsy tonga handrava aho, fa hanatanteraka». . . Tsy azo iadian-kevitra fa ny tiany holazaina eto (raha ampifanarahana amin’ izay voalaza eo aloha sy ny manaraka), dia ny hoe: tonga aho hampitoetra ny lalàna eo amin’ ny fahafenoany, na dia eo aza ny fivoasankevitra ataon’ ny olona; tonga aho hampiseho amin’ ny fomba feno sy mazava izay rehetra maizimaizina na manjavozavo tao; tonga aho hanambara ny tena maha-zava-dehibe marina ny andininy tsirairay amin’ izany, hampiseho ny lavany sy ny sakany, ny fivelarana 195
- Page 151 and 152: Olona avy amin’ ny saranga rehetr
- Page 153 and 154: Toko 11—Fanoherana nataon’ ny A
- Page 155 and 156: Raha nampiharina io didy io, dia «
- Page 157 and 158: ehetra izay mety hitandroana ny fil
- Page 159 and 160: Fanoherana io ho fanambaran’ ny f
- Page 161 and 162: havahanao aho». Vonon-kanao ny mar
- Page 163 and 164: izany. Tsy azonao atao ny miaro ny
- Page 165 and 166: tamin’ izany, raha nahatsapa fa m
- Page 167 and 168: Andriamanitra. Vetivety dia hita fa
- Page 169 and 170: tombon-tsoa azon’ ireo pretra noh
- Page 171 and 172: tokana ambaran’ ny Baiboly, ka ma
- Page 173 and 174: mpivarotra sy ny mpanao asa tanana
- Page 175 and 176: hamadika ny rahalahiny izy. Vahoaka
- Page 177 and 178: nisy «relika» malaza be dia be na
- Page 179 and 180: Fitiavana tsy hita fetra teo anatre
- Page 181 and 182: Bale, raha hitany fa nambenan’ ny
- Page 183 and 184: pahaizana mamirapiratra, ireo mpian
- Page 185 and 186: tany Holandy no niavian’ i Meuno
- Page 187 and 188: entirenty sy ny finoanoampoanan’
- Page 189 and 190: Io adihevitra io, na dia tamin’ n
- Page 191 and 192: amin’ ny mitataovovonana noho ny
- Page 193 and 194: fiainana an’ izany. Nolaviny ny z
- Page 195 and 196: amin’ ny toeran-kafa, hany ka tsy
- Page 197 and 198: fanantenana va ny fiezahako rehetra
- Page 199 and 200: Raha vao tafaorina tao amin’ ny f
- Page 201: sitrapony ! Roa taona lasa izay dia
- Page 205 and 206: tsapany ny ilàny ny ran’ i Krist
- Page 207 and 208: Ny fotoana voambara eto — «roa a
- Page 209 and 210: hafatra, dia novalin’ i Farao tam
- Page 211 and 212: hazo». Ny tanin’ izy ireo dia za
- Page 213 and 214: «Ary ny mponina ambonin’ ny tany
- Page 215 and 216: pahalemana sy ny firindran’ ny fi
- Page 217 and 218: Ny filazantsara no ho afaka namaha
- Page 219 and 220: fahamarinana na ny hevi-diso ; nohe
- Page 221 and 222: frantsay) ny menavava nosintonina a
- Page 223 and 224: feonao sy nampiandrandranao ny maso
- Page 225 and 226: Toko 16—Tanin' ny Fahafahana Nial
- Page 227 and 228: teny nataon’ ny John Robinson, mp
- Page 229 and 230: nataon’ ireo papa sy ireo fivoria
- Page 231 and 232: Notazoniny ho fototry ny finoana ny
- Page 233 and 234: Toko 17—Mpitondra Hafatry ny Mara
- Page 235 and 236: Ny fiavian’ ny Tomponao no fanant
- Page 237 and 238: Tany Espaina sy Portigaly no faran
- Page 239 and 240: fahamaizinana izao. Nivory hivavaka
- Page 241 and 242: Nilaina ny namohazana ny olona haha
- Page 243 and 244: Tamin’ ny fotoana niavian’ i Kr
- Page 245 and 246: tamin’ ireo mpitarika ny vahoaka
- Page 247 and 248: izy efatra ambinitelopolo taona ane
- Page 249 and 250: Noraisiny ny fomba nahatanterahan
- Page 251 and 252: Koa noho izany rehefa nandinika ny
ny teny foana rehetra izay ataony». «Na mihinana, na misotro ianareo, na inona na inona<br />
ataonareo, dia ataovy ho voninahitr’ Andriamanitra izany rehetra izany».<br />
«Raha henjana noho izany ny fampianarany, dia tokony homen-tsiny izy ireo; nefa<br />
fantatrareo marimarina fa tsy izany no izy. Ary iza no afaka hanalefaka na dia tendrontsoratra<br />
iray aza ka tsy handoto ny tenin’ Andriamanitra? Moa ve misy mpitahiry ny zavamiafin’<br />
Andriamanitra hita ho mahatoky raha manao fanovana amin’ io rakitra masina<br />
napetraka taminy io? Tsia. Tsy afaka handrava na inona na inona izy; tsy afaka hanatsatso<br />
na inona na inona; voatery izy hilaza amin’ ny olona rehetra hoe: «Tsy azoko hampidinina<br />
hifanaraka amin’ izay tianareo ny Soratra Masina. Ianareo no tsy maintsy miakatra<br />
hanatratra izany, na ho faty mandrakizay. Izany no tena fototry ny antsoantson’ ny olona<br />
sasany miampanga azy ireo ho «tsy manam-pitiavana». Moa va tsy manam-pitiavana tokoa<br />
izy? Amin’ ny lafiny toy inona? Moa tsy manome hanina ny noana sy tsy manafy ny<br />
mitanjaka ve izy ireo? Tsia, tsy izany no izy; tsy izany no banga eo aminy; fa tena tsy<br />
manam-pitiavana izy amin’ ny fitsarana nataony! heveriny fa tsy misy olona azo vonjena<br />
afa-tsy izay mandeha amin’ ny lalana narahiny» Ibid, boky 3, p. 152, 153.<br />
Ny fitotonganana ara-panahy izay hita tany Angletera nialoha indrindra ny andron’ i<br />
Wesley dia vokatry. ny fampianarana milaza fa foana ny lalàna ny ankabeazany. Betsaka no<br />
nanantitrantitra fa efa nofoanan’ i Kristy ny lalàna ara-pitondrantena ka noho izany dia tsy<br />
voatery hankatò izany intsony ny Kristiana. Nambarany fa afaka «amin’ ny fanandevozan’<br />
ny asa tsara» ny mpino. Ny sasany indray, na dia nanaiky ny maha-mandrakizay ny lalàna<br />
aza dia nanambara fa tsy ilaina ny ampirisihan’ ny mpitandrina ny vahoaka hankatò ireo<br />
foto-kevitra raketin’ izany, satria ireo izay efa nofidin’ Andriamanitra ho amin’ ny<br />
famonjena, dia «ho voatariky ny hery tsy azo tohain’ ny fahasoavan’ Andriamanitra ho tia<br />
vavaka sy hanana toetra tsara eo amin’ ny fiainana andavanandro», fa ireo izay voaozona ho<br />
amin’ ny fanamelohana mandrakizay kosa, «dia tsy manan-kery hankatò ny lalàn’<br />
Andriamanitra».<br />
Nisy sasany koa izay nitana fa «tsy mety ho afaka tsy ho eo amin’ ny fahasoavana ny<br />
olom-boafidy na ho diso ny fankasitrahan’ Andriamanitra», dia namoaka fehin-teny mbola<br />
maharikoriko lavitra milaza fa «tsy tena fahotana tsy akory ny asa ratsy ataony, na tokony<br />
hoheverina ho fandikana ny lalàn’ Andriamanitra ary noho izany, tsy misy tokony hiaikeny<br />
ny helony na hamoizany izany amin’ ny fibebahana». Mc Clintock sy Strong, Cyclopedia,<br />
andininy momba ny «Antinomians» (Mpilaza ny lalàn’ Andriamanitra ho foana). Noho<br />
izany, hoy izy ireo, na dia ny fahotana mahatsiravina indrindra aza «izay eken’ ny rehetra fa<br />
fandikana ankitsirano ny lalàn’ Andria-manitra, dia tsy fahotana akory eo imason’<br />
Andriamanitra», raha ny iray amin’ ny olom-boafidy no manao izany, «satria anankiray<br />
amin’ izay tena toetra fototra sy mampiavaka ny olom-boafidy, dia izy tsy afaka hanao na<br />
inona na inona tsy mahafaly an’ Andriamanitra na raràn’ ny lalana».<br />
Ireo fampianarana mampidi-doza ireo ihany no mbola tazonin’ ireo mpanabe tiambahoaka<br />
sy mpanao teolojia taty aoriana izay milaza fa tsy misy izany lalàn’ Andriamanitra<br />
194