Leviathan dari Bangsa Bangsa_

fanantenana va ny fiezahako rehetra ? Dia ho zava-poana eo imasony ve ny fiezahako
rehetra ? Tsy manan-javatra hafa hitokisako aho». — John Whitehead,Life of the Rev.
Charles Wesley, p. 102. Toy izany ny fikitroky ny haizina nandrakotra ny fiangonana, izay
nanarona ny fanavotana, nandroba tamin’ ny voninahiny ka nanodina ny sain’ ny olona hiala
tamin’ ny hany fanantenan’ ny famonjena azy — dia ny ran’ Ilay Mpanavotra voahombo teo
amin’ ny hazo fijaliana.
Voatarika hahita i Wesley sy ireo namany fa ao am-po ny tena fivavahana marina, ary
mahatratra hatramin’ ny fisainana ny lalàn’ Andriamanitra tahaka ny amin’ ny teny sy ny
asa atao ihany. Niaiky izy fa tena ilaina ny fahamasinan’ ny fo tahaka ny ilàna ny fihetsika
ivelany ho mendrika, ka tamin-kafanam-po fatratra no nitadiavana fiainana vaovao. Taminjotom-po
fatratra narahim-bavaka no niezahany handresy ny ratsy manjaka ao amin’ny fo
tsy voaova. Nivelona tamin’ ny fiainana feno fahafoizan-tena sy fitiavana ary fanetren-tena
izy; nanaraka tamin’ ny fomba hentitra hatramin’ ny antsipirian’ ireo fepetra izay
noheveriny fa hanampy azy amin’ ny fahazahoany izay niriny indrindra, dia ilay
fahamasinana izay ahazoany antoka ny fankasitrahan’ Andriamanitra. Tsy azony anefa ny
zavatra notadiaviny. Zava-poana ny fiezahany ho afaka tamin’ ny fanamelohan’ ny fahotana
na ny hamolaka ny heriny. Tsy nisy valaka tamin’ ny nahazo an’ i Lotera raha tao amin’ ilay
efitrano kely nitoerany tany Erfart izany. Io fanontaniana io ihany koa no nampahory ny
fanahiny. «Fa aiza no hahamarina ny zanak’ olombelona eo anatrehan’ Andriamanitra?»1
Ny afon’ ny fahamarinan’ Andriamanitra izay efa akaiky ho faty teo amin’ ny alitaran’
ny fivavahana Protestanta, dia nahazo rehitra vaovao indray avy tamin’ ilay fanilo
niampitampita ny taonjato nifandimby tamin’ ny alalan’ ireo kristiana tany Bohemia.
Taorian’ ny Reformasiona dia nohosihosen’ ireo andian-jiolahy nalefan’ i Roma ny
fivavahana Protestanta tany Bohemia. Voatery nandositra izay rehetra nandà tsy hiala tamin’
ny fahamarinana. Nisy tamin’ izy ireo nahita fialofana tany Saksonia, ka nitana ny finoana
taloha tao izy. Ary avy tamin’ ny taranak’ ireo kristiana ireo no niavian’ ny fahazavana
tonga tany amin’ i Wesley sy ny namany.
Rehefa yoahosotra ho mpitandrina i John sy Charles Wesley, dia nalefa ho iraka tany
Amerika izy. Nisy Moraviana maromaro tafara-dia taminy teny an-tsambo. Sehatry ny tafiodrivotra
mahery ry zareo teny an-dalana ary rehefa nifanatrika tamin’ ny fahafatesana i John
Wesley dia nahatsapa fa tsy azony antoka fa vita fihavanana tamin’ Andriamanitra izy. Ry
zareo Alemana kosa dia nampiseho fahatoniana sy fahatokisana izay tsy mba fantany.
«Efa hatry ny ela», hoy izy, «no nandinihako ny toetra mendrika niseho tamin’ ny
fihetsik’ izy ireo». Nanome porofo hatrany ny amin’ ny fanetren-tenany izy ireo tamin’ ny
fanaovany asa ambany ho an’ ny mpandeha hafa, izay tsy hisy anglisy hanao izany mihitsy;
ary tsy nitady na handray karama avy tamin’ izany akory izy; fa mahasoa ny fony feno
avonavona izany, ary nanao be lavitra taminy ny Mpamonjiny be fitiavana. Ary isan’ andro
isan’ andro dia nahazoan’ izy ireo nampiseho fahalemem-panahy izay tsy nety tafintohina
na tamin’ inona na tamin’ inona. Raha natositosika izy, na nodonina, na naronjina hianjera
189