Leviathan dari Bangsa Bangsa_

amin’ ny toeran-kafa, hany ka tsy mety hisy fisalasalana ho tafatoetra afa-tsy amin’ izay
mikiribiby hijanona eo amin’ ny tsy fahalalany. David Laing,The Collected Works of John
Knox, boky 2. pp. 281, 284.
Toy izany ireo fahamarinana nambaran’ ilay Mpanavao fivavahana tsy nanan-tahotra ho
ren’ ny sofin’ ny andriamanjaka, na dia nety nampidi-doza ny ainy aza izany. Izany herimpo
tsy mety lefy izany no nifikirany tamin’ ny zava-nokinendriny, ka nivavaka sy niady ny
adin’ i Jehovah izy, mandra-pahafak’ i Ekaosy tamin’ ny fahefan’ ny papa.
Tany Angletera dia nampihena ny fanenjehana fa tsy nampijanona azy tanteraka tsy
akory ny fametrahana ny fivavahana Protestanta ho fivavahan’ ny firenena. Betsaka ireo
fampianaran’ i Roma no nialana, nefa tsy vitsy koa ireo endriny notazonina. Notsipahina ny
fanekena ny papa ho fahefana fara-tampony, nefa ho solony dia ny mpanjaka no
nosatroham-boninahitra ho lohan’ ny fiangonana. Tao amin’ ny fanompoam-pivavahan’ ny
fiangonana dia nisy fiatahana lavitra tamin’ ny fahadiovana sy ny fahatsoran’ ny
filazantsara. Mbola tsy nazava ny foto-kevitra lehibe momba ny fahafahana ara-pivavahana.
Na dia indraindray tadiavina ihany aza no nampiasan’ ireo mpitondra Protestanta ireo ny
habibiana mahatsiravina nampiasain’ i Roma tamin’ ny «herezia», dia tsy nekena kosa ny
zon’ ny tsirairay hanompo an’ Andriamanitra araka ny baikon’ ny feon’ ny fieritreretan’ ny
tenany. Noterena hanaiky ny fampianarana sy hanaraka ny fombam-pivavahan’ ny
fiangonana naorina ny rehetra. Niaritra fanenjehana nandritra ny taonjato maro izay nandà
izany indraindray mafimafy kokoa, indraindray moramora kokoa.
Tamin’ ny taonjato fahafito ambin’ ny folo dia nisy an’ arivony ny mpitandrina voaroaka
tamin’ ny toerany. Norarana ny vahoaka ary norahonana handoa sazy mavesatra,
hampidirina am-ponja, sy hatao sesi-tany, tsy hanatrika fotoam-pivavahana afa-tsy izay
nankatoavin’ ny fiangonana ihany. Ireo fanahy nahatoky, izay tsy nahazaka tsy hivory mba
hanompo an’ Andriamanitra dia voatery nihaona tany amin’ ny toerana takontakona, sy tany
ambany tafon-trano maizimaizina, ary tamin’ ny fizaran-taona sasany, dia tany anaty ala
amin’ ny misasak’ alina. Tany anaty ala mikirindro no nialokalofany, izay tempoly vitananahary
rahateo ; tany no nivorian’ ireo zanak’ Andriamanitra niely patrana sy nenjehina,
mba handoatra ny fanahiny tamin’ ny vavaka sy ny fiderana. Nefa na toy inona na toy inona
fitandremana nataony dia betsaka no nijaly noho ny finoany. Feno hika ny tranomaizina.
Voasaraka ny fianakaviana. Maro no voaroaka ho any an-tany hafa. Momba ny vahoakany
anefa Andriamanitra ka tsy afaka nampangina ny teni-vavolombelona nataony ny
fanenjehana. Maro no voatarika hiampita ny ranomasimbe ho any Amerika ary tany no
nanorenany ny fototry ny fahafahana ara-panjakana sy ara-pivavahana izay fiarovana sy
voninahitr’ io tany io.
Tahaka ny tamin’ ny andron’ ny apostoly, dia mainka nampandroso ny Filazantsara ny
fanenjehana. Tao amin’ ny fonja iray maharikoriko hipoky ny mpanao fitondrantena ratsy sy
ny mpama-dika, no niainan’ i John Bunyan tamin’ ny rivo-piainan’ ny lanitra marina, ary
tao no nanoratany ilay tantara fanoharana mahagaga momba ny dian’ ny mpivahiny avy
187