Leviathan dari Bangsa Bangsa_
, , , , , losifera, , , , , , , , losifera, , ,
Nisy namadika an’ i Tyndale teo an-tanan’ ireo fahavalony, ary dia notanana am-ponja volana maro izy. Farany dia nijoro ho vavolombelon’ ny finoany tamin’ ny fahafatesan’ ny maritiora izy; nefa kosa ireo fiadiana nomaniny dia nahazoan’ ny miaramila hafa nanohy ny ady naridritra ireo taonjato nifandimby hatramin’ izao androntsika izao. Noantitranterin’ i Latimer avy eny amin’ ny polipitra fa tokony hovakina amin’ ny fitenin’ ny vahoaka ny Baiboly. Ny mpanoratra ny Soratra Masina, hoy izy, dia «Andriamanitra mihitsy»; ary mandray anjara amin’ ny hery sy ny maha-mandrakizay ny Mpanoratra azy io Soratra Masina io. «Tsy misy mpanjaka, amperora, mpitondra fanjakana sy mpanapaka. . . izay tsy voafehy tsy hankatò. . . ny teniny masina». «Aoka isika tsy handeha amin’ ny lala-miolaka, fa aoka ny tenin’ Andriamanitra no hitarika antsika: aoka isika tsy hanaraka. . . ireo nialoha lalana antsika, ary tsy hikatsaka izay nataony, fa hitady kosa izay tokony ho nataony». Hugh Latimer, «Toriteny voalohany natao teo anatrehan’ ny Mpanjaka Edouard fahenina». Nitsangana hiaro ny fahamarinana i Barnes sy i Erith izay sakaiza mahatokin’ i Tyndale. Nanaraka koa ry Ridleys sy Cranmer. Olona nanam-pahaizana ireo nitarika ny Reformasiona anglisy, ary ny ankabeazany dia nohajaina fatratra noho ny hafanam-pony na ny fitiavam-bavaka teo amin’ ireo mpanaraka an’ i Roma. Vokatry ny fahalalany ny fahadisoan-kevitry ny «seza fiandrianan’ ny Ray masina» no nanoherany ny fahefana papaly. Ny fahafantarany ireo zava-miafin’ i Babylona dia nanome hery bebe kokoa ny fijoroany ho vavolombelona hanohitra azy. «Izao dia hametraka fanontaniana hafahafa aho», hoy i Latimer, «Iza no eveka sy mpitondra fiangonana ambony izay mazoto indrindra eran’ i Angletera manontolo ? . . . Hitako fa mihaino sy manongilan-tsofina fatratra ianareo hilazako ny anarany. . . Hambarako aminareo ary : ny devoly izany. . . Tsy miala na oviana na oviana any ivelan’ ny fitandremany mihitsy izy, antsoy izy rehefa tianao fa ao foana izy. . . eo am-perin’ asa lalandava izy. Milaza marina aminareo aho fa tsy mba hahita azy mitomoe-poana na oviana na oviana ianareo. . . Ao amin’ izay itoeran’ ny devoly. . . dia miala ny boky, ary asandratra ny labozy ; ailika ny Baiboly, fa asandratra ny sapile ; miala ny fahazavan’ ny Filazantsara, fa asandratra ny fahazavan’ ny labozy, eny, na dia amin’ ny mitataovovonana aza, . . . Atao atao fampidiram-bola. . . Miala ny fanafiana ny mitanjaka, ny mahantra, ny kilemaina, fa misandratra ny fanaingoana ny sary vongana sy ny fandravahana amim-pifaliana ny vatankazo sy ny vato, asandratra ny lovan-tsofin’ ny olombelona sy ny lalàny, ary atao ambany kosa ny fampianarana araka an’ Andriamanitra sy ny teniny masina indrindra. . . Raha mba mazoto hamafy ny voambarin’ ny fampianarana tsara mantsy ireo pretra ambony eo amintsika tahaka an’ i Satana mamafy ahi-dratsy sy tsimparifary». — Ibid, «Toriteny momba ny angadin’ omby». Ny foto-kevitra lehibe notanan’ ireo Mpanavao fivavahana ireo dia izay notanan’ ny Vaudois, ry Wiclef, ry Jean Hus, ry Lotera, ry Zwingli, ary ireo rehetra niray tamin’ izy ireo dia ny fahefan’ ny Soratra Masina tsy mety diso amin’ ny maha-fitsipiky ny finoana sy ny 184
fiainana an’ izany. Nolaviny ny zon’ ny papa, ny an’ ny Konsily, ny an’ ireo Rain’ ny fiangonana, ny an’ ny mpanjaka, hifehy ny feon’ ny fieritreretana raha ny momba ny fivavahana. Ny Baiboly no fahefana ho azy, ary nosedrainy tamin’ ny fampianarany ny fotopinoana rehetra sy ny fihamboana rehetra. Ny finoana an’ Andriamanitra sy ny Teniny no nanohana ireo olo-masina ireo raha namoy ny ainy teo amin’ ny antontan-kitay fandoroana izy. «Mahereza, hoy Latimer tamin’ ilay maritiora namany raha nadiva hampangina ny feony ny lelafo. Handrehitra fanilo eto Angletera isika anio, noho ny fahasoavan’ Andriamanitra, izay itokisako fa tsy ho faty na oviana na oviana»Works of Hugh Latimer, boky 1, p. 13. Tany Ekaosy dia tsy ary levona avokoa ireo voan’ ny fahama-rinana nafafin’ i Columba sy ny mpiara-miasa taminy. An-jato taona maro taty aorian’ ny nileferan’ ny fiangonana tany Angletera tamin’ i Roma, dia mbola nitana ny fahafahany ny fiangonana tany Ekaosy. Tamin’ ny taonjato faharoa ambinifolo anefa dia tafaorina tao ny fahefan’ ny papa, ary tsy nisy tany nanamparany ny fahefany tsy refesi-mandidy toy ny tao. Tao ny haizina no farany nikitroka. Nefa dia nisy ihany tara-pahazavana izay nanagorobaka ny haizimpito ka nitondra ny fanantenan’ ny andro efa hiposaka. Ireo Lollards avy any Angletera nitondra ny Baiboly sy ny fampianaran’ i Wiclef, dia nahavita be tamin’ ny fiarovana ny fahalalana ny Filazantsara, koa samy nanana ny vavolombelony sy ny maritiorany avy ny taonjato rehetra. Niaraka tamin’ ny fiandohan’ ny Reformasiona lehibe no nisehoan’ ireo bokin’ i Lotera, ary nanaraka izany ny Testamenta Vaovao tamin’ ny teny anglisy nadikan’ i Tyndale. Tsy tandrin’ ny fahefana isan-tsokajiny tao amin’ ny eglizy ireo mpitondra hafatra nitety mangingina ny tendrombohitra sy ny lohasaha, izay efa nanome rehitra vaovao ny fanilon’ ny fahamarinana izay efa saiky maty tany Ekaosy, ary nandrava ny asa izay nataon’ i Roma nandritra ny efa-jato taona nampahoriany azy. Dia nanome ainga vaovao sy fihetsiketsehana ny ran’ ny maritiora. Taitra tampoka ireo mpitarika papista nahatsapa ny loza izay nananontanona ny asany, ka natolony hodorana velona ny zanak’ i Ekaosy sasany anisan’ ny mendrika sy nanan-kaja indrindra. Tsy inona anefa no nataony fa nanangana polipitra ihany, izay nandrenesana eran’ i Ekaosy ny tenin’ ireo vavolombelona teo am-pialan’ aina, teny nampientanentana ny vahoaka izay nanana fahatapahankevitra tsy mety maty fa hanakifika ny gadran’ i Roma. Namoy ny ainy hodorana velona i Hamilton sy Wishart izay sady andrian-toetra no andriana fiaviana rahateo ary nanaraka azy ireo tamin’ izany andiana mpianatra avy amin’ ny sarambabembahoaka. Nisy anefa anankiray niseho avy tamin’ ny antontan-kitay nandoroana an’ i Wishart izay tsy hain’ ny lelafo nampanginina, anankiray izay notarihin’ Andriamanitra hampaneno ny lakolosim-patin’ ny fahefana papaly tany Ekaosy. John Knox dia niala tamin’ ny lovan-tsofina sy ny fivavahana niorina tamin’ ny fihetseham-panahy fotsiny teo amin’ ny fiangonana ka nivelona tamin’ ireo fahamarinan’ ny tenin’ Andriamanitra; ary ny fampianaran’ i Wishart koa dia nanamafy ny fanapahan-keviny 185
- Page 141 and 142: izay hahatongavany tany amin’ i Z
- Page 143 and 144: Toko 10—Ny fandrosoan’ ny Fanav
- Page 145 and 146: amin’ ireo izay mitonona ho sakai
- Page 147 and 148: ihany no nanao ny zavatra rehetra.
- Page 149 and 150: nianjadian’ ny halozana sy ny fam
- Page 151 and 152: Olona avy amin’ ny saranga rehetr
- Page 153 and 154: Toko 11—Fanoherana nataon’ ny A
- Page 155 and 156: Raha nampiharina io didy io, dia «
- Page 157 and 158: ehetra izay mety hitandroana ny fil
- Page 159 and 160: Fanoherana io ho fanambaran’ ny f
- Page 161 and 162: havahanao aho». Vonon-kanao ny mar
- Page 163 and 164: izany. Tsy azonao atao ny miaro ny
- Page 165 and 166: tamin’ izany, raha nahatsapa fa m
- Page 167 and 168: Andriamanitra. Vetivety dia hita fa
- Page 169 and 170: tombon-tsoa azon’ ireo pretra noh
- Page 171 and 172: tokana ambaran’ ny Baiboly, ka ma
- Page 173 and 174: mpivarotra sy ny mpanao asa tanana
- Page 175 and 176: hamadika ny rahalahiny izy. Vahoaka
- Page 177 and 178: nisy «relika» malaza be dia be na
- Page 179 and 180: Fitiavana tsy hita fetra teo anatre
- Page 181 and 182: Bale, raha hitany fa nambenan’ ny
- Page 183 and 184: pahaizana mamirapiratra, ireo mpian
- Page 185 and 186: tany Holandy no niavian’ i Meuno
- Page 187 and 188: entirenty sy ny finoanoampoanan’
- Page 189 and 190: Io adihevitra io, na dia tamin’ n
- Page 191: amin’ ny mitataovovonana noho ny
- Page 195 and 196: amin’ ny toeran-kafa, hany ka tsy
- Page 197 and 198: fanantenana va ny fiezahako rehetra
- Page 199 and 200: Raha vao tafaorina tao amin’ ny f
- Page 201 and 202: sitrapony ! Roa taona lasa izay dia
- Page 203 and 204: tsy azo ovana ho fitsipiky ny marin
- Page 205 and 206: tsapany ny ilàny ny ran’ i Krist
- Page 207 and 208: Ny fotoana voambara eto — «roa a
- Page 209 and 210: hafatra, dia novalin’ i Farao tam
- Page 211 and 212: hazo». Ny tanin’ izy ireo dia za
- Page 213 and 214: «Ary ny mponina ambonin’ ny tany
- Page 215 and 216: pahalemana sy ny firindran’ ny fi
- Page 217 and 218: Ny filazantsara no ho afaka namaha
- Page 219 and 220: fahamarinana na ny hevi-diso ; nohe
- Page 221 and 222: frantsay) ny menavava nosintonina a
- Page 223 and 224: feonao sy nampiandrandranao ny maso
- Page 225 and 226: Toko 16—Tanin' ny Fahafahana Nial
- Page 227 and 228: teny nataon’ ny John Robinson, mp
- Page 229 and 230: nataon’ ireo papa sy ireo fivoria
- Page 231 and 232: Notazoniny ho fototry ny finoana ny
- Page 233 and 234: Toko 17—Mpitondra Hafatry ny Mara
- Page 235 and 236: Ny fiavian’ ny Tomponao no fanant
- Page 237 and 238: Tany Espaina sy Portigaly no faran
- Page 239 and 240: fahamaizinana izao. Nivory hivavaka
- Page 241 and 242: Nilaina ny namohazana ny olona haha
fiainana an’ izany. Nolaviny ny zon’ ny papa, ny an’ ny Konsily, ny an’ ireo Rain’ ny<br />
fiangonana, ny an’ ny mpanjaka, hifehy ny feon’ ny fieritreretana raha ny momba ny<br />
fivavahana. Ny Baiboly no fahefana ho azy, ary nosedrainy tamin’ ny fampianarany ny fotopinoana<br />
rehetra sy ny fihamboana rehetra. Ny finoana an’ Andriamanitra sy ny Teniny no<br />
nanohana ireo olo-masina ireo raha namoy ny ainy teo amin’ ny antontan-kitay fandoroana<br />
izy. «Mahereza, hoy Latimer tamin’ ilay maritiora namany raha nadiva hampangina ny<br />
feony ny lelafo. Handrehitra fanilo eto Angletera isika anio, noho ny fahasoavan’<br />
Andriamanitra, izay itokisako fa tsy ho faty na oviana na oviana»Works of Hugh Latimer,<br />
boky 1, p. 13.<br />
Tany Ekaosy dia tsy ary levona avokoa ireo voan’ ny fahama-rinana nafafin’ i Columba<br />
sy ny mpiara-miasa taminy. An-jato taona maro taty aorian’ ny nileferan’ ny fiangonana<br />
tany Angletera tamin’ i Roma, dia mbola nitana ny fahafahany ny fiangonana tany Ekaosy.<br />
Tamin’ ny taonjato faharoa ambinifolo anefa dia tafaorina tao ny fahefan’ ny papa, ary tsy<br />
nisy tany nanamparany ny fahefany tsy refesi-mandidy toy ny tao. Tao ny haizina no farany<br />
nikitroka. Nefa dia nisy ihany tara-pahazavana izay nanagorobaka ny haizimpito ka nitondra<br />
ny fanantenan’ ny andro efa hiposaka. Ireo Lollards avy any Angletera nitondra ny Baiboly<br />
sy ny fampianaran’ i Wiclef, dia nahavita be tamin’ ny fiarovana ny fahalalana ny<br />
Filazantsara, koa samy nanana ny vavolombelony sy ny maritiorany avy ny taonjato rehetra.<br />
Niaraka tamin’ ny fiandohan’ ny Reformasiona lehibe no nisehoan’ ireo bokin’ i Lotera,<br />
ary nanaraka izany ny Testamenta Vaovao tamin’ ny teny anglisy nadikan’ i Tyndale. Tsy<br />
tandrin’ ny fahefana isan-tsokajiny tao amin’ ny eglizy ireo mpitondra hafatra nitety<br />
mangingina ny tendrombohitra sy ny lohasaha, izay efa nanome rehitra vaovao ny fanilon’<br />
ny fahamarinana izay efa saiky maty tany Ekaosy, ary nandrava ny asa izay nataon’ i Roma<br />
nandritra ny efa-jato taona nampahoriany azy.<br />
Dia nanome ainga vaovao sy fihetsiketsehana ny ran’ ny maritiora. Taitra tampoka ireo<br />
mpitarika papista nahatsapa ny loza izay nananontanona ny asany, ka natolony hodorana<br />
velona ny zanak’ i Ekaosy sasany anisan’ ny mendrika sy nanan-kaja indrindra. Tsy inona<br />
anefa no nataony fa nanangana polipitra ihany, izay nandrenesana eran’ i Ekaosy ny tenin’<br />
ireo vavolombelona teo am-pialan’ aina, teny nampientanentana ny vahoaka izay nanana<br />
fahatapahankevitra tsy mety maty fa hanakifika ny gadran’ i Roma.<br />
Namoy ny ainy hodorana velona i Hamilton sy Wishart izay sady andrian-toetra no<br />
andriana fiaviana rahateo ary nanaraka azy ireo tamin’ izany andiana mpianatra avy amin’<br />
ny sarambabembahoaka. Nisy anefa anankiray niseho avy tamin’ ny antontan-kitay<br />
nandoroana an’ i Wishart izay tsy hain’ ny lelafo nampanginina, anankiray izay notarihin’<br />
Andriamanitra hampaneno ny lakolosim-patin’ ny fahefana papaly tany Ekaosy.<br />
John Knox dia niala tamin’ ny lovan-tsofina sy ny fivavahana niorina tamin’ ny<br />
fihetseham-panahy fotsiny teo amin’ ny fiangonana ka nivelona tamin’ ireo fahamarinan’ ny<br />
tenin’ Andriamanitra; ary ny fampianaran’ i Wishart koa dia nanamafy ny fanapahan-keviny<br />
185
Change language