Leviathan dari Bangsa Bangsa_

Nanomboka nitoriteny i Tausen. Nivoha ho azy ny fiangonana, ka nifanizina ny olona
hihaino azy. Nisy hafa koa nitory ny tenin’ Andriamanitra. Niely hatraiza hatraiza ny
Testamenta Vaovao voadika tamin’ ny teny danoa. Ny ezaka nataon’ ireo papista nandresy
ny asan’ Andriamanitra dia mainka nampiely izany, ary tsy ela dia nanambara ny fanekeny
ny finoana nohavaozina i Danemarka.
Tany Soeda koa, dia nisy tovolahy izay efa nigoka tamin’ ny fantsakan’ i Wittenberg
nitondra ny ranon’ aina ho an’ ireo mpiray tanindrazana taminy. Ny roa tamin’ ireo
mpitarika ny Fanavaozana ara-pivavahana tany Soeda, dia i Olaf sy Laurentius Petri, zanaky
ny mpanefy tao Orebro, dia niofana tao ambany saokan’ i Lotera sy i Mélanchton, ary
nahadodona azy ireo ny hampianatra ny fahama-rinana izay noraisiny tamin’ izany. Tahaka
ilay Mpanavao fivavahana nalaza, i Olaf dia nanetsiketsika ny vahoaka tamin’ ny hafanampony
sy ny fahaizany nandaha-teny, ary i Laurentius kosa, tahaka an’ i Mélanehton, dia
lalim-pahaizana, malina sy tony. Samy olona nirehitra tamin’ ny fitiavam-bavaka izy ireo,
ambony fahalalana ara-teolojia, ary feno herim-po tsy nety kivy tamin’ ny fampandrosoana
ny fahamarinana. Tsy hoe tsy nisy tsy akory ny fanoherana. Notairin’ ireo pretra katolika ny
vahoaka tsy nanam-pahalalana sy minomino foana. Matetika no notafihin’ ny vahoaka
romotra i Olaf Petri ary imbetsaka no zara raha voavotra ny ainy. Na dia izany aza dia
nankasitrahan’ ny mpanjaka ireo Mpanavao fivavahana ireo sady tao ambany fiarovany.
Fony nanapaka ny eglizy Romana dia latsaka tao amin’ ny fahantrana sy voahosihosin’
ny tsindrihazolena ny vahoaka. Nalana taminy koa ny Soratra Masina; ary satria fivavahana
tsy nisy afa-tsy fisehoana ivelany sy fombam-pivavahana fotsiny no azy, izay tsy nitondra
fahazavana ho an’ ny saina, dia niverina ho amin’ ny finoanoampoana sy ny fombafomban’
ireo razambeny nanompo sampy izy. Nizara ho antoko nifanohitra ny firenena, ary
nampitombo ny fahorian’ny rehetra ny adilahy tsy misy farany nifanaovany. Nanapa-kevitra
ny mpanjaka fa hanao fanavaozana ao amin’ ny fanjakana sy ny fiangonana, ka noraisiny
tsara ireo mpanampy havanana teo amin’ ny ady nanoherana an’ i Roma.
Teo anatrehan’ ny mpanjaka sy ireo mpitarika an’ i Soeda, no niarovan’ i Olaf Petri
tamim-pahakingana fatratra ny fampianaran’ ny finoana nohavaozina raha nanohitra ireo
mpiaro an’ i Roma izy. Nambarany fa tsy tokony horaisina ny fampianaran’ ireo rain’ ny
Eglizy raha tsy mifanaraka amin’ ny Soratra Masina, nambarany koa fa ny votoatin’ ny
fampianaram-pinoana dia asehon’ ny Baiboly amin’ ny fomba mazava sy tsotra, hany ka
azon’ ny olona rehetra fantarina. Hoy i Kristy: «Tsy Ahy ny fampianarako, fa an’ Izay
naniraka Ahy».1 Ary nanambara i Paoly fa raha mitory filazantsara hafa noho izay efa
noraisiny izy, dia voaozona».2 «Ahoana ary hoy ilay Mpanavao fivavahana, no ahasahian’
ny sasany hanao lalàna araka izay tiany ka handidy izany ho toy ny zavatra tsy maintsy
ilaina amin’ ny famonjena?» Wylie, boky 10, toko 4. Nasehony fa tsy manan-kery ireo
lalàna navoakan’ ny Eglizy rehetra mifanohitra amin’ ny didin’ Andriamanitra, ary notanany
ilay foto-kevitra lehiben’ ny Protestanta hoe: «ny Baiboly irery ihany» no fitsipiky ny
finoana sy ny fomba fiaina.
180