Leviathan dari Bangsa Bangsa_

pahaizana mamirapiratra, ireo mpiangaly zava-kanto manan-talenta, ireo mpanao asa-tanana
havanana, no novonoina na voatery nandositra an-tany hafa.
Izany no fomba nampiasain’ i Roma mba hamonoana ny fahazavan’ ny Reformasiona,
ka hisarihana ny Baiboly hiala tamin’ ny olona, mba hamerenana indray ny tsy fahalalana sy
ny finoanoampoana nanjaka tamin’ ny Andro Maizina. Nefa noho ny fitahian’
Andriamanitra sy ny asan’ ireo olo-mendrika izay natsangany handimby an’ i Lotera, dia tsy
fongana tsy akory ny fivavahana Protestanta. Tsy tamin’ ny alalan’ ny fankasitrahana
nasehon’ ireo andriamanjaka na tamin’ ny fitaovam-piadiany no niavian’ ny heriny. Ny tany
madinika indrindra, ireo firenena kely sy osa indrindra, no nanjary manda mafy ho azy. I
Genève, izay tanàna kely bitika teo anivon’ ireo fahavalony goavana izay nihendry ny
handrava azy; I Hollande izay voafefin’ ny tora-pasika manamorona ny Ranomasina
Avaratra izay nitolona tamin’ ny fanjakazakan’ i Espaina, izay fanja-kana lehibe sy nanankarena
indrindra tamin’ izany; I Soeda, izay tany mangatsiaka, tsy mahavokatra, ireny no
nahazo fandresena ho an’ ny Reformasiona.
Sahabo ho telopolo taona no niasan’ i Calvin tao Genève, voalohany aloha mba
hanangana fiangonana tao izay nifikitra tamin’ ny fitsipipitondrantena ara-Baiboly, ary
manaraka izany mba hampandroso ny Fanavaozana ara-pivavahana manerana an’ i Eoropa.
Tsy hoe tsy nisy fahadisoana vitany tsy akory tamin’ ny naha-mpitondra olona azy, na hoe
tsy nilaozan’ izay tsy nisy diso ny fampianarany. Nefa fiasana nampielezana ireo
fahamarinana izay nanana ny lanjany manokana tamin’ ny androny izy, ho fiarovana ireo
foto-kevitry ny fivavahana Protestanta notandindomin’ ny fivavahana papaly izay nanao dia
miverina haingana toy ny samonta, ary ho fampandrosoana ny fahatsorana sy ny
fahadiovam-piainan’ ireo fiangonana nohavaozina, ho solon’ ny avona sy ny fahalovana
izay nanorobona noho ny fampianaran’ i Roma.
Avy tao Genève, no nivoahan’ ireo boky sy ireo mpampianatra nampiely ny foto-pinoana
nohavaozina. Avy tao ireo voahenjika tany amin’ ny tany rehetra no nandray fampianarana,
torohevitra sy fampaherezana. Nanjary fialofana ho an’ ireo Mpanavao fivavahana natao
haza lambo avy tany Eoropa andrefana rehetra ny tanànan’ i Calvin. Nandositra ny tafiodrivotra
nahatsiravina izay nitohy nandritra ny taon-jato maro ireo mpandositra ka tonga teo
amin’ ny vavahadin’ i Genève. Reraky ny hanoanana izy ireo, voaratra, very tokantrano sy
havana, nefa nafana tokoa ny fandraisana azy ka nokarakaraina tamim-pitiavana izy; ary
rehefa niorim-ponenana tao ry zareo dia nanjary fitahiana ho an’ ilay tanàna nanangana azy
ho zanaka tamin’ ny alalan’ ny talentany, ny fahaizany sy ny toetrany tia vavaka. Maro
tamin’ ireo izay nahita fialofana tao no niverina tany amin’ ny tanànany mba hanohitra ny
fanjakazakan’ i Roma. I John Knox, ilay Mpanavao fivavahana be herim-po avy tany
Ekaosy, tsy vitsy tamin’ ireo sarotiny fatratra tamin’ ny fitakiana fahadiovantoetra tamin’ ny
Kristiana tany Angletera, ireo Protestanta tany Holandy sy tany Espaina, ary ireo
«Huguenots», protestanta manaraka an’ i Calvin tao Frantsa, no samy nitondra ny fanilon’
ny fahamarinana avy tao Genève mba hampisava ny haizina tany amin’ ny tany niaviany
avy.
175