Leviathan dari Bangsa Bangsa_

namonjy azy tsy ho voafitaka. tsy handoto ny fanahiny amin’ ny heloky ny fandatsahan-dra,
dia efa niniany notsipahina.
Niozona tamin’ ny fomba manetriketrika tao amin’ ny Katedraly lehibe izy ireo fa
hamongotra ny «herezia» ary tao amin’ io Katedraly io koa. tokony ho telonjato taona tatý
aoriana, no nanandratan’ io firenena nanadino an’ Andriamanitra velona io ho eo amin’ ny
seza fiandrianana ilay «Déesse de la Raison» na ny fisainan’ ny olom belona nasandratra ho
andriamani-bavy. Lasa indray ny filaharana ka nanomboka nanao ny asa izay niozonany fa
hataony ireo solontenan’ i Frantsa. «Nisy antontan-kitay natao nifanakaikikaiky izay
handoroana velona kristiana Protestanta sasantsasany, ary nokendrena mba hirehitra ny afo
amin’ ny fotoana hanatonan’ ny mpanjaka, ka hijanona hahita maso ny fa’monoana ny
mpilahatra». Wylie, boky 13, toko 21. Mandrotika ny fo ny antsipirian’ ny fampijaliana
niaretan’ ireo vavolombelona ho an’ i Kristy ka tsy laitra ho tantaraina; tsy nisy fivadihana
anefa teo amin’ izay niharan’ izany. Raha nampirisihina handà ny finoany ny iray dia
namaly hoe: «Tsy mino afa-tsy izay nampianarin’ ny mpaminany sy ny apostoly tamin’ ny
taloha aho, sy izay inoan’ ny olona masina rehetra. Misy fahatokiana an’ Andriamanitra ao
amin’ ny finoako izay hahatohitra ny herin’ ny helo rehetra». —D’Aubigné, History of the
Reformation in Europe in the Time of Calvin.
Mijanona etsy sy eroa ny mpilahatra amin’ ny toerana fampijaliana rehetra. Rehefa tonga
teo amin’ ny toerana niaingana tao amin’ ny lapan’ ny mpanjaka, dia mparitaka ny vahoaka,
nody ny mpanjaka sy ireo pretra ambony, afa-po tamin’ ny toe-javatra nitranga tamin’ iny
andro iny sady niarahaba tena fa hitohy hatramin’ ny fahafonganan’ ny «herezia» tanteraka
ny asa natomboka teo.
Eny, ho voaongotra marina ilay Filazantsaran’ ny fiadanana notsipahin’ i Frantsa, ary
zava-doza no ho vokatr’ izany. Tamin’ ny 21 janoary 1793, valo amby dimampolo sy
roanjato taona taty aorian’ ny andro nirotsahan’ i Frantsa tanteraka tamin’ ny fanenjehana
ireo Mpanavao fivavahana indrindra, dia nisy filaharana indray, hafa lavitra ny antony
namakivaky ny araben’ i Paris». Ny mpanjaka ihany indray no loha-laharana tamin’ izany;
nisy tabataba sy horakoraka indray; re indray ny antsoantso nitaky haza bebe kokoa;
nitsangana indray ireo lampihazo fanapahan-doha mahatsiravina; ary nifarana indray tamin’
ny famonoana maharikoriko ny toe-javatra nandritra ny andro; ny mpanjaka Louis fahenina
ambin’ ny folo no indro manakifika amin’ ny tanany ireo mpiambina azy tao antranomaizina
sy ireo mpamono azy, ary taritarihina ho eo amin’ ny fanapahan-doha.
Notazonina an-keriny teo izy mandra-pilatsaky ny lela-famaky, ka nikodiadia teo amin’ ny
lampihazo ny lohany tapaka». -Wylie, boky 13, toko 21. Tsy ny mpanjaka irery no niharan’
izany; tsy lavitr’ io toerana io dia valonjato sy roa arivo ny olona maty notapahin-doha
mandritra ireo andro maimbo ra nanjakan’ ny Horohoro.
Baiboly nivelatra no efa natolotry ny Reformasiona ho an’ izao tontolo izao, ka
nasehony miharihary ireo fitsipika ao amin’ ny lalàn’ Andriamanitra, ary notaominy ny
feon’ ny fieritreretan’ ny vahoaka hankatò izay takian’ io lalàna io. Efa novelarin’ ilay
170