Leviathan dari Bangsa Bangsa_

nirehitr’ ireo pretra. Intelo no nataon’ ny fahefana papaly tany an-tranomaizina i Berquin,
nefa navoakan’ ny mpanjaka, izay nandà ny hanao sorona azy ho an’ ny haratsiampanahin’
ireo mpitondra fiangonana isan-tsokajiny noho ny fitalanjonany teo anatrehan’ ny fahaizany
sy ny fahambonian’ ny toetra amam-panahiny.
Imbetsaka i Berquin no nampitandremana ny amin’ ny loza mananontanona azy tany
Frantsa, ary nampirisihina hanaraka ny dian’ ireo nahita fiarovana azo antoka tamin’ ny
fandehanana antsesi-tany an-tsitrapo. I Erasme, ilay lehilahy kanosa sy mpisolelaka izay
namirapiratra indrindra, raha tamin’ ny fahaizany, nefa tsy nanana ny fahalehibeazana arapanahy
izay nametraka ny aina sy ny voninahitra eo ambany fifehezan’ ny fahamarinana,
dia nanoratra toy izao tamin’ i Berquin : «Mangataha halefa ho ambasadaoro any amin’ ny
firenena vahiny anankiray, mandehana mitety an’ i Alemaina. Fantatrao Beda sy ny toetrany
bibi-dia maro loha izy ary mandefa ny zana-tsipikany misy poizina hatraiza hatraiza.
Legiona no anaran’ ireo fahavalonao. Na tsara noho ny an’ i Jesosy Kristy aza ny hevitra
tazoninao, dia tsy hamelany ianao raha tsy potika amin’ ny fomba mahonena. Aza matoky
loatra ny fiarovan’ ny mpanjaka. Ary na toy inona na toy inona, dia aoka ianao tsy handoto
ahy eo imason’ ny Sekoly fianarana teolojia.Ibid, boky 13, toko 9.
Nefa arakaraka ny nampivangongo ny loza no vao mainka nampitombo ny hafanampon’
i Berquin. Ka lavitra azy ny hanaraka ny torohevitra mifono hafetsifetsena sy fitiavantenan’
i Erasme, fa nanapa-kevitra ny hampiasa fomba sahisahy kokoa izy. Tsy hijoro hiaro
ny fahamarinana fotsiny izy, fa hamely ny hevi-diso koa. Hatsingerina amin’ ireo Romanista
ny fiampangana azy ho «heretika» izay niezahan’ izy ireo hamelezana azy. Ny niasa mafy
indrindra sy ny nasiaka indrindra tamin’ ireo mpanohitra azy dia ireo mpammpianatra
ngezalahy tapi-pahaizana sy ireo pretra tao amin’ ny sokajim-pampianarana momba ny
Teolojia tao amin’ ny Oniversite lehibe tao Paris, izay anankiray tamin’ ny fahefana arapivavahana
ambony indrindra tao amin’ io tanàna io sy nanerana ny fanjakana. Nangalan i
Berquin lohahevitra, roa ambinifolo ny asa soratr’ ireo mpampianatra ngezalahy ireo, izay
nambarany ampahibemaso fa «mifanohitra amin’ ny Baiboly» sady «heretika»: ary dia
nangataka ny mpanjaka izy hitsara ny ady.
Tsy nampahalaina ny mpanjaka tokoa ny hampifanandrina ny hery sy ny fahaizan’ ireo
kingalahy nifanohitra ireo sady faly tokoa izy nahita fotoana azony araraotina hampietrena
ny avonavon’ ireto pretra mpirehareha ireto, ka nasainy niaro ny hevitra notanany tamin’ ny
alalan’ ny Baiboly ry zareo. Fantatr’ ireo tsara anefa fa tsy hahomby firy izy raha mampiasa
an’ io fiadiana io;ny fonja, ny fampijaliana sy ny fandorana velona no fiadiana hainy
ampiasaina indrindra. Nivadika izao ny rasa, ary tsapany fa efa nadiva ho latsaka tao amin’
ny lavaka mangitsokitsoka nokasaina handentehana an’ i Berquin izy. Nitebiteby fatratra izy
niherikerika nitady lalan-kandosirana.
«Tamin’ io fotoana io indrindra dia nisy nanimba ny sarivongan’ ny Virijina tao anjoron-dalana
iray». Nihotakotaka ny tanàna. Nitangorona ho eo amin’ io toerana io ny
vahoaka marobe sady nalahelo no tezitra. Voatohina mafy koa ny mpanjaka. Inty nisy
160