Leviathan dari Bangsa Bangsa_

Andriamanitra. Vetivety dia hita fa nisy fiovana be teo amin’ ny fiainan’ ny mpiara-monina.
Na dia anisan’ ny saranga ambany indrindra teo amin’ ny tantsaha tsy nahita fianarana sy
niasa mafy aza izy ireo, dia hita teo amin’ ny fiainany ny fiasan’ ny hery manandratry ny
fahasoavan’ Andriamanitra. Tamin’ ny toetra feno fanetren-tena, be fitiavana sy masina no
nijoroany ho vavolombelon’ ny asan’ ny filazantsara ho an’ izay mandray izany amimpahatsoram-po.
Ny fahazavana nirehitra tany Meaux dia nanaparasaka lavitra ny tarany. Nitombo isan’
andro ny isan’ ny niova fo. Nandritra ny fotoana fohy dia voasakan’ ny mpanjaka, izay
nanao tsinontsinona ny toe-tsaina ety nananan’ ireo pretra mpitondra ara-panahy
isantsokajiny ny haromotan’ ireo; nefa nandresy nony farany ireo filoha niandany tamin’ ny
papa. Natsangana izao ireo antontan-kitay fandoroana velona. Noterena hisafidy na ny
hodorana velona na ny handà ny finoany ny evekan’ i Meaux, ka nanaiky ny hizotra tamin’
ny lalana mora indrindra; nefa na dia lavo aza ny mpitarika, dia nijoro kosa ny andian’
ondry. Maro no nanaiky ho vavolombelon’ ny fahamarinana tao anatin’ ny lelafo. Taminkerim-po
sy toetra maha-toky, nasehony tamin’ izy nodorana velona, no nitenenan’ ireo
kristiana tsotra ireo tamin’ ny olona an’ arivony izay tsy mbola nandre mihitsy ny
fanambarany tamin’ ny andro nisian’ ny fandriampahalemana.
Tsy ny olon-tsotra sy mahantra ihany no sahy nijoro ho vavolombelon’ i Kristy teo
anivon’ ny fampijaliana sy ny esoeso fa hatrany amin’ ny efitrano mihajan’ ny lapan’
andriana koa dia nisy fanahy mendrika izay nanombana ny fahamarinana ho ambony noho
ny harena sy ny laharana eny, na noho ny ainy koa aza. Ny akanjo fiadiana fitondrampanjaka
dia nanarona toe-tsaina ambony sy matotra kokoa noho ny akanjo sy ny satroky ny
eveka. Taranak’ andriana i Louis Berquin, manam-boninahitra be herim-po sady mendrikaja
izy, tia fianarana aok’ izany izy ary nadio nangarangarana ara-pitondrantena. Hoy ny
mpanoratra iray: «Mpanaraka mafana ireo didy navoakan’ ny papa, ary mpihaino nazoto ny
lamesa sy ny toriteny. . . ary ny nasatrony ireo toetrany tsara rehetra ireo dia ny fankahalany
manokana ny fivavahan’ i Lotera». Nefa tahaka ny maro hafa koa, rehefa voataona ho eo
amin’ ny Baiboly izy, noho ny fitondran’ Andriamanitra, dia gaga raha nahita tao «tsy ny
fampianaran’ i Roma fa ny fampianaran’ i Lotera».Wylie, boky 13, toko 9. Hatramin’ izay
dia nanolo-tena tamin’ ny fony tanteraka ho an’ ny asan’ ny Filazantsara izy.
«Izy no nahita fianarana indrindra tamin’ ireo andriana tany Frantsa», lalin-tsaina sy
nahay nandaha-teny, nanana herim-po tsy azo notohaina sy hafanam-po feno fahasahiana
koa, nanan-jo, ary olontian’ ny mpanjaka tao an-dapa izy mantsy — koa noho izany dia
noheverin’ ny maro fa izy no voatendry ho Mpanavao fivavahana ao amin’ ny tanindrazany.
Hoy i Bèze: «Nety ho tonga Lotera faharoa i Berquin, raha nety ho toy ny filohan’ ny Saxe
ho azy i Francois 1». «Ratsy noho i Lotera izy» hoy ny antsoantson’ ny papista —Ibid, boky
13, toko 9. Ary marina fa tena natahotra azy kokoa ireo mpiandany tamin’ i Roma tany
Frantsa. Nampidiriny an-tranomaizina amin’ ny maha-heretika azy izy, nefa nafahan’ ny
mpanjaka. Naharitra an-taonany maro ny tolona. Niroaroa saina tanelanelany tamin’ i Roma
sy ny Reformasiona i Francois 1, ka mbetika nilefitra, mbetika nanakana ny hafanam-po
159