Leviathan dari Bangsa Bangsa_

Toko 11—Fanoherana nataon’ ny Andriandahy
Ny anankiray amin’ ny fanambarana mendrika indrindra natao ho an’ ny Fanavaozana
ara-pivavahana hatramin’ izay dia ny Fanoherana natolotr’ ireo andriandahy Kristiana tany
Alemaina tao amin’ ny Filankevitry ny fanjakana foibe tany Spira, tamin’ ny taona 1529. Ny
herim-po, ny finoana sy ny toetra matotra nasehon’ ireo olon’ Andriamanitra ireo dia
nahazoana fahafahana eo amin’ ny fanarahana izay lanin’ ny saina sy ny feon’ ny
fieritreretana tamin’ ireo taona manaraka. Ny fanoherana nataon’ izy ireo no nahatonga ny
anarana hoe «Protestanta» (mpanohitra), ny foto-kevitra voalaza ao no «tena votoatin’ ny
fivavahana protestanta». — D’Aubigné, boky 13, toko 6.
Nandalo andro maizina feno fandrahonana ny Fanavaozana arapivavahana. Na dia teo
aza ny didy navoaka tao Worms, izay nilaza an’ i Lotera ho tsy arovan’ ny lalàna intsony sy
nandrara ny fampianarana na ny finoana ny foto-pinoany, dia nisy koa fandeferana arapivavahana
nanjaka tokoa teo amin’ ny fanjakana. Ny fitondran’ Andriamanitra no
nampandamoka ireo hery nanohitra ny fahama-rinana. Niezaka mafy i Charles fahadimy
hanamontsana ny Fanavaozana ara-pivavahana, nefa matetika raha nanangana ny tanany
hikapoka izy no voatery nampivily ny totohondriny. Impiry impiry no toa tsy azo ialana
intsony ny fanafonganana tsy misy hatak’ andro an’ izay rehetra sahy nanohitra an’ i Roma,
nefa tamin’ ny fotoana sarotra indrindra dia nanangasanga tery amin’ ny sisin-tany
atsinanana ireo tafiky ny Tiorka, na ny mpanjakan’ i Frantsa, ary na dia ny papa mihitsy aza,
izay nialona ny fahalehibeazan’ ny amperora nitombo hatrany ka nanangana ady taminy,
koa noho izany, teo anivon’ ny ady sy ny fifanjevoan’ ny firenena, dia navela hihamatanjaka
sy hiely hatrany ny Fanavaozana ara-pivavahana.
Tamin’ ny farany anefa, dia nampangina ny adiadiny ireo andriandahy mpanaraka ny
papa, mba hahazoany mitambatra hamely ireo Mpanavao fivavahana. Ny Filan-kevitry ny
fanjakana foibe tany Spira tamin’ ny taona 1526 dia nanome malalaka fahafahana ho an’ ny
fanjakana tsirairay raha ny mikasika ny fivavahana mandra-pisian’ ny fivoriambe fiheverandraharaha;
nefa raha vantany vao afaka ny loza izay nahavoatery azy nilefitra toy izany, dia
nampiantso ny filan-kevitry ny fanjakana foibe indray ny amperora hivory any Spira tamin’
ny taona 1529, ny antony dia ho fanamontsanana ny «herezia». Hotarihina an-kolaka. amin’
ny fomba mitory fihavanana raha azo atao, ireo andriandahy hiandany hanohitra ny
Fanavaozana ara-pivavahana nefa raha tsy mahomby izany, dia nivonona hampiasa ny
sabatra i Charles.
Dibo-kafaliana ireo papista. Marobe izy ireo no tonga tany Spira ary nasehony
niharihary ny fahavononany hiady tamin’ ireo mpanavao fivavahana sy ny mpankasitraka
azy. Hoy Melanchton : «Tonga fankahala sy toy ny fakofako teo imason’ izao tontolo izao
izahay; hijery ny vahoakany mahantra anefa i Kristy ka hiaro azy». Ibid, boky 13, toko 5.
Ireo andriandahy nanaraka ny filazantsara nanatrika ny filan-kevitry ny fanjakana foibe dia
norarana tsy hitory ny filazantsara na dia any amin’ ny fonenany aza. Nangetaheta ny
fahamarinana anefa ny vahoaka tao Spira, koa na dia izany aza ny fandrarana, dia an’
145