Leviathan dari Bangsa Bangsa_

Tao amin’ ny taratasy faharoa nosoratany teny an-dalana ho any Wittenberg, dia izao no
nanampin’ i Lotera: «Vonona ny hisetra ny tsy fankasitrahan’ ny andriamanjaka sy ny
fahatezeran’ izao tontolo izao manontolo aho. Moa va tsy ondriko ny mponina ao
Wittenberg? Moa ve tsy nankinin’ Andriamanitra tamiko ireo? Ary tsy tokony hanolotra ny
tenako ho faty ho azy ireo va aho, raha ilaina izany? Ary tsy izany ihany, fa matahotra ny
hahita fikomiana mahatsiravina eto Alemaina aho, izay hanafaizan’ Andriamanitra ny
firenentsika. Ibid, boky 9, toko 7.
Tamim-pitandremana sy tamim-panetren-tena fatratra, nefa tamim-piniavana hentitra no
nirosoany ho amin’ ny asany. «Amin’ ny alalan’ ny teny hoy izy, no tsy maintsy
handresentsika sy hanapotehantsika izay naorina tamin’ ny alalan’ ny herisetra. Tsy
hampiasa hery hoenti-manohitra ny finoanoam-poana sy ny tsy finoana aho. . . Tsy misy na
iza na iza azo atao terivozona. Ny fahafahana no tena maha-izy ny finoantsika». Ibid, boky
9, toko 8.
Vetivety dia niely eran’ i Wittenberg fa tafaverina i Lotera ary hitory teny. Nivory maro
avy teny rehetra teny ny vahoaka ka feno hipoka ny fiangonana. Raha niakatra teny amin’
ny polipitra izy, dia nampianatra, nampahery sy nananatra tamim-pahendrena lehibe sy
tamim-pahalemem-panahy. Nikasika ny fihetsiky ny sasany izay nampiasa fomba mahery
vaika tamin’ ny fanafoanana ny lamesa, dia hoy izy:
«Tsy tsara ny lamesa; manohitra izany Andriamanitra; tokony hofoanana izany; ary tiako
raha voasolo amin’ ny sakafo atolotry ny filazantsara izany eran’ izao tontolo izao
manontolo. Nefa aoka tsy hisy na iza na iza ho voaendaka hiala amin’ izany amin’ ny
alalan’ ny hery. Tsy maintsy apetratsika eo am-pelatanan’ Andriamanitra izany. Ny teniny
no tsy maintsy miasa, fa tsy isika. Nahoana ary? hoy ny fanontaniana. Satria tsy tazoniko eto
an-tanako tahaka ny fitanan’ ny mpanao vilany tany ny tanimanga ny fon’ ny olona. Manana
zo hiteny isika; fa tsy manana zo hanao na inona na inona isika. Aoka hitory isika; an’
Andriamanitra ny sjsa. Raha mampiasa hery aho, inona no ho azoko? Tarehy ratsy,
fombafomba ivelambelany, fakan-tahaka, sy baikon’ olombelona sy fihatsarambelatsihy. . .
Nefa tsy hisy fahatsoram-po, na finoana, na fitiavana. Rehefa tsy ao ireo telo ireo, dia foana
daholo ny zavatra rehetra, ary tsy ho foiko hotakalony na ny zava-bitika indrindra aza, raha
izany no ho vokany. . . Mahavita be kokoa amin’ ny alalan’ ny teniny samirery
Andriamanitra mihoatra noho ianao sy izaho ary izao tontolo izao amin’ ny alalan’ ny
herintsika mitambatra. Ny fo no hazonin’ Andriamanitra; ary rehefa azo ny fo, dia azo ny
zavatra rehetra. . .
Hitoriteny aho, hiady hevitra sy hanoratra; nefa tsy nanery na iza na iza aho, fa asa atao
an-tsitrapo ny finoana. Jereo izay nataoko. Nitsangana nanohitra ny papa, ny varotra
famelan-keloka sy ny papista aho, fa tsy nampiasa herisetra na tabataba. Ny tenin’ Andriamanitra
no narosoko. Nitoriteny sy nanoratra aho izay ihany no nataoko. Ary na dia natory
aza aho, dia nandresy ny fahefan’ ny papa ny teny izay notoriko, hany ka na ny andriandahy
na ny amperora tsy nandratra azy toy izany. Nefa tsy nanao na inona na inona aho; ny teny
138