Leviathan dari Bangsa Bangsa_

amperora fa tsy maintsy hajaina ny tsisakanana nomena an’ i Lotera ary alohan’ ny
hanombohana izay hatao hanoherana azy dia tsy maintsy havela ho tonga soa aman-tsara
any an-tokantranony izy.
Hevitra roa mifanipaka izao no napoitran’ ireo mambra tao amin’ ny filan-kevitry ny
fanjakana foibe. Ny mpitondra tenin’ ny papa sy ireo solontenany dia nangataka indray ny
tsy hiraharahana ny tsisakanana nomena an’ ilay Mpanavao ara-pivavahana. «Tokony ho ny
reniranon’ i Rhin», hoy izy ireo, no handray ny lavenona sisa avy amin’ ny tenany, tahaka
ny an’ i John Huss zato taona lasa izay.» Ibid, boky 7. toko 9. Ireo andriandahin’ i Alemaina
kosa anefa na dia mpomba ny papa sy nitsangan-ko fahavalon’ i Lotera niharihary aza dia
nanohitra izany fandikana ny toky nomena ny olona ampahibemaso izany, satria ho pentina
eo amin’ ny voninahitry ny firenena izany. Nasongadiny ny antambo vokatry ny
fahafatesan’ i Huss. ary nambarany la tsy ho sahiny ny hihantsy indray ireo loza
mahatsiravina ireo amin’ ny Alemaina sy ho eo an-dohan’ ity amperorany vao tanora
herotrerony.
Ny tenan’ i Charles mihitsy aza no namaly toy izao ilay sosokevitra tsy mendrika: «Na
dia horoahina tsy ho eto amin’ izao tontolo izao manontolo aza ny fanajana ny teny nomena,
dia tokony hahita hiafenana ao am-pon’ ny andriandahy izy. Ibid, boky 7, toko 9.
Nampirisihin’ ireo fahavalon’ i Lotera lozabe indrindra niandany tamin’ ny papa indray ny
amperora mba ho tahaka ny fihetsik’ i Sigismond tamin’ i Huss no fihetsiny amin’ ilay
Mpanavao arapivavahana, izany hoe hanolotra azy eo am-pelatanan’ ny eglizy;nefa rehefa
nahatsiaro ny nanondroan’ i Huss ny gadrany tao amin’ ny fivoriana ampahibemaso izy sy
ny nampahatsiahy ny mpanjaka ny toky nomeny hoy i Charles fahadimy hoe: «Tsy mba ho
teramenan’ ny henatra tahaka an’ i Sigismond aho.» Lenfant, boky I,p. 422.
Na dia izany aza dia ninian’ i Charles notsipahina mazava ireo fahamarinana nasehon’ i
Lotera. «Hentitra ny finiavako haka tahaka ny ohatra nomen’ ny razambeko», hoy ny
mpanjaka nanoratra. — D’Aubigne, boky 7, toko 9. Nanapa-kevitra izy fa tsy hiala amin’ ny
lalana mahazatra, eny, na dia handeha amin’ ny lalan’ ny fahama-rinana sy hanao ny rariny
aza ny fialana amin’ izany. Satria nanao izany ireo nialoha azy, dia hanohana ny fahefana
papaly koa izy, na dia lozabe sy feno haratsiana aza izany. Toy izany no nijoroany tamin’ ny
heviny ka nandavany tsy handray fahazavana hafa mihoatra noho izay noraisin’ ireo teo
alohany sy tsy hanatanteraka adidy izay tsy notontosain’ ireny.
Maro ankehitriny ny olona izay mifikitra toy izany amin’ ny fomba amam-panao
mahazatra sy amin’ ny lovan-tsofina navelan’ ny razana. Rehefa mandefa fahazavana
fanampiny ny Tompo, dia mandà ny handray izany izy satria tsy noraisin’ ireo nialoha azy
izany, nefa izy ireo anie tsy notolorana izany akory e! Tsy eo amin’ ny toerana nisy ireo
nialoha antsika isika: noho izany tsy mitovy amin’ ny azy ireo ny adidy aman-andraikitra eo
amintsika. Tsy hankasitraka antsika Andriamanitra raha mijery ny ohatra navelan’ ny teo
alohantsika isika mba hamaritana ny adidintsika tsy hikaroka ny tenin’ ny fahamarinana ho
an’ ny tenantsika! Lehibe noho ny an’ ireo razantsika ny adidintsika. Hampamoahina ny
118