Leviathan dari Bangsa Bangsa_

ilay Mpanavao fivavahana ho any Roma na ny handroahany azy tsy honina any Saxe. Ho
fiarovan-tenany, dia nohantitranterin’ i Lotera ny hanehoan’ ny iraky ny papa na ny papa
mihitsy ny mahadiso azy amin’ ny alalan’ ny Soratra Masina, ary nanome toky tamin’ ny
fomba miezinezina indrindra izy fa hiala amin’ ny fampianarany raha azo porofoina aminy
fa mifanohitra amin’ ny tenin’ Andriamanitra izany ary dia nasehony ny fankasitrahany an’
Andriamanitra noho ny nandraisana azy ho mendrika ny hijaly ho amin’ izao anton-javatra
masina izao.
Hatramin’ izao dia tsy nahalala afa-tsy kely ihany momba ireo foto-pinoana voahitsy i
Frederika, nefa koa tafalatsaka lalina tao am-pony ny fahadiovana, ny hery sy ny fahazavan’
ny tenin’ ilay Mpanavao Fivavahana, hany ka tapa-kevitra izy fa hijoro ho mpiaro azy
mandra-pahazoana manaporofo fa diso izy. Hoy ny navalin’ ilay iraky ny papa: «Satria efa
niseho teo anatrehanao tany Augsbourg i Dokotera (Mpampianatra ngezalahy) Martin, dia
tokony ho afa-po ianao. Tsy nampoiziny fa hiezaka hampanaiky azy ho diso ianao raha tsy
natao izay naharesy lahatra azy. Tsy nisy olona manampahaizana teto amin’ ny fanjakako
nilaza tamiko fa manohitra ny fivavahana ny fampianaran’ i Martin, na mifanipaka amin’ ny
fivavahana kristiana na koa «heretika». Nolavin’ ny andriandahy koa ambonin’ izany ny
handefa an’ i Lotera ho any Roma, na ny handroaka azy tsy ho ao amin’ ny fanjakany».
D’Aubigne, boky 4, toko 10.
Hitan’ ny filohan’ ny Saxe fa nisy fitotonganana hatraiza hatraiza teo amin’ ny arapitondrantena
teo amin’ ny tany amamonina ary nilaina tokoa ny hanao fanavaozana lehibe.
Raha tahiny ka manaiky hilefitra eo ambanin’ ny fitsipik’ Andriamanitra ny olona sy
hankatò izany ary hanaraka ny baikon’ ny fieritreretany, dia tsy ilaina akory ireo rafipandaminana
sady misavorovoro no be masonkarena mba ho entina hisakana sy hanafay ny
heioka bevava. Hitany fa miasa mafy hahatrarana izany tanjona izany i Lotera, ary nifaly
mangingina izy fa nisy hery mangina tsaratsara kokoa izay nanomboka ho tsapa tao amin’
ny fiangonana.
Hitany koa fa nahita fahombiazana tokoa i Lotera tamin’ ny naha-mpampianatra azy tao
amin’ ny Oniversite. Vao herintaona fotsiny izay no nametrahan’ ilay Mpanavao fivavahana
ny tsangan
keviny tao amin’ ny fiangonan’ ny lapan’ andriana nefa dia indro, fa nihena betsaka ny
isan’ ny mpanao fivahiniana nitsidika ny fiangonana tamin’ ny fetin’ ny olo-masina rehetra.
Nihavitsy ireo mpamonjy fotoam-pivavahana tany Roma ary nihena koa ny fanomezana
nateriny, fa izay nisolo toerana ireny dia olona nankany Wittenberg izao, tsy mpanao
fivahiniana hivavaka amin’ ny zavatra navelan’ ny olona masina, fa mpianatra nameno ny
efitra fianarana. Namelona fahalianana vaovao momba ny Soratra Masina hatraiza hatraiza
ny bokin’ i Lotera, ary tsy avy ao amin’ ny lafy valon’ i Alemaina fotsiny, fa avy amin’ ny
tany hafa koa, no nanaovan’ ny mpianatra andiany ho any amin’ ny Oniversite. Nisy tanora,
raha vao nahatazana an’ i Wittenberg voalohany dia nanandratra ny tanany ary nisaotra an’
Andriamanitra noho ny nampamirapiratany ny fahamarinana avy amin’ io tanàna io, tahaka
98