WiT 6_2024 (105) promo

CO WIADOMO O PLANIE „TARCZA WSCHÓD”? ❙ DROGA DO AGM-88G AARGM-ER ❙ OKRĘT PODWODNY TYPU 212 W PROGRAMIE ORKA 

Wojsko 

i Technika 

6/2024 

Czerwiec 

CENA 22,00 zł 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Premiera Herona 6×6 

Huta Stalowa Wola S.A. zaprezentowała 

demonstrator kolejnego wozu dowodzenia 

na podwoziu kołowym, tym razem szczebla 

batalionu zmechanizowanego/dywizjonu 

artylerii, wykorzystującego nowy pojazd 

Heron 6×6. Podobnie jak Waran 4×4, jest 

on owocem współpracy z czeską Tatrą. 

Siły Obrony Finlandii 

AD 2024 

Sprawnie zorganizowane Siły Obrony 

Finlandii wkroczyły niedawno w zaplanowany 

na lata okres modernizacji, a przystąpienie 

do NATO 4 kwietnia 2023 r. 

stwarza dla Finów i całego Sojuszu 

nowe możliwości budowania 

kolektywnej obrony. 

str. 10 str. 48

N O W A P R E N U M E R A T A 2 0 2 4 

Z A M Ó W P R E N U M E R A T Ę P A P I E R O W Ą I U Z Y S K A J 

D O S T Ę P D O E - W Y D A Ń A R C H I W A L N Y C H 

Wojsko i Technika 

Prenumerata roczna: 264,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2024 do numeru 12/2024. 

Lotnictwo Aviation International 

Prenumerata roczna: 258,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2024 do numeru 12/2024. 

Wojsko i Technika Historia 

+ numery specjalne (6+6) 

Prenumerata roczna: 300 zł | 12 numerów 

Obejmuje 6 numerów regularnych i 6 numerów 

specjalnych wydawanych w 2024 roku. 

Prenumeratę zamów najpóźniej do końca lutego 2024 r. na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl 

lub dokonaj wpłaty na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

Huta Stalowa Wola S.A. zaprezentowała 

demonstrator kolejnego wozu dowodzenia 

na podwoziu kołowym, tym razem szczebla 

batalionu zmechanizowanego/dywizjonu 

artylerii, wykorzystującego nowy pojazd 

Heron 6×6. Podobnie jak Waran 4×4, jest 

on owocem współpracy z czeską Tatrą. 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

Sprawnie zorganizowane Siły Obrony 

Finlandii wkroczyły niedawno w zaplanowany 

na lata okres modernizacji, a przystąpienie 

do NATO 4 kwietnia 2023 r. 

stwarza dla Finów i całego Sojuszu 

nowe możliwości budowania 

kolektywnej obrony. 

22 

42 

Vol. X, nr 6 (105) 

CZERWIEC 2024, NR 6. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

Spis treści 

Wojsko 

i Technika 

6/2024 

Czerwiec 

CENA 22,00 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

CO WIADOMO O PLANIE „TARCZA WSCHÓD”? ❙ DROGA DO AGM-88G AARGM-ER ❙ OKRĘT PODWODNY TYPU 212 W PROGRAMIE ORKA 

Spis treści WiT Maj 2024 

Nowości z kraju i ze świata 

Tomasz Grotnik, Andrzej Kiński, Bartłomiej Kucharski, 

Łukasz Pacholski str. 4 


Andrzej Kiński str. 10 

Gąsienice Soucy Defense – elastomerowa rewolucja 

Bartłomiej Kucharski str. 16 

Obrona przeciwlotnicza na ILA 2024 

Miroslav Gyűrösi str. 22 

Co wiadomo o planie „Tarcza Wschód”? 

Stefan Fuglewicz str. 30 

Ofensywa Leonardo w segmencie armat napędowych 

Andrzej Nitka str. 36 

Samobieżny zautomatyzowany 120 mm moździerz AM120 

Miroslav Gyűrösi str. 42 

Opakowania Nefab dla rynku obronnego – synonim wysokiej 

jakości i funkcjonalności 

Nefab Packaging Poland Sp. z o.o. str. 46 

Siły Obrony Finlandii AD 2024 

Paweł Wesołowski, współpraca Tomasz Wachowski str. 48 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 25 

Marcin Gawęda str. 60 

Co dalej z wymianą generacyjną śmigłowców Sił Zbrojnych RP? 

Łukasz Pacholski str. 66 

Otwarcie linii produkcyjnej AW149 w Świdniku 

Adam M. Maciejewski str. 70 

Droga do AGM-88G AARGM-ER 

Łukasz Pacholski, współpraca Andrzej Kiński str. 72 

Okręt podwodny typu 212 w programie Orka 

Tomasz Grotnik str. 78 


str. 10 str. 48 

Siły Obrony Finlandii 

AD 2024 

Na okładce: Trójwspółrzędna mobilna stacja 

radiolokacyjna średniego zasięgu 

TRS-15M Odra (NUR-15M). 

Fot. PIT-RADWAR S.A. 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Marcin Wiącek 

marcin.wiacek@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała, 

Robert Czulda, Miroslav Gyűrösi, Jerzy Gruszczyński, 

Przemysław Juraszek, Bartłomiej Kucharski, 

Hubert Królikowski, Marek Łaz, Krzysztof Nicpoń, 

Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, Łukasz Prus, 

Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc, 

Tomasz Wachowski, Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 17, 00-585 Warszawa, 

tel. 22 119 48 47 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


66 

78 

Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2024 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdziesz na naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

www.facebook.com/wojskoitechnika 

www.zbiam.pl Czerwiec 2024 • Wojsko i Technika 3

Pojazdy wojskowe 

Demonstrator wozu dowodzenia szczebla batalionu zmotoryzowanego-zmechanizowanego/dywizjonu artylerii Heron 6×6 powstały na bazie pierwszego prototypu P1 kołowego 

pojazdu opancerzonego TADEAS 6×6. Jego pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce podczas, zorganizowanej przez Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, 

XIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej EKSPLOBALIS_2024 „TECHNOLOGIE OBRONNE – innowacyjne rozwiązania współczesnego sprzętu wojskowego”. 

Andrzej Kiński 

W maju tego roku – najpierw podczas 

ćwiczeń eksperymentalnych FEX 2024 

na poligonie w Nowej Dębie, a potem 

podczas konferencji EKSPLOBALIS_2024 

(patrz Nowości z kraju i ze świata) 

– zadebiutował, zaprezentowany przez 

Hutę Stalowa Wola S.A., demonstrator 

nowego kołowego pojazdu 

opancerzonego – pod roboczą 

nazwą Heron 6×6. To większy 

kuzyn stalowowolskiego 

Warana 4×4, zresztą również 

będący efektem współpracy 

z czeską firmą Tatra. 

Fotografie w artykule: Andrzej Kiński, TELDAT, 

Tatra Defence Vehicle, Sztab Generalny 

Wojska Polskiego. 


Pierwsze doświadczenia, najpierw z prób, ne jeszcze w 2022 r., założenia do podsystemu 

a potem także liniowej eksploatacji wozów 

dowodzenia na bazie pojazdu Waran wych dalekiego zasięgu Homar, zunifikowanego 

dowodzenia DMO polowych wyrzutni rakieto- 

4×4, jak również analiza potrzeb Sił Zbrojnych dla pododdziałów wyposażonych w wyrzutnie 

RP i bezpośrednie konsultacje z przedstawicielami 

wojska, skłoniły konstruktorów Huty Stalo- 

W każdym dywizjonie ma być, nie licząc pod- 

M142 HIMARS (Homar-A) i K239PL (Homar-K). 

wa Wola S.A. do zainicjowania prac nad większym 

pojazdem, który w pierwszym rzędzie znania stanowisk startowych na jeszcze nie wysystemu 

rozpoznania z trzema wozami rozpo- 

mógłby posłużyć jako baza wozów dowodzenia branym nośniku, dziewięć wozów dowodzenia 

wyższego szczebla organizacyjnego (dywizjon/ na Waranach (trzy WD dowódców baterii i sześć 

batalion), ale także do innych zastosowań specjalistycznych. 

Należy w tym miejscu nadmie- 

dwa WD szczebla dowództwa dywizjonu – do- 

WD dowódców plutonów ogniowych), a także 

nić, że do podobnych wniosków doprowadziły wódcy i szefa sztabu dywizjonu. Te ostatnie 

prowadzone kilkanaście lat temu studia związane 

z podsystemem dowodzenia i kierowania w układzie 6×6. Oczywiście, Huta Stalowa 

miałyby właśnie wykorzystywać większe nośniki 

ogniem dywizjonowego modułu ogniowego Wola S.A. zadeklarowała gotowość dostarczenia, 

we współpracy z partnerami, odpowiednie- 

(DMO) 155 mm samobieżnych haubic na podwoziu 

kołowym Kryl oraz DMO 122 mm wieloprowadnicowych 

wyrzutni rakietowych Langużeniem. 

Jeśli chodzi o nośnik, zwrócono się do 

go pojazdu wraz ze specjalistycznym wyposasta. 

Wówczas rozważano zastosowanie na czeskiej firmy Tatra Defence Vehicle a.s., mającej 

szczeblu baterii dowodzenia DMO pojazdów w swej ofercie pojazd tej klasy TITUS 6×6, opracowany 

wspólnie z francuską firmą Nexter 

terenowych z nadwoziem typu furgon, bazujących 

na ciężarówkach Jelcza w układzie 6×6, (obecnie KNDS France). Tatra Defence Vehicle 

które zastąpiłyby wozy dowódczo-sztabowe a.s. to siostrzana spółka Tatra Trucks a.s., z którą 

ADK-11/ADK-11T na podwoziu Star 266. 

już wcześniej Huta Stalowa Wola S.A. owocnie 

Obecnie powrócono do koncepcji wyposażenia 

trzech dywizjonów Langust Wojsk Rakieto- 

którego jest czeski pojazd Patriot II (szerzej m.in. 

współpracowała w programie Waran 4×4, bazą 

wych i Artylerii Wojsk Lądowych w system dowodzenia 

i kierowania ogniem, ale zasadniczym mniane spółki należą do czecho-słowackiego 

w WiT 9 i 12/2021, 9/2023). Obydwie wspo- 

impulsem zainicjowania prac nad pojazdem prywatnego holdingu obronnego Czechoslovak 

Group opancerzonym w układzie 6×6 były, opracowa- 

(CSG). 

10 Wojsko i Technika • Czerwiec 2024 

www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Jednym ze współczesnych wozów bojowych, które są testowane z gąsienicami SCRT firmy Soucy Defense jest Nowy Bojowy Pływający Wóz Piechoty Borsuk 

(na zdjęciu jeden z egzemplarzy przedseryjnych). Gąsienice kompozytowe są znacząco lżejsze od tradycyjnych, zatem ich stosowanie jest szczególnie wskazane 

w pojazdach amfibijnych, do których zalicza się polski bojowy wóz piechoty. 

Bartłomiej Kucharski 

Wprowadzenie ponad wiek temu na pole 

walki gąsienicowych wozów bojowych 

zrewolucjonizowało współczesne 

konflikty zbrojne. Obecny wyścig zbrojeń 

wymusza postęp techniczny także 

w obszarze gąsienic, kluczowego 

zespołu każdego gąsienicowego 

układu napędowego. 

Fotografie w artykule: Soucy Defense, Milrem 

Robotics, Hanwha Aerospace, Andrzej Kiński. 

Gąsienice Soucy Defense 

– elastomerowa rewolucja 

Pojazdy gąsienicowe mają szereg zalet, zapewniających 

im przewagę nad wozami 

o trakcji kołowej. Kluczową jest, wynikający 

z dużej powierzchni styku pojazdu z podłożem, 

stosunkowo niski nacisk jednostkowy na 

grunt, mimo zwykle znacznej masy pojazdu, co 

zapewnia znakomite walory trakcyjne w trudnym 

terenie o mniejszej spoistości. Niestety, 

sam układ jezdny jest dość masywny i ciężki, 

przez co w dobie walki o redukcję masy wozów 

bojowych możliwość zaoszczędzenia cennych 

kilogramów jawi się jako szczególnie ważna. 

Próby zastosowania lżejszych, gumowych gąsienic, 

nie są niczym nowym, bowiem popularne 

były jeszcze w latach 20. i 30., wykorzystywano 

je chociażby w półgąsienicowych pojazdach 

Citroën-Kegresse, a podobnej konstrukcji taśmy 

gąsienic stosowano również w kilku typach pojazdów 

z okresu II wojny światowej (m.in. amerykańskie 

półgąsienicowe transportery M2/M3, 

transporter gąsienicowy M29 Weasel). Tym niemniej, 

gąsienice te były jeszcze niedoskonałe 

i dopiero ich ulepszenie umożliwiło podjęcie rzeczywistych 

starań na rzecz zrewolucjonizowania 

układu jezdnego pojazdów gąsienicowych. 

Kanadyjska firma Soucy Defense wychodzi 

naprzeciw oczekiwaniom użytkowników pojazdów 

gąsienicowych ze swoimi lekkimi gąsienicami 

kompozytowymi. Firma zajmuje się opracowywaniem, 

badaniami i produkcją gąsienic 

kompozytowych od drugiej połowy lat 80., kiedy 

powstały w niej gąsienice do fińskiego dwuczłonowego 

lekkiego wszędołaza Sisu Nasu 

NA-140. Z czasem pojawiać zaczęło się coraz 

więcej projektów związanych z ich zastosowaniami 

militarnymi i komercyjnymi. 

Kanadyjska firma Soucy Defense zajmuje się opracowywaniem, badaniami i produkcją gąsienic kompozytowych od drugiej 

połowy lat 80. Dziś ma szerokie grono odbiorców na całym świecie, także wśród użytkowników pojazdów wojskowych. 

❚ „Gumowe” gąsienice 

Gąsienice kompozytowe często niepoprawnie 

zwane są gumowymi. Tymczasem gąsienice 

gumowe spotykamy najczęściej w dziecięcych 


www.zbiam.pl

Obrona przeciwlotnicza 

Obrona przeciwlotnicza na ILA 2024 

Miroslav Gyűrösi 

W dniach od 5 do 9 czerwca 2024. 

na lotnisku Berlin-Brandenburg 

odbyła się kolejna edycja targów 

lotnictwa i kosmonautyki Internationale 

Luft- und Raumfahrtausstellung Berlin 

(ILA) 2024. Po kilkuletnim okresie 

stagnacji, a nawet regresu, impreza ta 

znów jest, mówiąc po lotniczemu, 

na wznoszeniu, a dowodem tego 

była m.in. bogata ekspozycja 

sprzętu przeciwlotniczego. 

Fotografie w artykule Miroslav Gyűrösi. 

Targi ILA zawsze służyły przede wszystkim 

zaprezentowaniu osiągnięć niemieckiego 

przemysłu, ale swoje statki powietrzne, 

ich wyposażenie i uzbrojenie oraz usługi promowały 

firmy z niemal wszystkich kontynentów. 

Choć w nazwie wspomina się lotnictwo 

i kosmonautykę, to faktyczne spektrum tematyczne 

ILA jest znaczne szersze. Ze względu na 

ich rosnące znaczenie we współczesnych konfliktach 

zbrojnych, nie mogło zabraknąć pocisków 

kierowanych i innych środków obrony 

przeciwlotniczej, w tym wyspecjalizowanych do 

neutralizacji oraz eliminacji bezzałogowców. 

❚ Nowe pociski do Skyrangera 30 

Wchodząc w skład grupy przemysłowej Rheinmetall 

AG firma Rheinmetall Air Defence AG 

premierowo zaprezentowała prototyp lekkiego 

rakietowo-artyleryjskiego zestawu przeciwlotniczego 

Skyranger 30 w konfiguracji przeznaczonej 

dla Bundeswehry. W tej odmianie zdalnie sterowaną 

wieżę Skyranger 30 zamontowano na nośniku 

w postaci kołowego transportera opancerzonego 

GTK Boxer w układzie 8×8, a taki zestaw 

w zakładowej terminologii określany jest jako 

Skyranger A3. Siły Zbrojne Republiki Federalnej 

Niemiec zamówiły 27 lutego br. 19 takich zestawów 

(prototyp i 18 seryjnych) za 595 mln EUR 

brutto. Główne uzbrojenie stanowi 30 mm armata 

rewolwerowa Oerlikon KCE-ABM na amunicję 

30×173 mm, a uzupełnia je wyrzutnia czterech 

pocisków kierowanych bliskiego zasięgu Stinger. 

System Skyranger A3 będzie jednym z głównych 

komponentów obecnie rozwijanego systemu 

najkrótszego i krótkiego zasięgu Luftverteidigungssystems 

für den Nah- und Nächstbereichsschutz 

(LVS NNbS, szerzej w WiT 2/2024). 

Inną nowością związaną z systemem LVS NNbS 

były pociski kierowane bliskiego zasięgu zoptymalizowane 

do walki z bezzałogowcami oznaczone 

SADM (Small Anti Drone Missile). W perspektywie 

mają one wejść do uzbrojenia zestawów rodziny 

Samobieżny artyleryjsko-rakietowy zestaw przeciwlotniczy bliskiego zasięgu Skyranger 30 w konfiguracji A3 dla 

Bundeswehry w ekspozycji firmy Rheinmetal Air Defence AG. Zdalnie sterowana wieża została zintegrowana z nośnikiem 

na bazie kołowego transportera opancerzonego GTK Boxer 8×8. 

Skyranger 30, na wieżach których będzie można 

zamontować po trzy pakiety transportowo-startowe, 

każdy z trzema pociskami (łącznie dziewięć). 

Pocisk SADM powstaje siłami firmy MBDA 

Deutschland. Sam pocisk SADM był prezentowany 

na stoisku Rheinmetall Air Defence w postaci 

przekroju-makiety, gdzie wystawiono także makietę 

wieży Skyranger 30 z pakietem trzech pojemników 

transportowo-startowych z dziewięcioma 

pociskami w położeniu startowym, zaś w 

ekspozycji MBDA Deutschland prezentowano 

wieżę Skyranger 30 z makietą wyrzutni pocisków 

SADM i kolejną makietę pocisku. 

Jako baza do opracowania SADM posłużył lekki 

przeciwpancerny/przeciwbetonowy pocisk kierowany 

Enforcer, także firmowany przez MBDA Deutschland. 

W istocie chodzi o kombinację przekonstruowanego 

pocisku Enforcer, który został 

wykorzystany jako drugi stopień nowego pocisku, 

do którego zamocowano skonstruowany od podstaw 

stopień pierwszy (startowy i nadający prędkość 

marszową). Średnica obydwu stopni pocisku 

SADM to 90 mm, tak jak u Enforcera. Na pierwszym 

stopniu zamocowane są stabilizatory, które w pojemniku 

są złożone do przodu i w bok o 90°. Powierzchnie 

nośne drugiego stopnia są składane 

na bok, zaś stery ku tyłowi. Taka konfiguracja 

świadczy, że nie jest to pocisk mający osiągać wysokie 

prędkości na torze lotu. SADM otrzymał inną 

głowicę bojową niż Enforcer – o działaniu odłamkowym, 

zoptymalizowaną do niszczenia bezzałogowców 

tzw. klasy 1, a więc o masie do 150 kg. Za 

naprowadzanie na cel odpowiada aktywna radiolokacyjna 

głowica samonaprowadzania wspomagana 

przed dwukierunkowe łącze danych. Nie 

podano bezpośrednio żadnych bliższych informacji 

o charakterystykach pocisku, ale niemieckie 

media wspominają o zasięgu 5+ km. Przedstawiciele 

MBDA Deutschland podali za to, że koszt zakupu 

pocisku SADM ma nie przewyższać połowy 

ceny współczesnego pocisku kierowanego do 

przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego 

(MANPDS). Konkretnego typu pocisku nie 

podano, ale można spekulować, że poziomem 

odniesienia jest wytypowany do integracji ze Skyrangerem 

A3 pocisk Stinger. 


www.zbiam.pl

Inżynieria wojskowa 

Co wiadomo o planie „Tarcza Wschód”? 

Stefan Fuglewicz 

O przyjęciu Narodowego Planu Obrony 

i Odstraszania „Tarcza Wschód” 

poinformował 18 maja br. prezes Rady 

Ministrów Donald Tusk, a 27 maja jego 

główne założenia przedstawili 

wicepremier i minister obrony narodowej 

Władysław Kosiniak-Kamysz, 

sekretarz stanu w MON Cezary Tomczyk 

i szef Sztabu Generalnego WP 

gen. Wiesław Kukuła. To historyczna 

chwila – Polska przystępuje 

do umacniania swoich granic lądowych 

po raz pierwszy od 1939 r., a fragmenty 

wybrzeża były fortyfikowane ostatnio 

70 lat temu. Jest to więc przedsięwzięcie 

całkiem nowe dla Sił Zbrojnych RP 

i całego państwa polskiego. Informacje 

na temat planu, ujawnione podczas 

prezentacji i w późniejszych 

wypowiedziach, są na razie dość 

ogólnikowe i miejscami niejasne. 

Niniejszy artykuł jest próbą 

ich uporządkowania. 

Ilustracje w artykule: Ministerstwo Obrony 

Narodowej, Sztab Generalny Wojska Polskiego, 

Stefan Fuglewicz, zbiory autora. 

„Tarcza Wschód” AD 1944 – jedna z licznych pozycji niemieckich, które miały powstrzymać sowiecką ofensywę, 

ale nie dały rady… Na zdjęciu zapora przeciwczołgowa ze stalowych „czeskich jeży”. Dobrze widać wzmocnienia 

w miejscu połączenia i na końcach ramion – szczegóły, o których nie pamiętano, współcześnie wykonując takie 

zapory na Ukrainie i w… Polsce. 

Plan jest jednym z działań, mających zapewnić 

Polsce bezpieczeństwo i obejmujących 

cztery obszary: 

❙ bezpieczeństwo geopolityczne – trwałe osadzenie 

Polski we wspólnocie Zachodu, 

❙ bezpieczeństwo wewnętrzne – przeciwdziałanie 

próbom destabilizacji i dywersji, 

❙ bezpieczne niebo nad Polską – wzmacnianie 

obrony przeciwlotniczej w ramach europejskiej 

obrony powietrznej i stworzenie tzw. 

komponentu satelitarnego, oraz 

❙ bezpieczna granica – wzmocnienie istniejącego 

systemu ochrony granicy i budowa „Tarczy 

Wschód” przeciw zagrożeniom militarnym. 

Pierwsza, enigmatyczna wzmianka o tym przedsięwzięciu 

pojawiła się 9 maja, w wypowiedzi wicepremiera 

Kosiniak-Kamysza w jednej z rozgłośni 

radiowych. Prace nad założeniami programu rozpoczęto 

w jednostkach podległych MON, jak poinformował 

minister Tomczyk, „kilkanaście tygodni 

wcześniej”, a na początku kwietnia powstał międzyresortowy 

zespół, złożony z przedstawicieli 

MON, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, 

Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa 

Aktywów Państwowych i Ministerstwa Klimatu. 

Plany powstają w uzgodnieniu z sojusznikami 

z NATO, w szczególności z Litwą, Łotwą i Estonią, 

które już w lutym ogłosiły, że przystępują do podobnego 

przedsięwzięcia – budowy Bałtyckiej Linii 

Obrony, która będzie się stykać z „Tarczą 

Wschód”. Nawiązano też współpracę z krajami, 

które mają doświadczenie w fortyfikowaniu granic 

– Finlandią i Republiką Korei, analizowane są oczywiście 

doświadczenia z wojny na Ukrainie. 

Poinformowano, że program będzie dotyczył 

części naszej granicy wschodniej i północnej 

o długości około 700 km, przy czym fortyfikacje 

będą budowane na odcinkach pozbawionych 

trudnych do przebycia przeszkód naturalnych, 

o łącznej długości 400–500 km. Obecnie prowadzone 

są prace planistyczne i przygotowawcze, 

w tym w zakresie legislacji, a budowa ma się 

rozpocząć w pierwszym kwartale przyszłego 

roku i potrwać do 2028 r. Budżet programu 

określono na 10 mld PLN, jednak kwota ta dotyczy 

tylko „kosztów materiałowych”, zaś całkowity 

koszt pozostaje nieznany. 

Co do konkretnych rozwiązań – prezentacja przygotowana 

w Sztabie Generalnym WP omawia je 

ogólnie, pewne kwestie tylko sygnalizuje lub je 

wręcz pomija. Jak zaznaczono – nie o wszystkim 

można było mówić ze względu na zachowanie tajemnicy. 

Ale nie mniej ważne mogło być to, by przekaz 

trafił do szerokiego odbiorcy i przekonał go do 

tego przedsięwzięcia, a więc musiał być przystępny 

i efektowny. Wreszcie – prace planistyczne są na 

dość wczesnym etapie, zatem nie jest wykluczone, 

że pewnych spraw jeszcze nie rozstrzygnięto. 

❚ Cele „Tarczy Wschód” 

„Tarcza Wschód” ma wzmocnić odporność państwa 

poprzez „przygotowanie terenu do obrony 

i natychmiastowej projekcji sił, czyli zdolności do 

natychmiastowego rozwinięcia wojsk, rozwinięcia 

ugrupowania bojowego i przystąpienia do 

walki”. Przedsięwzięcie ma być skoordynowane 

z Bałtycką Linią Obrony i wspólnie z nią stanowić 

osłonę NATO oraz Unii Europejskiej przed agresją 

ze wschodu. Zaznaczono, że obecna doktryna 

NATO zakłada „obronę każdego centymetra” (kiedyś 

mówiło się guzika), w związku z czym zasadniczym 

celem „Tarczy Wschód” jest zniechęcenie 

przeciwnika do rozpoczęcia wojny, a jeśli do niej 

dojdzie – zatrzymanie go w bitwie granicznej 

i niewpuszczenie w głąb naszego terytorium, 

przy czym w ramach tej bitwy obrona ma być 

prowadzona w sposób manewrowy. Powyższy 

cel ma być osiągnięty poprzez cztery tzw. wektory 

wysiłku operacji wojskowej: 

❘ 1. Wzmocnienie zdolności przeciwzaskoczeniowych 

– według gen. Kukuły cel „najważniejszy 

i chyba najtrudniejszy”. Ma być realizowany przez: 

❙ warstwowy „system wykrywania, ostrzegania 

i śledzenia”, który ma też służyć do kierowania 

ogniem i niszczenia sił przeciwnika jeszcze 

przed granicą, złożony z naziemnego „taktycznego 

systemu dostępu bazowego” zintegrowanego 

z systemem antydronowym (z zestawami 

urządzeń rozpoznawczych i zakłócających na 

masztach, ustawionych wzdłuż granicy), przez 

radary na aerostatach (balonach na uwięzi), po 

„ogólnowojskowe” środki rozpoznawcze, wspomagające 

„Tarczę Wschód” – wielozadaniowe samoloty 

bojowe z zasobnikami rozpoznawczymi, 

samoloty wczesnego ostrzegania i satelity; 

❙ stałe utrzymywanie w rejonie granicy sił wysokiej 

gotowości w „wysuniętych bazach operacyjnych” 

i umożliwienie szybkiego wprowadzenia 

do walki sił głównych dzięki zgromadzeniu 

zaopatrzenia w „węzłach logistycznych”. 

❘ 2. Ograniczenie mobilności przeciwnika, czyli 

tzw. kontrmobilność – zatrzymywanie atakujących 

wojsk lub kanalizowanie ich ruchu, czyli 

takie ukierunkowanie, by weszły w zastawione 


www.zbiam.pl

Technika wojskowa 

Opracowana przez Leonardo armata szybkostrzelna X-Gun może się stać zamiennikiem dla bardzo popularnych na świecie, w tym również w Polsce, dział Northrop 

Grumman Mk 44/S Bushmaster II. 

Andrzej Nitka 

Spowodowany sytuacją międzynarodową 

dynamiczny wzrost wydatków obronnych 

w wielu państwach świata przekłada się 

także na zwiększenie zainteresowania 

zakupem armat szybkostrzelnych 

małego kalibru, czyli 20–60 mm. 

Jednym z ważniejszych ich europejskich 

producentów jest włoski 

koncern Leonardo. 

Fotografie w artykule: Leonardo, Andrzej Nitka. 

Ofensywa Leonardo w segmencie 

armat napędowych 

Leonardo już teraz obserwuje wzrost swoich 

obrotów o ok. 20–25% w porównaniu 

rok do roku. Starając się sprostać zapotrzebowaniu 

rynku również w obszarze armat małego 

kalibru firma planuje zwiększyć ich produkcję 

nawet dwukrotnie. Służyć temu ma zarówno 

modernizacja istniejącej bazy produkcyjnej (np. 

w fabryce w La Spezia powstaje nowa linia do 

produkcji luf mniejszego kalibru), jak również 

opracowywanie zupełnie nowych typów takiej 

broni, przedstawionych podczas prezentacji dla 

włoskich i zagranicznych dziennikarzy, która odbyła 

się w drugiej połowie kwietnia br. w zakładzie 

Leonardo w Brescii na północy Włoch. 

❚ X-Gun – nowa armata napędowa Leonardo 

Na świecie jest wiele firm produkujących armaty 

kalibru 20–40 mm, ale tylko nieliczne wytwarzają 

działa napędowe, a więc do napędu automatyki 

których wykorzystywana jest wyłącznie 

energia z zewnętrznego silnika, w tym przypadku 

elektrycznego. Analizy wskazują, że aktualnie 

na świecie istnieje duże zapotrzebowanie na 

tego typu uzbrojenie, zwłaszcza takie które nie 

podlega restrykcjom eksportowym administracji 

Stanów Zjednoczonych – ITAR (International 

Traffic in Arms Regulations). Regulacje te mocno 

ograniczają możliwości eksportowe systemów 

uzbrojenia wielu europejskim firmom, 

które wykorzystywały w oferowanych przez 

siebie wieżach/stanowiskach armaty amerykańskiej 

firmy Northrop Grumman, a do takich 

należy również Leonardo. Tak więc armata 

X-Gun powstała w odpowiedzi na potrzeby rynku 

i będzie bezpośrednim konkurentem (można 

rzec zamiennikiem) amerykańskiego działa 

Mk 44/S Bushmaster II. 

Dodatkowym wyróżnikiem nowej armaty 

jest to, że od początku zakładano, iż będzie to 

działo uniwersalne, przeznaczone zarówno 

do zastosowań lądowych – jako uzbrojenie 

wozów bojowych, jak również aplikacji morskich, 

co w oczywisty sposób rozszerzało grono 

potencjalnych klientów. W tym ostatnim 

aspekcie silnym argumentem za przystąpieniem 

do jej opracowania było zainteresowanie 

ze strony włoskiej Marina Militare, która 

postanowiła odejść od armat kalibru 25 mm 

na rzecz 30 mm jako artylerii pomocniczej na 

swoich okrętach. 

X-Gun od tyłu. Na dole widoczny silnik elektryczny, 

a u góry mechanizm podawania amunicji. Pośrodku 

kolorowa tarcza, ze wskaźnikiem położenia rotora 

(wirnika). 

30 mm armata szybkostrzelna X-Gun na stanowisku testowym w podziemnej strzelnicy zakładu w Brescii. 


www.zbiam.pl

Artyleria 

Miroslav Gyűrösi 

Słowacka spółka ZŤS–ŠPECIÁL a.s. 

– znana m.in. z produkcji dział i luf 

kalibrów 30÷155 mm – pracuje wraz 

ze swymi partnerami nad rozwojem 

nowego 120 mm systemu samobieżnego 

zautomatyzowanego moździerza AM120. 

Wiosną tego roku jego prototyp 

rozpoczął pierwsze strzelania 

poligonowe. 

Ilustracje w artykule: Miroslav Gyűrösi, 

Ministerstwo Obrony Republiki Słowackiej, 

ZŤS–ŠPECIÁL a.s., Vojenský historický ústav. 

Partnerami ZŤS – ŠPECIÁL, a.s. z Dubnicy nad 

Váhom w projekcie AM120 są – słowacka 

spółka KERAMETAL, s.r.o. z Bratysławy i czeska 

EXCALIBUR ARMY, s.r.o. ze Šternberka. Przedsięwzięcie 

było początkowo własną inicjatywą 

tych firm i było finansowane z ich środków, od 

niedawna projekt wsparł swymi środkami słowacki 

resort obrony. 

ZŤS–ŠPECIÁL jest integratorem systemu i dostawcą 

moździerza wraz z systemem magazynowania 

oraz załadowania amunicji, KERAME- 

TAL projektantem i dostawcą systemu kierowania 

ogniem LANSYS AM120, zaś czeska firma 

ECALIBUR ARMY zaadaptowała do nowej roli 

i dostarczyła specjalne trzyosiowe podwozie 

wysokiej mobilności rodziny Tatra Force 6×6. 

Po serii konsultacji i ustaleniu założeń konstrukcyjnych 

oraz taktyczno-technicznych nowego 

systemu artyleryjskiego, realizacja projektu 

ruszyła latem 2021 r. Dwa lata zajęło 

opracowanie projektu i przygotowanie dokumentacji 

poszczególnych elementów składowych 

oraz prototypu. Do jego kompletowania 

przystąpiono w ubiegłym roku. Przechodzi on 

obecnie etap prób zakładowych, w ramach którego 

prowadzone są m.in. próby strzelaniem 

w Wojskowym Instytucie Technicznym i Badawczym 

w Záhoriu (Vojenský technický a skúšobný 

ústav, VTSÚ). Najpierw dotyczyły one samego 

zespołu moździerza, a strzelania prowadzono 

ze stanowiska badawczego, a później kontynuowano 

je po zainstalowaniu na podwoziu, choć 

nadal nie w finalnej kompletacji. Celem strzelań 

na obecnym etapie było określenie sił oddziałujących 

na mechaniczne elementy moździerza 

i podwozie, a także obciążeń elektrycznych. Celem 

tego etapu pracy jest: opanowanie rozwiązań 

i technologii niezbędnych do budowy egzemplarza 

przedprodukcyjnego; opracowanie 

Konstrukcja moździerza zastosowanego w systemie AM120 ideowo wywodzi się z innej ładowanej od tyłu broni 

tej kategorii, opracowanej jeszcze w czasach Czechosłowacji do 120 mm samobieżnego moździerza PRAM-S. 

Jego rozwój rozpoczęto w 1980 r. w firmie Konštrukta Trenčín, a 1982 r. w ZŤS Dubnica nad Váhom powstały 

dwa (PRAporný Mínomet-samohybný, moździerz batalionowy-samobieżny). Ich badania zakończyły się w 1985 r. 

z pozytywnym wynikiem. W latach 1985–1990 ZŤS Dubnica nad Váhom wyprodukowała 12 seryjnych moździerzy 

PRAM-S, które jako 120 mm ShM vz.85 PRAM-S przyjęto do uzbrojenia Czechosłowackiej Armii Ludowej. 

System wykorzystuje przedłużone o jedną parę kół nośnych podwozie, produkowanego na licencji w Czechosłowacji, 

bojowego wozu piechoty BMP-1 z podwyższonym na całej długości przedziału desantu kadłubem. 

Masa bojowa wynosi 16 ton. Zautomatyzowany system załadowania zapewnia szybkostrzelność krótkotrwałą 

18–20 strz./min lub 40 strzałów w ciągu pięciu minut. Donośność zamyka się w przedziale 504–8036 m w przypadku 

granatu 120 Ofd (7100 m granatem 53-OF-843B), a zapas amunicji wynosi 80 nabojów. Osiem moździerzy 

PRAM-S, które przypadły przy podziale Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej Republice Czeskiej, 

są nadal w uzbrojeniu 72. batalionu zmechanizowanego z Přáslavic, podporządkowanego 7. Brygadzie Zmechanizowanej 

z Hranic. 

Samobieżny zautomatyzowany 

120 mm moździerz AM120 

Swą publiczną premierę prototyp samobieżnego zautomatyzowanego 120 mm moździerza AM120 miał podczas wystawy 

uzbrojenia IDEB Defence&Security, która odbyła się w Bratysławie w dniach 14–16 maja tego roku. Zaprezentowano 

go z kompletem elementów osłony wieży. 

oraz zaakceptowanie dokumentacji; wreszcie 

uzyskanie gotowości do produkcji egzemplarza 

przedseryjnego do lutego 2025 r. 

❚ Autonomiczny system wieżowy 

Moździerze generalnie są znacznie prostsze 

w konstrukcji i mniej wymagające technologicznie 

w porównaniu z innymi nowoczesnymi 

systemami artylerii lufowej, co pozwala uzyskać 

akceptowalny pod względem efektywności 

ogniowej system uzbrojenia w porównaniu 

choćby do armatohaubic 152–155 mm, ale przy 

znacząco niższej cenie zakupu i kosztach wsparcia 

eksploatacji. Co prawda moździerz nigdy nie 

zapewni takiej donośności i celności (oczywiście 

przy użyciu klasycznej amunicji) jak armatohaubica, 

ale trajektoria pocisku moździerzowego 

(tzw. górna grupa kątów) sprawia, że bywa 

on efektywniejszy w rażeniu niektórych rodzajów 

celów. Biorąc pod uwagę jedynie działanie 

odłamkowe, granat moździerzowy kalibru 120 mm 

jest przy zwalczaniu celów powierzchniowych faktycznie 

równorzędny pociskowi odłamkowo-burzącemu 

kalibru 155 mm. 

Zalety moździerza na polu walki, oczywiście 

wykorzystującego osiągnięcia współczesnej 

techniki, stały u podstaw projektu AM120. Założono, 

że w porównaniu z innymi tego rodzaju 

konstrukcjami dostępnymi na rynku, będzie 

on dysponował większym zapasem gotowej 

do użycia amunicji i wyższą szybkostrzelnością, 

a to wszystko przy bardzo dobrej mobilności 

taktycznej oraz strategicznej, dzięki zastosowaniu 

dostępnego cenowo także dla mniej zasobnych 

użytkowników podwozia. Maksymalnemu 

skróceniu ulec miał też czas wykonania 

zadania ogniowego. 


www.zbiam.pl

Logistyka 

Opakowania Nefab dla rynku obronnego 

– synonim wysokiej jakości i funkcjonalności 

Firma Nefab, znana z dostarczania 

innowacyjnych rozwiązań opakowaniowych 

do różnych sektorów przemysłu, 

odgrywa również istotną rolę w branży 

obronnej. Opakowania przeznaczone 

dla rynku obronnego muszą spełniać 

szczególnie rygorystyczne wymagania 

dotyczące wytrzymałości, bezpieczeństwa 

i odporności na różne warunki 

zewnętrzne. W tym artykule przedstawimy, 

jak Nefab stawia czoła tym 

wymaganiom, oferując produkty, które 

chronią uzbrojenie i sprzęt wojskowy 

zarówno w trakcie użytkowania, 

transportu, jak i przechowywania. 

Ilustracje w artykule Nefab. 

Rynek obronny stawia przed producentami 

opakowań szereg specyficznych wyzwań. 

Sprzęt wojskowy, w tym elektronika, 

uzbrojenie, pojazdy i inne wyposażenie, 

wymaga szczególnej ochrony przed wstrząsami, 

wibracjami, wilgocią, pyłem i skrajnymi 

temperaturami. Nefab wykorzystuje swoje doświadczenie 

i innowacyjne rozwiązania oraz 

technologie do projektowania opakowań, które 

są nie tylko trwałe, ale również lekkie, co jest 

kluczowe w zwiększaniu mobilności wojskowej. 

Nefab wychodzi naprzeciw indywidualnym 

potrzebom swoich klientów z sektora obronnego, 

oferując spersonalizowane rozwiązania, które 

dokładnie odpowiadają ich wymaganiom. To 

właśnie podejście „klientocentryczne” pozwala 

na skuteczniejsze zarządzanie logistyką i bezpieczeństwem, 

gdyż każde opakowanie jest 

projektowane z myślą o konkretnym zastosowaniu 

i wymogach użytkownika. 

❚ Materiały i technologie stosowane 

przez Nefab 

Zakres działalności Nefab obejmuje: 

❙ rozwiązania inżynierii wielomateriałowej; 

❙ dostawy i globalny serwis; 

❙ kompleksowe rozwiązania opakowaniowe; 

❙ opakowania do transportu materiałów niebezpiecznych 

UN (m.in. materiały wybuchowe, 

baterie Li-Ion; dla I, II i III grupy materiałów 

określonej klasy ADR); 

❙ konsulting, w tym serwis inżynieryjny, analizy 

środowiska i programy optymalizacyjne; 

❙ usługi pakowania, w tym zarządzania dostawami 

i opakowaniami; 

❙ monitorowanie lokalizacji przesyłek; 

❙ doradztwo w kwestii wymagań związanych 

z bezpieczeństwem transportowanych materiałów, 

w tym ochroną przed korozją, wstrząsami 

i wibracjami oraz wyładowaniami elektrostatycznymi 

(Electrostatic Discharge, ESD); 

❙ opakowania do baterii litowych; 

❙ Packaging Flow Control Trace (PFC) – nadajniki 

sczytywane przez system bluetooth, pozwalające 

na lokalizację i kontrolę temperatury w opakowaniu, 

w którym aktualnie znajduje się towar. 

Nasze autorskie rozwiązania są zawsze możliwe do 

dostosowania do indywidualnych potrzeb klienta. 

W naszym portfolio są opakowania wykorzystujące: 

drewno, sklejkę, tekturę, tworzywa sztuczne, 

tekstylia i stal, a także kombinacje tych materiałów, 

wszystko po to, aby zapewnić optymalne 

rozwiązanie w każdym przypadku. 

❚ Certyfikaty i zgodność z normami 

Produkty Nefab dla sektora obronnego są zgodne 

z międzynarodowymi normami i standardami, 

w tym z ASTM, MIL-STD, NATO STANAG, co 

gwarantuje ich niezawodność w ekstremalnych 

Metalowe rozwiązania wielokrotnego użytku do transportu 

różnych materiałów, w tym amunicji. 

warunkach. Dzięki temu klientom wojskowym 

dostarczane są opakowania, które mogą wytrzymać 

nawet najtrudniejsze warunki operacyjne. 

❚ Zrównoważony rozwój 

w opakowaniach militarnych 

Nawet w branży o tak specyficznych wymaganiach 

jak obronność, Nefab nie zapomina o swoim 

zaangażowaniu w zrównoważony rozwój. 

Firma stara się stosować materiały, które są zarówno 

wydajne, jak i przyjazne dla środowiska, 

jednocześnie nie zmniejszając ich funkcjonalności 

w kontekście wojskowym. Działania te 

Kontenery i pojemniki z tworzywa sztucznego przeznaczone 

do przechowywania różnych produktów 

(drony, optoelektronika). 

ExPak to linia opakowań ze sklejki do transportu wszelkiego 

rodzaju produktów. 


www.zbiam.pl

Siły zbrojne 

Fińskie czołgi Leopard 2A6 w czasie szkolenia poligonowego. 

Siły Obrony Finlandii AD 2024 

Historia pozwala zrozumieć wiele aspektów 

fińskiej polityki i wojskowości. 

W trakcie II wojny światowej Finlandia 

stała się sojusznikiem Hitlera. Dwukrotnie udało 

jej się obronić swą niepodległość i uniknąć losu 

państwa satelickiego ZSRS lub nawet aneksji. 

Paweł Wesołowski, 

współpraca Tomasz Wachowski 

Sąsiedztwo Federacji Rosyjskiej jest 

kluczowym czynnikiem wpływającym 

od lat na kształt i doktrynę Sił Obrony 

Finlandii oraz politykę obronną tego 

północnoeuropejskiego kraju. Dysproporcja 

w dostępie do zasobów naturalnych, 

liczbie ludności, budżecie obronnym, 

produkcji przemysłowej, liczebności 

sił zbrojnych i będącego w dyspozycji 

uzbrojenia i sprzętu jest między tymi 

dwoma państwami wręcz przytłaczająca 

na niekorzyść Finów. Niewielkie pod 

względem liczby ludności państwo było 

i wciąż jest zmuszane przez uwarunkowania 

geopolityczne oraz doświadczenia 

historyczne do podejmowania, 

w miarę możliwości społecznych, gospodarczych 

i politycznych, znaczących 

wysiłków na rzecz rozwoju zdolności 

własnych wojsk i prowadzenia rozważnej 

polityki międzynarodowej. Sprawnie 

zorganizowane fińskie wojsko wkroczyło 

niedawno w zaplanowany na lata okres 

modernizacji, a przystąpienie do Sojuszu 

Północnoatlantyckiego 4 kwietnia 2023 r. 

stwarza dla Finów i całego NATO nowe 

możliwości budowania kolektywnej obrony, 

których pierwsze efekty widzimy 

już po roku od formalnego dołączenia 

do największego na świecie 

sojuszu wojskowego. 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony Republiki 

Finlandii, Siły Obrony Finlandii, Swedish Defence 

Research Agency. 

❚ Trudne sąsiedztwo 

W wojnie zimowej 1939–1940 fińskie wojsko stawiło 

zacięty opór, zadało Siłom Zbrojnym ZSRS 

poważne straty i nie pozwoliło agresorowi zbliżyć 

się do Helsinek. Powszechnie znane są triumfy Finów 

na Przesmyku Karelskim na początku wojny, 

ale największą dumę odczuwają z sukcesów odniesionych 

w walkach na północ od jeziora Ładoga, 

nazywając je „gwiazdami na nieboskłonie 

swych zwycięstw”. Jednak w większej mierze to 

polityka i interesy wielkich graczy ówczesnego 

świata, a nie przebieg wojny, ostatecznie pozwoliły 

Finlandii zachować niezależność. ZSRS przystał 

na zawarcie pokoju (z inicjatywą rozpoczęcia rozmów 

wyszedł rząd Finlandii, wobec zagrożenia 

dalszych postępów wojsk sowieckich po przełamaniu 

umocnień Linii Mannerheima), ale nie bez 

wpływu na decyzję Stalina była groźba wejścia 

w konflikt z sojuszniczymi Niemcami w przypadku 

(wówczas już mało prawdopodobnej) interwencji 

brytyjsko-francuskiej. Finlandia straciła 

w wyniku wojny zimowej Przesmyk Karelski wraz 

z miastem Viipuri, drugim po stolicy pod względem 

liczby ludności w kraju. 

Wojna kontynuacyjna lat 1941–1944 u boku 

hitlerowskich Niemiec zakończyła się zawarciem 

19 września 1944 r. rozejmu z ZSRS. Finlandia 

musiała wypowiedzieć wojnę dotychczasowemu 

sojusznikowi i rozpocząć działania przeciw 

Niemcom w Laponii. 

Po II wojnie światowej Finlandia w rozmowach 

pokojowych z ZSRS nie mogła liczyć na 

wsparcie państw zachodnich, a jedynie na poparcie 

sąsiedniej, mało znaczącej w powojennym 

światowym rozdaniu, Szwecji, co będzie 

miało wpływ na politykę obronną i zagraniczną 

kraju przez kolejne cztery dekady. Podpisując 

traktat pokojowy w Paryżu 10 lutego 1947 r. Helsinki 

musiały zgodzić się na kosztowne ustępstwa 

w celu zachowania suwerenności. Finowie 

zrzekli się kolejnych ok. 10% swego terytorium na 

rzecz ZSRS, zgodzili na ograniczenie liczebności 

i składu sił zbrojnych, zobowiązali się do wypłaty 

odszkodowań wojennych oraz rozwiązali organizacje 

patriotyczne uznane przez Moskwę za 

faszystowskie i podżegające do wojny, a w skład 

rządu fińskiego weszli komuniści. Traktat pokojowy 

nie narzucał jednak ograniczeń w kwestii liczby 

przeszkolonych rezerwistów. Fakt ten Finowie 

wykorzystali jako fundament budowy swoich sił 

defensywnych. W wyniku ustaleń traktatu o przyjaźni 

i współpracy fińsko-sowieckiej z 6 kwietnia 

1948 r., kosztem zachowania neutralności, Finowie 

utrzymali samodzielność w sprawach polityki 

wewnętrznej, jednak swoboda ich polityki zagranicznej 

i obronnej była w dużej mierze 

ograniczona przez ZSRS. Częściowa zależność 

od ZSRS skutkowała odmową wzięcia udziału 

w planie Marshalla, w zamian czego Moskwa zrezygnowała 

z części reparacji wojennych. Historia 

starć ze Związkiem Sowieckim w trakcie wojen 

zimowej i kontynuacyjnej oraz siła militarna 

i agresywna polityka ZSRS, a dziś Federacji Rosyjskiej 

nadal kształtuje politykę obronną Helsinek 

i kierunki rozwoju Sił Obrony Finlandii. 

Rozwiązanie ZSRS w grudniu 1991 r. Finowie 

uznali za zmniejszenie, ale nie zanik bezpośredniego 

zagrożenia ze strony wschodniego sąsiada. 

Utrzymano koncepcję obrony terytorialnej 

i samodzielnego wyparcia przeciwnika z całości 

terytorium kraju. Wysiłek wojskowy zwrócił się 

w kierunku odstraszania potencjalnego agresora 

i uniemożliwienia mu zajęcia lub uderzenia 


www.zbiam.pl

Konflikty 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 25 

Marcin Gawęda 

Mimo ponoszonych strat, rosyjskie siły 

kontynuują działania zaczepne na kilku 

głównych kierunkach, zwłaszcza 

w Donbasie, utrzymując jednak presję 

niemal wzdłuż całego frontu. 

Na kierunku donbaskim działania 

ogniskują się m.in. w sektorze 

Awdijiwka-Pokrowsk i wskazują 

na zamiar przecięcia trasy Pokrowsk– 

Konstantynówka, głównej linii 

komunikacyjnej na zachodzie i północy 

obwodu donieckiego. Działania zaczepne 

skierowane na północny zachód obwodu, 

z jednoczesnymi atakami na północ 

i zachód od obszaru wyjściowego 

w rejonie Oczeretyne, są skutecznie 

powstrzymywane, rosyjskie zdobycze 

terenowe są niewielkie (np. wsie 

Umanśke i Netajłowe), jednakże 

po zajęciu Nowoołeksandriwki siły 

agresora są już tylko około ośmiu 

kilometrów od wspomnianej szosy, 

co teoretycznie pozwala na 

kontrolowanie jej własnym ogniem. 

Ciężkie walki trwają również o Czasiw 

Jar, gdzie Rosjanie, nie oglądając się 

na straty, szturmują miasto. 

Fotografie w artykule: Sztab Generalny Sił Zbrojnych 

Ukrainy, Narodowa Policja Ukrainy, TV Zwiezda, 

Brave Inventors, StratCom, Azow, Ministerstwo 

Obrony Federacji Rosyjskiej, Internet. 

Cyklicznie intensyfikują się również rosyjskie 

działania na kierunkach: charkowskim, kupiańskim, 

łymańskim, kurachowskim i zaporoskim, 

jednakże zdobycze terenowe są niewielkie, 

mierzone w setkach metrów. Późną wiosną 

front ustabilizował się, a ostatni kryzys majowy pod 

Charkowem został zażegnany. W maju strona ukraińska 

raportowała zadanie przeciwnikowi większych 

strat w ludziach i sprzęcie niż w poprzednich 

miesiącach. Widać wyczerpanie Sił Zbrojnych Federacji 

Rosyjskiej nieustannymi atakami, na linii 

frontu coraz więcej jest starego sprzętu, jak czołgi 

Ciekawe ujęcie zneutralizowanego bezzałogowca Shahed/Gieran’. Zdjęcie oddaje wielkość aparatu, notabene pokrytego 

w tym przypadku czarną farbą, a spotyka się także specjalne powłoki zmniejszające sygnaturę radiolokacyjną. 

T-62M, straty w ludziach są znaczące, zabezpieczenie 

logistyczne wojsk kuleje, zwłaszcza na linii frontu, 

w obliczu całodobowej aktywności ukraińskich 

bezzałogowców. W Internecie opublikowano nagranie 

żołnierza z rosyjskiej 83. BDSz, który informuje 

o stratach i wyczerpaniu walką swojej drużyny 

– czterech żołnierzy zginęło, pięciu (z dowódcą 

włącznie) jest rannych, walczą bez wsparcia i zaopatrzenia, 

trzy dni bez wody oraz żywności. Takie 

sytuacje po obydwu stronach frontu są częste, 

a związane z powszechnością użycia dronów FPV 

w dzień (coraz częściej również w nocy), co ogranicza 

swobodę dowozu zaopatrzenia, wywołuje konieczność 

zaopatrywania jednostek frontowych 

i ewakuacji rannych w nocy, bardzo często z zastosowaniem 

improwizowanych środków. Większa 

dbałość o życie żołnierzy po stronie ukraińskiej 

powoduje, że nierzadko do ewakuacji 

rannych wykorzystuje się pojazdy opancerzone, 

zazwyczaj M113 lub MaxxPro, a w krytycznych sytuacjach 

nawet bwp Bradley (47. BZ). 

Cały czas utrzymuje się rosyjska przewaga 

w intensywności ognia artyleryjsko-rakietowego, 

zwłaszcza na głównych kierunkach działań, w maju 

odnotowano również rekordową liczbę zastosowanych 

bomb z modułami korekcji UMPK, szacowaną 

na co najmniej 3200. Również wzrosła intensywność 

zastosowania dronów FPV, która wg 

szacunków ukraińskich, sięgała pod koniec maja 

ok. 5500, a więc 250 na dobę, przy szacunkach 

sprzed miesiąca wynoszących do 150 dziennie. Jak 

wspomniano, ogień artylerii oraz ataki bezzałogowców 

i lotnictwa taktycznego nie przełożyły się 

na większe sukcesy na froncie, działania zaczepne 

o większej skali kończą się zazwyczaj dużymi stratami 

tak pododdziałów pancerno-zmechanizowanych, 

jaki i grup szturmowych piechoty, zwłaszcza 

tam, gdzie linie obrony są dobrze zorganizowane, 

głęboko urzutowane, wykorzystujące zapory minowe, 

ogień uprzednio wstrzelanej artylerii (w tym 

amunicją kasetową), środki przeciwpancerne i na 

masową skalę stosowane są bezzałogowce uderzeniowe, 

w tym FPV. 

Siły Zbrojne Ukrainy przetrzymały trudny okres 

ograniczonej pomocy Zachodu i mogą obecnie liczyć 

na większe dostawy amunicji, uzbrojenia 

i sprzętu wojskowego, choćby ogłaszanych w kolejnych 

pakietach pomocowych amerykańskiej 

administracji. Jeśli front pozostanie statyczny, napływające 

uzbrojenie i sprzęt pozwolą na uzupełnienie 

strat w jednostkach liniowych i pozwolą na 

formowanie nowych brygad. Przykładowo 200 

transporterów opancerzonych M113 z majowego, 

62. amerykańskiego pakietu pomocy to liczba 

umożliwiająca wyposażenie sześciu nowych batalionów 

zmechanizowanych, choć z tych pojazdów 

Bomba OFAB-250 z modułem UMPK pod skrzydłem bombowca Su-34. 

Baza lotnicza Morozowsk, obwód rostowski, maj br. 

Partia włoskich transporterów opancerzonych VCC2, czyli licencyjnych M113, przybyłych niedawno na 

Ukrainę przez Słowację, przeznaczona dla Brygady Szturmowej Narodowej Policji Ukrainy „Ljut”. 


www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe 

Łukasz Pacholski 

Czerwiec obfitował w wydarzenia 

związane z wymianą generacyjną parku 

śmigłowców eksploatowanych przez 

Siły Zbrojne RP. Miało to związek 

zarówno z inauguracją linii montażu 

ostatecznego AW149 w zakładach 

WSK PZL-Świdnik S.A. (patrz artykuł 

w tym samym numerze), 

jak i z deklaracjami politycznymi 

wskazującymi, że najbliższe miesiące 

mogą zaowocować kilkoma nowymi 

decyzjami w tym obszarze. 

Co dalej z wymianą generacyjną 

śmigłowców Sił Zbrojnych RP? 

Fotografie w artykule: US Army, US Navy, 

Ministerstwo Obrony Narodowej, Brygada Lotnictwa 

Marynarki Wojennej/sierż. Łukasz Fiedorowicz, 

Boeing/Michael Goettings, Leonardo, 

Airbus Helicopters. 

Stan liczebny i struktura parku śmigłowców Sił 

Zbrojnych RP jest znana od lat i nie wymaga 

komentarza – pomimo deklaracji politycznych, 

składanych przez kolejnych polityków 

obejmujących stanowiska ministra obrony narodowej, 

pomimo upływu wielu lat od zainicjowania 

konkretnych programów (Kondor, Kruk, Perkoz, 

ZOP/CSAR, śmigłowce szkolne) liczba nowoczesnych 

wiropłatów, które już trafiły do linii jest niewielka. 

Mowa o: sześciu wiropłatach Lockheed 

Martin/Sikorsky S-70i Black Hawk (dwa kolejne mają 

zostać dostarczone do końca października br.), które 

trafiły do Jednostki Wojskowej GROM w latach 

2019–2023, czterech Leonardo AW101 dla Brygady 

Lotnictwa Marynarki Wojennej (w konfiguracji ZOP 

z modułem CSAR, dostawa 2023–2024) i przynajmniej 

czterech z 32 zamówionych dla 25. Brygady 

Kawalerii Powietrznej wielozadaniowych Leonardo 

AW149 (po dwa w październiku 2023 r. i marcu 

2024 r., dostawy w toku). 

Pomimo deklaracji polityków, nadal nie podpisano 

międzyrządowej umowy ze Stanami Zjednoczonymi 

w ramach programu Foreign Military Sales, 

dotyczącej zakupu do 96 śmigłowców 

bojowych Boeing AH-64E Apache Guardian (a także 

leasingu kilku AH-64D do szkolenia polskiego personelu, 

według nieoficjalnych informacji ważność 

Obecnie za priorytetowy w ramach wymiany generacyjnej śmigłowców bojowych Sił Zbrojnych RP uznaje się zakup 

maszyn Boeing AH-64E Apache Guardian. Spekuluje się, że zawarcie umowy LOA na ich dostawę nastąpi na tegorocznym 

kieleckim MSPO. 

oferty upłynęła 30 czerwca, ale przedłużono ją 

o miesiąc; opóźnienia wynikają z niezakończenia 

negocjacji warunków umowy offsetowej z producentem 

śmigłowców w związku z brakiem jasnej 

deklaracji co do ostatecznej liczby maszyn) czy zamówień 

na kolejne partie maszyn wielozadaniowych. 

Latem ubiegłego roku ówczesny minister 

obrony narodowej Mariusz Błaszczak ogłosił, że 

Agencja Uzbrojenia negocjuje zakup 54 nowych 

maszyn (22 AW101 w konfiguracji transportowej 

i 32 S-70i). To wszystko powoduje, że nadal trzonem 

parku sprzętowego w niektórych jego kluczowych 

kategoriach są wiropłaty sowieckiej/rosyjskiej produkcji 

(Mi-8/17, Mi-14 i Mi-24), w większości wyeksploatowane, 

a w obecnej sytuacji geopolitycznej 

trudne do utrzymania w pełnej sprawności ze 

względu na fakt, że gros części zamiennych do nich 

pochodziło z Rosji, Ukrainy i Białorusi, bądź śmigłowce 

produkcji krajowej (Mi-2, W-3, SW-4), które 

także oczekują następcy (Mi-2) lub wymagają modernizacji. 

Nie należy przy tym zapominać, że dotychczasowy 

park sprzętowy był zoptymalizowany 

(i tak niewystarczająco) dla wojsk liczących około 

100 000 żołnierzy. Co więcej, część posiadanych maszyn 

– choć nie we wszystkich przypadkach sprawnych 

– została przekazana w ramach pomocy wojskowej 

Ukrainie (m.in. niektóre Mi-24). 

Dla porównania można wskazać, że w przypadku 

samolotów Sił Powietrznych park sprzętu tworzą 

już w większości maszyny zachodnie bądź krajowe 

– ostateczne wycofanie z linii pozostałych MiG- 

-ów-29 i Su-22M4/UM3K nastąpić ma do 2028 r. 

❚ Nadlatują Apacze 

Proces zakupu kolejnych śmigłowców zapoczątkuje 

– najprawdopodobniej – zawarcie umowy Letter of 

Offer and Acceptance (LOA) ze Stanami Zjednoczonymi 

w sprawie pozyskania bojowych wiropłatów 

Zapoczątkowanie w październiku 2023 r. dostaw śmigłowców wielozadaniowych AW149 

stanowi ważny element procesu modernizacji parku śmigłowców kategorii średniej/półśredniej. 

Niestety, nadal czekamy na zawarcie kolejnych umów dotyczących maszyn tej 

klasy. Być może zwłoka wynika z redefinicji wymagań. 

W czerwcu br. sekretarz stanu w MON Paweł Bejda ujawnił, że prowadzone są rozmowy 

z Boeingiem w sprawie ewentualnego zakupu ciężkich wiropłatów CH-47F Chinook. 


www.zbiam.pl

Uzbrojenie lotnicze 

Łukasz Pacholski, 

współpraca Andrzej Kiński 

Decyzja amerykańskiego Departamentu 

Stanu z 24 kwietnia br. o wyrażeniu 

zgody na potencjalną sprzedaż 

Polsce 360 pocisków przeciwradiolokacyjnych 

Northrop Grumman 

AGM-88G AARGM-ER, pomimo tego 

że nie była niespodzianką, spowodowała 

wzrost zainteresowania w naszym kraju 

specyficznym zagadnieniem, jakim jest 

zwalczanie systemów obrony 

przeciwlotniczej przeciwnika przez 

lotnictwo taktyczne. 

Droga do AGM-88G AARGM-ER 

Fotografie w artykule: US Air Force, US Navy, 

Aeronautica Militare, Northrop Grumman, 

Łukasz Pacholski. 

Pierwszym publicznym potwierdzeniem 

zamiaru zakupu tego typu uzbrojenia do 

wielozadaniowych samolotów bojowych 

F-16C/D Jastrząb Sił Powietrznych było zaproszenie 

do dialogu technicznego, które ówczesny Inspektorat 

Uzbrojenia wystosował w maju 2016 r. 

Nieoficjalnie wiadomo, że poprzedziła je decyzja, 

podjęta na szczeblu kierownictwa Ministerstwa 

Obrony Narodowej, dotycząca uzyskania zdolności 

obezwładnienia/niszczenia wrogich naziemnych 

systemów obrony obszaru powietrznego (Suppression 

and Destruction of Enemy Air Defenses, 

SEAD/DEAD). Wówczas wydawało się, że chodzić 

może o zakup najnowszej wówczas broni tej klasy 

– pocisków kierowanych Northrop Grumman 

AGM-88E AARGM (Advanced Antiradiation Guided 

Missile). Oczywistymi ich nosicielami miałyby być 

wielozadaniowe Jastrzębie. Notabene od chwili 

wyboru samolotu Lockheed Martin F-16C/D Block 

52+ przez Polskę i upublicznienia zestawu ich wyposażenia 

oraz uzbrojenia, wielu ekspertów i publicystów 

wskazywało, że polskim maszynom brakuje 

oręża tej klasy. Tym bardziej, że maszyny zostały 

wyposażone w zaawansowany zestaw środków 

walki radioelektronicznej Exelis (obecnie L3Harris 

Technologies) AN/ALQ-211(v)4 AIDEWS, mogący 

współpracować z pociskami przeciwradiolokacyjnymi 

Raytheon AGM-88 HARM. 

Co warte podkreślenia, w dyskusji wskazywano 

na posiadane wcześniej doświadczenia nabyte wraz 

z zakupem oraz wdrożeniem do Wojsk Lotniczych 

w latach 80. pocisków przeciwradiolokacyjnych 

Ch-25MP produkcji ZSRS, do których przenoszenia 

przystosowane były samoloty myśliwsko-bombowe 

Su-22M4 po podwieszeniu zasobnika Wjuga. 

Pociski, wyposażone w dwa typy pasywnych głowic 

samonaprowadzania na źródło promieniowania 

radiolokacyjnego, zoptymalizowane były do 

niszczenia stacji radiolokacyjnych kierowania 

ogniem przeciwlotniczych systemów rakietowych 

Nike Hercules i Hawk/Improved Hawk. Maksymalny 

zasięg ich odpalenia wynosił 40 km (co ciekawe, 

podczas eksploatacji w Polsce nigdy nie odpalono 

Polska, jako jeden z nielicznych sojuszników Stanów Zjednoczonych, otrzymała zgodę na zakup pocisków przełamania 

obrony przeciwlotniczej Northrop Grumman AGM-88G AARGM-ER. 

takiego pocisku w ramach szkolenia). Ze względów 

ekonomicznych zrezygnowano natomiast 

z planowanego zakupu pocisków przeciwradiolokacyjnych 

Ch-58U o zasięgu do 120 km, do 

których dostępna była także głowica umożliwiająca 

naprowadzanie na radar kierowania ogniem 

AN/MPQ-53/65 systemu Patriot. 

Ostatecznie, co potwierdza informacja opublikowana 

24 kwietnia przez Agencję Bezpieczeństwa 

Współpracy Obronnej (DSCA, Defense Security Cooperation 

Agency), zainteresowanie polskiego 

MON skoncentrowało się na obecnie najbardziej 

zaawansowanej wersji pocisku AARGM – AGM-88G 

AARGM-ER. W przypadku podpisania umowy, Siły 

Powietrzne staną się jednymi z pierwszych użytkowników 

tego typu uzbrojenia poza Stanami 

Zjednoczonymi, a do ich przenoszenia dostosowane 

będą samoloty Lockheed Martin F-35A Block 4 

Lightning II/Husarz. 

Warto w związku z tym przyjrzeć się głównym 

kamieniom milowym amerykańskiej drogi rozwoju 

pocisków przeciwradiolokacyjnych. Rodzina 

AARGM/AARGM-ER jest bowiem, obok pocisku 

AGM-88F, który jest rozwijany na konkurencyjnych 

zasadach przez korporację RTX, trzecią generacją 

broni tej klasy wdrożoną do produkcji i użycia operacyjnego 

w Stanach Zjednoczonych. Świadomie 

pominięty zostanie pocisk AGM-122A Sidearm, 

który powstał z konwersji niezbyt udanej rakiety 

„powietrze-powietrze” AIM-9C z półaktywnym naprowadzaniem 

radiolokacyjnym, stanowiących 

uzbrojenie wyłącznie pokładowych samolotów myśliwskich 

Chance Vought F-8 Crusader. W latach 

1986–1990 firma Motorola dostarczyła ok. 700 pocisków 

AGM-122A w odpowiedzi na specyficzne potrzeby 

Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. 

Zostały one wycofane z użycia na przełomie 

stuleci i nie doczekały się bezpośredniego następcy. 

❚ Trudne początki w Wietnamie 

Pierwszym pociskiem zaprojektowanym specjalnie 

do zwalczania stacji radiolokacyjnych, przede 

wszystkim wchodzących w skład rakietowych systemów 

obrony przeciwlotniczej, stał się AGM-45 

Shrike. Jego początki sięgają 1962 r., kiedy lotnictwo 

morskie Stanów Zjednoczonych uruchomiło 

program, którego celem było opracowanie nieskomplikowanej, 

kierowanej broni umożliwiającej 

zwalczanie stacji radiolokacyjnych z bezpiecznego 

dla nosiciela dystansu. Prace koordynowało Naval 

Weapons Center z China Lake w Kalifornii, a kontrakt 

produkcyjny przyznano firmie Texas Instruments. 

Shrike miał układ aerodynamiczny zapożyczony 

z pocisku „powietrze-powietrze” AIM-7 

Sparrow i wyposażony był w pasywny układ naprowadzania 

kierujący pocisk na źródło promieniowania 

elektromagnetycznego. Detonacja odłamkowo-burzącej 

głowicy bojowej o masie ok. 66 kg 

z zapalnikiem zbliżeniowym miała na celu zniszczenie 

bądź przynajmniej poważne uszkodzenie 

anteny radaru, co eliminowało go z użycia. 

AGM-45 Shrike miał wiele wad, jak choćby wąskie 

pasmo częstotliwości, w którym pracował układ naprowadzania 

(przede wszystkim pokrywające częstotliwości 

pracy radarów kierowania ogniem artylerii 

SON-9 i rodziny stacji naprowadzania rakiet 

rodziny SNR-75 systemów SA-75 Dwina/S-75 Diesna/S-75M 

Wołchow). W kolejnych partiach produkcyjnych 

rozszerzono zakresy o możliwość zwalczania 

radarów wczesnego ostrzegania P-35, P-15 i naprowadzania 

rakiet SNR-125 systemu S-125 Newa oraz 

SURN 1S91 systemu 2K12 Kub. 

Przed wylotem należało dostroić głowice do 

częstotliwości pracy rozpoznanych wcześniej stacji 

radiolokacyjnych przeciwnika. Taktyka użycia 

obejmowała wykrycie i zlokalizowanie wrogiego 

radaru przez pokładowe systemy ostrzegania 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 

thyssenkrupp Marine Systems może zaoferować w programie Orka okręt podwodny typu 212CD. To efekt niemiecko-norweskiej kooperacji, który będzie jedną z najnowocześniejszych 

jednostek tej klasy w latach 30. Uwagę zwraca awangardowy kształt kadłuba. 

Okręt podwodny typu 212 w programie Orka 

Tomasz Grotnik 

Spośród firm, które odpowiedziały 

na zapytanie o informację (RFI), 

wystosowane rok temu przez Agencję 

Uzbrojenia w związku z reanimowanym 

programem Orka (szerzej WiT 6 

i 7/2024), niemiecki holding stoczniowy 

thyssenkrupp Marine Systems może 

poszczycić się największym doświadczeniem 

w zakresie projektowania, 

budowy i transferu technologii konwencjonalnych 

okrętów podwodnych. 

Jest przy tym jedynym producentem 

w tej grupie, którego jednostki służą 

nie tylko pod banderą rodzimej floty, 

ale także sił morskich innych państw 

NATO. Biorąc przy tym pod uwagę 

bliskość geograficzną, obecną współpracę 

Deutsche Marine i Marynarki Wojennej 

RP oraz fakt, że Republika Federalna 

Niemiec wraz z Królestwem Norwegii 

już realizują program budowy okrętów 

podwodnych nowej generacji i są 

zainteresowani włączeniem do niego 

Polski, czyni to ofertę naszych zachodnich 

sąsiadów atrakcyjną 

już na pierwszy rzut oka. 

Ilsutracje w artykule: thyssenkrupp 

Marine Systems, Tomasz Grotnik. 

Od początku 2005 r. thyssenkrupp Marine 

Systems GmbH (tkMS) jest częścią 

koncernu thyssenkrupp AG. Jest też 

właścicielem firmy Atlas Elektronik GmbH, produkującej 

systemy elektroniczne do okrętów 

nawodnych i podwodnych oraz pojazdy bezzałogowe, 

torpedy i systemy obrony przeciwtorpedowej. 

Współtworzy ponadto konsorcjum 

kta naval systems AS (tkMS, Atlas Elektronik 

GmbH i Kongsberg Defense & Aerospace AS) 

produkujące systemy zarządzania walką do okrętów 

podwodnych, jak też uczestniczy w rozwoju 

systemu obrony przeciwlotniczej do okrętów 

podwodnych IDAS. 

❚ 212A czy 212CD? 

Portfolio tkMS w zakresie okrętów podwodnych 

obejmuje obecnie jednostki typów: 

209/1400Mod, 212A, 212CD i 214 (oraz ich pochodne, 

np. 218). W trakcie przygotowywania 

tego artykułu, w stoczni w Kilonii znajdowały 

się w budowie okręty trzech typów: Dolphin 

AIP dla Izraela, dwa 218SG dla Singapuru i prototypowy 

212CD dla Norwegii. 

Przedstawiciele tkMS nie deklarują jednoznacznie, 

który model jest oferowany w programie 

Orka, ponieważ ostateczna decyzja 

o wyborze optymalnej oferty będzie należała 

do Ministerstwa Obrony Narodowej. Jednak 

na podstawie wspomnianych wyżej wstępnych 

konsultacji rynkowych wnioskują, że 

212CD może najlepiej spełnić polskie wymagania. 

Dlatego też skupimy się na przedstawieniu 

tego okrętu. 

Jednostki typu 212CD (Common Design; pol. 

wspólny projekt) powstają w ramach bilateralnego 

programu Królestwa Norwegii i Republiki 

Federalnej Niemiec. 7 lipca 2021 r. agencje zakupów 

uzbrojenia – norweska i niemiecka – odpowiednio 

Forsvarsmateriell (Sprzęt obronny) 

i Bundesamt für Ausrüstung, Informationstechnik 

und Nutzung der Bundeswehr (Federalne 

Biuro ds. Wyposażenia, Technologii Informacyjnych 

i Wsparcia Federalnych Sił Zbrojnych) oraz 

partner przemysłowy, czyli tkMS, zawarły umowę 

na budowę sześciu jednostek 212CD. Norwegia 

otrzyma cztery, Niemcy dwie. Dostawa 

pierwszego, już budowanego od 12 września 

2023 r., dla Sjøforsvaret planowana jest w 2029 r. 

Okręty dla Deutsche Marine powinny podnieść 

bandery w 2032 i 2034 r. Rządy obydwu państw 

deklarują zakup kolejnych U-Bootów. Najprawdopodobniej 

każda z flot otrzyma po dwie dodatkowe 

jednostki. 

Opublikowane wizerunki komputerowe typu 

212CD wskazują na kierunek rozwoju okrętów 

podwodnych projektowanych w tkMS na bazie 

dobrze już sprawdzonego projektu 212A. Cechuje 

je nowoczesna konstrukcja, kadłub mocny 

wykonany ze stali austenitycznej, co utrudnia 

wykrycie przez detektory anomalii magnetycznych 

samolotów patrolowych i śmigłowców 

oraz zabezpiecza przed minami morskimi. Zaskakujące 

w nowych grafikach typu 212CD są 


www.zbiam.pl

WiT 6_2024 (105) promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?