Cynllun Gweithredu Hinsawdd Cymunedol Dyffryn Ogwen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Cynllun</strong> <strong>Gweithredu</strong> <strong>Hinsawdd</strong> <strong>Cymunedol</strong><br />
<strong>Dyffryn</strong> OGWEN
› Cynnwys<br />
Cefndir...................................................................4<br />
Gwerthoedd.................................................... 5<br />
Gweithredoedd...........................................6<br />
Gwybodaeth Bellach ........................12
› Cefndir<br />
› Gwerthoedd<br />
Mae’r <strong>Cynllun</strong> <strong>Gweithredu</strong> hwn wedi<br />
ei lunio gan drigolion o Ddyffryn<br />
<strong>Ogwen</strong> a ddaeth at ei gilydd mewn<br />
Cynulliad <strong>Cymunedol</strong> ar yr <strong>Hinsawdd</strong><br />
rhwng Mai 2022 a Chwefror 2023.<br />
GwyrddNi, mudiad gweithredu ar<br />
newid hinsawdd fu’n trefnu a hwyluso’r<br />
Cynulliadau mewn cydweithrediad â<br />
Partneriaeth <strong>Ogwen</strong>, ein partner lleol yn<br />
Nyffryn <strong>Ogwen</strong>. Arianwyd y gwaith gan<br />
Gronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol.<br />
Cynhaliwyd rhaglen addysg mewn<br />
ysgolion lleol a phedair sesiwn gyda’r<br />
aelodau yn y gymuned er mwyn dysgu,<br />
rhannu a thrafod cyn cydweithio i ateb y<br />
cwestiwn: Sut allwn ni yn Nyffryn <strong>Ogwen</strong><br />
ymateb yn lleol i Newid <strong>Hinsawdd</strong>?<br />
Mae’r atebion i’w gweld yn y <strong>Cynllun</strong><br />
<strong>Gweithredu</strong> hwn. Mae gwahoddiad nawr<br />
i unrhyw un o’r ardal sydd â diddordeb i<br />
ymuno ar y daith i wireddu’r syniadau hyn.<br />
PEN LLŶN<br />
DYFFRYN<br />
NANTLLE<br />
DYFFRYN<br />
PERIS<br />
DYFFRYN<br />
OGWEN<br />
BRO<br />
FFESTINIOG<br />
Cyn i chi ddarllen y gweithredoedd hoffai<br />
aelodau’r Cynulliad bwysleisio’r gwerthoedd sydd<br />
yn treiddio trwy holl weithredoedd y <strong>Cynllun</strong>.<br />
Y gwethoedd hynny yw: dylai bod pob<br />
gweithred yn hygyrch ac yn gynhwysol. Ddylai’r<br />
gweithredoedd annog perthynas gryfach<br />
rhwng ein gilydd a gyda natur. A dylai’r iaith<br />
Gymraeg gael ei chynnwys bob amser.<br />
Mae Aelodau’r Cynulliad, GwyrddNi a Parteriaeth<br />
<strong>Ogwen</strong> yn awyddus i fynd ati i wireddu’r<br />
gweithredoedd yma ond fe fyddai’n hyfryd cael<br />
cefnogaeth y gymuned ehangach hefyd.<br />
Os ydych yn meddwl y gallwch ein helpu,<br />
neu os hoffech wybod mwy am sut i gefnogi<br />
un o’r syniadau hyn, cysylltwch gyda ni:<br />
chris@ogwen.org / 07766 793 945.<br />
Datblygiadau Egni Gwledig<br />
_4 5 _
› Gweithredoedd<br />
› Gweithredoedd<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
CARTREFI YNNI<br />
EFFEITHLON<br />
Darparu gwybodaeth a chyngor i bobl sy’n<br />
edrych i wella effeithlonrwydd ynni eu cartrefi.<br />
Archwilio cyfleoedd ar gyfer<br />
opsiynau unigol a chymunedol.<br />
Archwilio opsiynau gwers o’r<br />
ddaear (ground source).<br />
Digwyddiadau tai agored i rannu ymarfer da.<br />
Lleihau allyriadau<br />
carbon.<br />
Sicrhau cyflenwad<br />
ynni lleol.<br />
Lleihau costau i<br />
drigolion yr ardal.<br />
Uwchsgilio<br />
gweithlu lleol.<br />
Siarad efo sefydliadau<br />
lleol fel Partneriaeth<br />
<strong>Ogwen</strong>, District<br />
Heating Scheme.<br />
Mapio cyfleoedd<br />
ar gyfer creu gwres<br />
yn gymunedol.<br />
Creu dogfennau cyngor<br />
a chynnal webinarau<br />
a digwyddiadau<br />
rhannu gwybodaeth.<br />
GRID YNNI<br />
CYMUNEDOL<br />
<strong>Dyffryn</strong> sydd yn creu egni yn hunangynhaliol<br />
ar gyfer ein hunain gan gynnwys<br />
storio a dosbarthu ar ‘micro-grid’.<br />
Llai o ddibyniaeth<br />
ar olew a nwy.<br />
Amddiffyn pobl rhag<br />
costau ynni cynyddol.<br />
Adnabod cyfleoedd<br />
cynhyrchu egni megis<br />
hydro, ffynhonnell<br />
daear a solar.<br />
Gwneud yr achos<br />
ariannol<br />
Ymchwilio systemau<br />
gweithredol presennol.<br />
Cysylltu efo sefydliadau<br />
cydweithredol am<br />
grefftau adnewyddol.<br />
GRŴP<br />
YSGRIFENNU<br />
Grwp Ysgrifennu creadigol sydd yn cynnig lle<br />
saff i rannu ysgrifennu personol gyda phwylslais<br />
ar ysgrifennu am natur a’r amgylchedd.<br />
Cyfle i fynegi a dysgu<br />
am yr argyfwng<br />
hinsawdd.<br />
Hybu iechyd<br />
meddwl da.<br />
Ymarfer sgiliau<br />
ysgrifennu.<br />
Dod o hyd i ofod.<br />
Dewis diwrnod / amser.<br />
Rhannu gwybodaeth<br />
a gwahodd pobl.<br />
Hyrwyddo yn ystod<br />
yr Ŵyl <strong>Hinsawdd</strong>.<br />
Cyfle i gymdeithasu.<br />
_6 7 _
› Gweithredoedd<br />
› Gweithredoedd<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
GWEFAN<br />
GWEITHREDU<br />
Map ar y we i hyrwyddo prosiectau<br />
amgylcheddol lleol i unigolion, busnesau<br />
a sefydliadau lleol, a thwristiaid.<br />
Cynnwys tudalen sy’n dangos gweithgaredd<br />
amgylcheddol cwmniau lleol.<br />
Arddangos manylion cyswllt / oriau agor<br />
/ lleoliadau a gweithgareddau.<br />
Unrhyw un yn gallu cyfrannu (yn<br />
syml mae’n blatffrom i ddangos eich<br />
hun am eich gweithredoedd).<br />
Lincs i QR codes llwybrau lleol<br />
Posteri i hyrwyddo’r wefan ledled yr ardal.<br />
Cyswllt i wybodaeth twristiaeth yn lleol.<br />
Rhoi gwybodaeth<br />
i bobl am gyfloedd<br />
lleol i weithredu yn<br />
amgylcheddol.<br />
Cysylltu unigolion â<br />
mudiadau yn yr ardal.<br />
Rhoi pwysau ysgafn<br />
ar bobl i rannu a rhoi<br />
eu syniadau ar waith.<br />
Dod o hyd i blatform<br />
sydd yn bodoli yn barod<br />
i’w ddefnyddio e.e<br />
Gwefan <strong>Ogwen</strong> / Alpaca<br />
Maps / Restor ayyb.<br />
Cysylltu efo gymaint<br />
o bobl â phosib i<br />
lewni’r dudalen.<br />
Lansio’r wefan/<br />
adran newydd gyda<br />
hysbysebiad.<br />
GWEITHLU<br />
CYDWEITHRED-<br />
OL GWYRDD<br />
GŴYL<br />
HINSAWDD<br />
Hwb i fagu cwmniau cydweithredol ar<br />
gyfer gweithwyr yn <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong> gyda<br />
pwrpas amgylcheddol. Gyda perchnogaeth<br />
wedi ei selio ar ddemocratiaeth.<br />
Sefydlu rhwydwaith cefnogi.<br />
Diwrnod i ddod a phobl a sefydliadau sydd<br />
yn ymwneud â gweithredu hinsawdd yn<br />
lleol at ei gilydd gyda’r gymuned a chodi<br />
ymwybyddiaeth am yr argyfwng hinsawdd.<br />
Cynnal yr Ŵyl <strong>Hinsawdd</strong> gyntaf ym<br />
Methesda ar Mai’r 1af 2023.<br />
Adfywio’r economi<br />
gyda busnesau<br />
cynaliadwy.<br />
Moeseg carbon isel<br />
wedi’i chynnwys yn<br />
y cyfansoddiad.<br />
Democratiaeth a<br />
chyd-weithio.<br />
Ail-hyfforddi gweithwyr<br />
gyda sgiliau gwyrdd<br />
a chydweithredol.<br />
Rhannu gwybodaeth<br />
am yr argyfwng<br />
hinsawdd.<br />
Hyrwyddo’r <strong>Cynllun</strong><br />
<strong>Gweithredu</strong> a<br />
chyfleoedd cydweithio.<br />
Hyrwyddo datrysiadau<br />
hinsawdd presennol<br />
<strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong>.<br />
Sefydlu grŵp llywio<br />
gan gynnwys cwmniau<br />
cydweithredol<br />
presennol.<br />
Ffeindio ffordd<br />
addas o gyfathrebu<br />
a chydweithio.<br />
Gweithio efo<br />
Partneriaeth <strong>Ogwen</strong><br />
ac Ynni <strong>Ogwen</strong>.<br />
Dewis prosiect<br />
peilot i’w gefnogi.<br />
<strong>Cynllun</strong>io rhaglen i’r ŵyl<br />
a gwahodd siaradwyr.<br />
Hyrwyddo’r digwyddiad.<br />
Cynnal yr Ŵyl <strong>Hinsawdd</strong><br />
gyntaf ar Fai’r 1af, 2023.<br />
Dechrau cynllunio Gŵyl<br />
y flwyddyn nesaf.<br />
_8 9 _
› Gweithredoedd<br />
› Gweithredoedd<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
Y Syniad Manylion Effaith Camau Nesaf<br />
MAPIO MWSOG<br />
PARC CINETIG<br />
Mapio mwsog lleol <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong> ar<br />
hyd Afon Caseg. Rhywogaethau wedi<br />
eu marcio gyda chyfeirnodau grid.<br />
Mae llawer o bwyslais ar blannu coed ond mae<br />
mwsog hefyd yn amsugno carbon. Bydd hyn<br />
yn gyfle i ni ddysgu mwy amdano yn ei gynefin<br />
naturiol ac mae digon ohono yn <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong>.<br />
Offer parc sydd yn troi egni cinetig yn<br />
drydan ac yn pweru golau yn y parc.<br />
Ein helpu i ddysgu am<br />
amrywiaeth mewn<br />
bywyd a natur.<br />
Ein hannog i warchod<br />
ein hamgylchedd<br />
naturiol.<br />
Ffordd weledol<br />
a hwyliog o<br />
gychwyn sgwrs am<br />
gynhyrchiant ynni.<br />
Annog arferion iach.<br />
Dewis 9 rhywogaeth<br />
o fwsog deiniadol.<br />
Dylunio’r map mwsog.<br />
Cysylltu efo grŵpiau<br />
lleol sydd â diddordeb.<br />
Cysylltu hefo Gofod<br />
Gwneud <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong><br />
i weld os ydynt yn gallu<br />
helpu gyda’r dylunio.<br />
TRAFNIDIAETH<br />
WERDD<br />
Annog llai o ddefnydd o geir personol er mwyn<br />
gwneud y dewis ‘gwyrdd’ y dewis hawsaf.<br />
Lleihau allyriadau carbon.<br />
Gwella ein perthynas<br />
gyda natur.<br />
Gwneud trafnidiaeth<br />
gyhoeddus a<br />
thrafnidiaeth actif yn<br />
haws a hwylus i annog<br />
mwy o ddefnyddwyr.<br />
Gwneud beicio a<br />
cherdded yn hygyrch.<br />
Gwella Lles.<br />
Cysylltu gyda<br />
<strong>Dyffryn</strong> Gwyrdd<br />
Mapio llwybrau presennol<br />
ac unrhyw rywstrau<br />
(i feiciau, pramiau,<br />
cadeiriau olwyn ayyb)<br />
Ymchwil i ble mae<br />
pobl eisiau mynd, er<br />
mwyn cysylltu ein<br />
holl gymunedau<br />
Uno’r dotiau - Oes modd<br />
gwella’r ddarpariaeth<br />
bresennol mewn<br />
ymateb i’r galw?<br />
Ymchwil i’r hyn mae<br />
sefydliadau trafnidiaeth<br />
actif yn ei wneud<br />
ar hyn o bryd ac<br />
adnabod y bylchau.<br />
TYFU BWYD<br />
CYMUNEDOL<br />
ADFYWIOL<br />
Mapio a defnyddio mannau tyfu bwyd<br />
cymunedol presennol a datblygu rhai newydd.<br />
Bod yn rhan o economi rhannu<br />
a’r economi draddodiadol.<br />
Ymchwilio i fodelau cynhyrchu a dosbarthu.<br />
Gwella diogelwch bwyd.<br />
Lleihau milltiroedd bwyd<br />
Adfywio’r tir i helpu<br />
bioamrywiaeth.<br />
Gwella iechyd a<br />
gwytnwch y gymuned.<br />
Siarad efo <strong>Dyffryn</strong><br />
Gwyrdd am beth sy’n<br />
digwydd yn barod.<br />
Datblygu rhwydwaith<br />
tyfwyr.<br />
Hyrwyddo yn yr<br />
Ŵyl <strong>Hinsawdd</strong>.<br />
_10 11 _
› Gwybodaeth Bellach<br />
Cefnogi a Chysylltu<br />
Diolch i chi am ddarllen <strong>Cynllun</strong> <strong>Gweithredu</strong><br />
<strong>Hinsawdd</strong> <strong>Cymunedol</strong> <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong>. Gobeithio<br />
ei fod wedi sbarduno awydd i weithredu! Os<br />
hoffech chi ddysgu mwy am y syniadau sydd<br />
yn y <strong>Cynllun</strong> yma, neu eu cefnogi mewn unrhyw<br />
ffordd, cysylltwch heddiw: chris@ogwen.org /<br />
07766 793 945. Byddwn yn falch iawn o glywed<br />
gennych ac yn croesawu unrhyw gefnogaeth.<br />
Adroddiad Llawn<br />
Os hoffech gael trosolwg mwy manwl o broses<br />
gynulliadol GwyrddNi, y mudiad, partneriaid y bum<br />
ardal, y rhaglen addysg a llawer mwy ewch i:<br />
https://www.gwyrddni.cymru/ynglyn-a-gwyrddni/<br />
<strong>Cynllun</strong>iau <strong>Gweithredu</strong><br />
Gallwch weld <strong>Cynllun</strong>iau <strong>Gweithredu</strong><br />
holl ardaloedd GwyrddNi yma:<br />
https://www.gwyrddni.cymru/cynlluniau-gweithredu<br />
Ar y gweill<br />
06.05.2024, 10:00 - 16:00<br />
Gŵyl <strong>Hinsawdd</strong> <strong>Dyffryn</strong> <strong>Ogwen</strong>, Tregarth<br />
I ymuno a rhestr bostio’r ardal - anfonwch ebost at ogwen@gwyrddni.cymru<br />
CREU CYMUNEDAU GWYRDD<br />
COMMUNITY CLIMATE ACTION<br />
Datblygiadau Egni Gwledig
Change language