POST_SCRIPTUM_4_2023_24

Dzwonisz znad Tamizy, a ja żrę pyzy
16
Czy grubi nie widzą, że są grubi? Czy trzeba im o tym
przypominać?
Nikt nie pragnie być gruby. Nikt nie chce mieć za dużo ciała.
Nieważne, czy to „za dużo” oznacza zaledwie kilka kilogramów
więcej, niż przewiduje standard, czy kilkadziesiąt.
Gruby świetnie zna głodówki, efekt jo-jo, wskaźnik
BMI, indeks glikemiczny, umie liczyć kalorie. Głodzi
się i tyje. Toczy walkę ze swoim organizmem, z zaburzeniami
metabolizmu, hormonalnymi, insulinoopornością
i innymi chorobami, które prowadzą do
otyłości albo są jej skutkiem. Walczy ze swoimi emocjami
– z osobistymi, nieprzepracowanymi traumami,
z niechęcią do swojego nadmiernego ciała, depresją, często
też z zaburzeniami odżywiania. Czuje wstyd. Nie dlatego,
że często tę walkę przegrywa, lecz dlatego, że w oczach
innych staje się grubasem. Grubas to ktoś gorszy. Współczesny
chłopiec do bicia. Na nim się jeszcze można odegrać,
odreagować frustracje, podbudować własne ego.
Można go bezkarnie nienawidzić, nękać, sprowadzić do
parteru, upokorzyć. Wykluczyć. Bo grubas nie pasuje do
współczesnej utopii, pięknego świata wiecznie młodych,
zdrowych i bogatych, do którego większość aspiruje.
Jesteś za gruba, za chuda, za wysoka, za niska, za mało życiowo
zaradna, nie dość inteligentna, zbyt emocjonalna, zbyt nerwowa,
chaotyczna, roztrzepana. Komunikaty tego typu najczęściej
kierowane są do kobiet, chociaż i mężczyźni bywają ofiarami
systemu, w którym trzeba być idealnym, pięknym i powabnym.
A, jak wiadomo, ideały nie istnieją, chyba że nadejdzie czas całkowitej
automatyzacji i roboty zajmą miejsce ludzi we wszystkich
sferach. Stan utrzymania ludzi w wiecznym zakompleksieniu
można by nazwać kulturą niedopasowania. Z tego trzymania
w ryzach i ciągłego podnoszenia sobie poprzeczki zyski czerpią
firmy kosmetyczne, cała branża fitness czy koncerny modowe.
Nie jesteś dość, jak to śpiewała Nosowska w jednym utworze
zespołu Hey, zbyt szczecińska dla Warszawy, a dla Szczecina zbyt
warszawska (Cudoziemka w raju kobiet). Jeśli się położysz i zaczną
po tobie chodzić, to znajdzie się i taki, który powie, że źle leżysz.
Nie ma możliwości, żeby dogodzić każdemu. Osoby z niską samooceną,
poczuciem winy i wstydu są łatwym łupem dla wszelakiej
maści manipulantów i hochsztaplerów. Patriarchat, rewie mody,
konkursy piękności, kult ciała i młodości – można wymieniać
w nieskończoność. Kobiety mają rywalizować, walczyć o względy
muskularnych i majętnych mężczyzn. A jeśli tego nie robią, no to
mogą pojawić się nieprzychylne komentarze: przykro nam, ale nie
wpisujesz się w nasz obrazek, jesteś inna, niewydolna, nie taka,
jakbyśmy chcieli.
Odkąd pamiętam, różniłem się i jakoś wcale nie chciało mi się
wpisywać w obowiązujące wzorce i kanony. Kanony przeminą,
a góra kompleksów zostanie. Jestem leworęczny. Teraz tej odmienności
może się nie zauważa, ale na przykład sprawdźcie,
w którym miejscu w toaletach publicznych zamontowane są podajniki
do papieru. Autobusy, tramwaje – poręcze dla praworęcznych.
Nierzadko sprzęty w domu też umiejscawia się tak, aby łatwiej
było praworęcznym. Jakby tego było mało, mam odstające
uszy. W obecnym czasie nie jest to tak dostrzegalne, ale w młod-
POST SCRIPTUM
Maria Mamczur, Gruba. Reportaż o wadze i uprzedzeniach
Maria Mamczur Gruba. Reportaż o wadze i uprzedzeniach
Magdalena Mikołajczyk jestem dość
szym wieku z tego powodu spotykały mnie różne wyzwiska. Inność
nie jest lubiana, bo za nią kryje się niewiedza, a za nią lęk. Lęk często
napędza agresję. Moje uszy nie są winne, że są takie, jakie są,
dlatego też jakże ważna jest rzetelna komunikacja. Apelowałem
i pewnie nie raz jeszcze powtórzę, jak niezbędne są w szkole zajęcia
z psychoedukacji, w tym podstaw komunikacji, nauki asertywności
czy nauki tego, jak prawidłowo udzielać wsparcia innym. Empatii
również można się nauczyć. Współpraca zamiast rywalizacji. Podanie
ręki zamiast podłożenia nogi.
Z tej przyczyny, że odstaję od norm różnego rodzaju, łatwiej mi zrozumieć,
na czym polega owo niedostosowanie w dzisiejszym świecie.
Normy, normatywność nigdy nie były mi bliskie. Mam niechęć
do hierarchiczności, podlegania jakimś wymogom, którym mało
kto umie sprostać. A jeśli nie dasz rady, przykro nam, nie wypełniasz
normy, wylatujesz z królestwa korposzczurów oraz idealnych
gospodyń domowych, dla których jedynym zmartwieniem jest
czysta toaleta oraz lśniąca zastawa stołowa.
Nie jesteś fit, nie dla ciebie kult ciała, nie mieścisz się w quasi-standardach
ustalonych przez patotrenerki. No to zrobimy sobie z ciebie
pośmiewisko, przynajmniej będzie wesoło. O tym i nie tylko
o tym jest w gruncie rzeczy Gruba. Reportaż o wadze i uprzedzeniach
Marii Mamczur. Na początku podszedłem z ostrożnością do
tego, co w książce przedstawiła autorka. Nie mam oczywiście na
myśli przewodniej idei reportażu, ukazania osób otyłych z całym
spektrum uprzedzeń oraz przeinaczeń wobec otyłości – tutaj nie
można mieć zastrzeżeń. Jestem raczej nieco zdziwiony, jak łatwo
przychodzi ludziom dzielenie, segregacja, szukanie różnic, gdzie
należałoby szukać podobieństw. Jesteś gruba/gruby, niestety nie
należysz do nas (w domyśle: jesteś gorsza/gorszy). Fatfobia, czyli
uprzedzenie do osób otyłych, jest dzisiaj większym zagrożeniem
niż rasizm czy homofobia. Te formy wykluczania w przypadku fatfobii
są może bardziej subtelne, chciałoby się powiedzieć: mało
widoczne, ale – powiedzmy sobie szczerze – bardziej upokarzające.
Są na przykład modelki plus size, ale im wyższy status, tym
tych ubrań dla puszystych coraz mniej, chyba że, jak to stwierdza
Maria Mamczur, chcemy się wybrać na imieniny do cioci Kazi. Na
elitarnych spotkaniach biznesowych nie spotkasz osoby otyłej,
bo przecież prezencja jest najważniejsza, a i takiej odzieży niestety
nie da się kupić. Świat splendoru, brokatu i błysku fleszy nie
jest dla grubych. Prezenterki prowadzące rozmaite programy to
w znakomitej większości osoby szczupłe. Rzeczywistość jest pełna
niuansów, bo przecież moglibyśmy powiedzieć, że w sumie nie
ma w tym nic złego. Taki prezenter czy prezenterka ma wyglądać
schludnie, tyle że, jak rozumiem, osoba z pewnym nadmiarem już
schludna nie jest. Niby drobny szczegół. Swoją drogą, pragnę, żeby
teleturnieje czy inne programy rozrywkowe prowadzili ludzie otyli,
z nieproporcjonalną budową ciała czy na wózkach inwalidzkich.
Dlaczego? Otóż media, kreując zafałszowany obraz rzeczywistości,
same przyczyniają się do wykluczania, promują nudne obrazki bez
różnorodności. Chciałbym mieć pewność, że każdy człowiek czuje
się ważny, potrzebny i doceniony bez względu na jego wyznanie,
orientację seksualną, kolor skóry, piegi czy nadmiarową ilość ciała.
Jestem naiwnym idealistą, ciągle się na tym łapię.