POST_SCRIPTUM_4_2023_24
POST SCRIPTUM – Niezależny kwartalnik literacko-artystyczny tworzony przez polsko-brytyjski zespół. W tym numerze m.in.: reliefy Piotra Michnikowskiego, Teatr Nikoli, wywiad z Anją Orthodox, obrazy Rafała Masiulańca, poezja Adama Gwary, wywiad z Justyną Majkowską i Piotrem Cajdlerem, esej prof. Izoldy Kiec o Karin Stanek.
POST SCRIPTUM – Niezależny kwartalnik literacko-artystyczny tworzony przez polsko-brytyjski zespół. W tym numerze m.in.: reliefy Piotra Michnikowskiego, Teatr Nikoli, wywiad z Anją Orthodox, obrazy Rafała Masiulańca, poezja Adama Gwary, wywiad z Justyną Majkowską i Piotrem Cajdlerem, esej prof. Izoldy Kiec o Karin Stanek.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Od początku co roku przygotowuję premierę<br />
spektaklu plenerowego. Czasem<br />
spektakle te przenoszone są na scenę.<br />
Daje mi to możliwość podejścia do teatru<br />
jako teatru otwartego: nie zamykam<br />
się ani na scenie, ani w plenerze, nie<br />
zamykam się też w formie pantomimy,<br />
formach cyrkowych czy komediowych.<br />
Wszystko łączy scenariusz, którego jestem<br />
autorem. W ostatnich latach sięgam<br />
po wielką literaturę: Lolitę Vladimira Nabokova,<br />
Biednych ludzi Fiodora Dostojewskiego,<br />
by poczuć moc pisarzy. Ale łączę<br />
się z nimi nie za pomocą słów, ale poprzez<br />
formę mojego teatru, by przekazać ten<br />
dramat i połączyć się z publicznością.<br />
Znalazłam także inspirację Kazuo Ishiguro.<br />
Tak, dwa lata temu sięgnąłem po powieść<br />
Nie opuszczaj mnie. Wcześniej tego nie<br />
robiłem, nie miałem odwagi, by dotknąć<br />
literatury, lecz teraz gdy mam już swój<br />
warsztat – próbuję. Teraz już inaczej rozmawiam<br />
z publicznością.<br />
Zostańmy chwilę przy inspiracjach. To nie<br />
tylko literatura, lecz także historie, jak<br />
przedwojennego krawca i projektanta<br />
(Ptasia suita) czy artysty, a później stróża<br />
(Dawno temu na Montmartre). Opowieści<br />
o czyimś życiu także okazują się być dla<br />
Ciebie ciekawym materiałem…<br />
Od pierwszego spektaklu (Rodzina Białego<br />
Klauna) opowiadam o kobiecie. Kobieta<br />
w moich spektaklach jest postacią<br />
główną, wyraźną.<br />
Twój bohater odnosi się cały czas do kobiety,<br />
ona go inspiruje, nakręca, wiele<br />
rzeczy się dzieje dzięki jej obecności…<br />
Dokładnie. To wynika z obserwacji życia.<br />
W moich spektaklach można zobaczyć kobiecość,<br />
uśmiech, mądrość. Wydobywam<br />
sensy i podkreślam je na scenie.<br />
Niektóre spektakle wymienione na stronie<br />
Teatru Nikoli nadal znajdują się w<br />
repertuarze. Inne, które miałam okazję<br />
oglądać, już nie są grane. Które ze spektakli<br />
prezentowanych w latach 2000–<br />
<strong>2023</strong> uważasz za najważniejsze?<br />
Każdy spektakl, kiedy nad nim pracuję,<br />
jest dla mnie bardzo ważny. Niektóre<br />
z nich po prezentacji na festiwalowych<br />
scenach zostają na dłużej w repertuarze<br />
teatru, a niektóre odchodzą. Na przykład<br />
zrealizowany na 150-lecie urodzin Carla<br />
Gustava Junga spektakl Maski z kolekcji<br />
Doktora C. Junga został pokazany w czasie<br />
Międzynarodowej Konferencji Naukowej<br />
we Wrocławiu, potem zaprezentowaliśmy<br />
go na wielu festiwalach teatralnych,<br />
ale obecnie już go nie gramy. Następnym<br />
takim spektaklem była Teoria względności<br />
Alberta Einsteina, który prezentowaliśmy<br />
na różnych festiwalach. Spektaklu<br />
już dawno nie gramy, ale nadal na ulicach<br />
w kraju i poza krajem często słyszę: „Popatrz,<br />
Einstein idzie”. Oczywiście nie było<br />
dla mnie przede wszystkim ważne, żeby<br />
zagrać postać Einsteina, tylko to, że chciałem<br />
zaprezentować teatralną wersję teorii<br />
względności. Spektaklu tego również<br />
już nie gramy. Na 200-lecie urodzin Fryderyka<br />
Chopina stworzyliśmy teatralne<br />
Nokturny Chopina prezentowane na różnych<br />
festiwalach (Włochy, Bułgaria, Białoruś,<br />
Albania). To bardzo ważny dla nas<br />
poetycki spektakl. Muzyka Chopina połączona<br />
z ruchem, elementami pantomimy<br />
i żonglowaniem. Główny bohater nie gra<br />
na fortepianie, ale żongluje nutami… Był<br />
to dla publiczności bardzo ciekawy obraz.<br />
Przedstawienia takie jak Lolita Dolly, Maruczella,<br />
Impresario są klasyką naszego<br />
teatru. Gramy je do dzisiaj.<br />
Impresario to taki spektakl, który zyskuje<br />
na aktualności. Coraz bardziej<br />
potwierdza się Twoja intuicja, że młode<br />
talenty są wyzyskiwane i uniemożliwia<br />
się im rozwój. Trzeba o tym mówić i ten<br />
spektakl pokazywać jako ostrzeżenie.<br />
Sztuka działa na ludzi na różne sposoby.<br />
Zdjęcia z archiwum artysty<br />
Bohaterowie powieści Harukiego Murakamiego<br />
Tańcz, tańcz, tańcz to pisarz,<br />
jego żona fotografka i 13-letnia córeczka.<br />
Rodzice robili kariery, a córeczka błąkała<br />
się między jednym a drugim rodzicem.<br />
Czasami matka leciała gdzieś w świecie<br />
robić zdjęcia i zapominała o dziecku zostawionym<br />
w hotelu. Rodziców pochłaniała<br />
kariera, a córka Yuki miała unikalny<br />
dar – widziała nie tylko to, co było, ale<br />
i to, co się stanie. Przechodziły przez nią<br />
impulsy życia, śmierci. Przez 13 lat nie<br />
chodziła do szkoły. Pewnego dnia zobaczyła<br />
jakiś głupi serial, w którym aktor<br />
wcielił się w postać nauczyciela. Oglądając<br />
go, Yuki wyciągnęła wniosek, że w następnym<br />
roku ona sama pójdzie do szkoły.<br />
Nam trudno sobie wyobrazić, co działa<br />
na odbiorcę. Tej dziewczynce zwykły serial<br />
dał natchnienie. Dla innego to może<br />
być Idiota Dostojewskiego. Sztuka powinna<br />
być dla wszystkich i ponad wszystko,<br />
a kto jak ją odbierze, to wybór osoby, która<br />
się z nią styka.<br />
Powiedziałeś, że niektóre spektakle były<br />
grane w plenerze, a potem na scenie.<br />
Czym się różnią takie przedstawienia?<br />
Nokturny Chopina graliśmy zazwyczaj<br />
w plenerze, ale na zaproszenie organizatorów<br />
Roku Chopinowskiego w Bułgarii<br />
zgodziliśmy się zagrać ten spektakl na<br />
scenie. Okazało się, że przedstawienie,<br />
które tworzyliśmy z przeznaczeniem na<br />
przestrzeń plenerową, w delikatniejszym,<br />
scenicznym przekazie wzbudziło<br />
wzruszenie wśród publiczności, która<br />
nagrodziła nas owacjami na stojąco. Publiczność<br />
z dumą podkreślała, że taki poziom<br />
ma właśnie Teatr Polski.<br />
Czym się różnią odczucia aktora grającego<br />
spektakl plenerowy, uliczny od prezentacji<br />
scenicznej? Czy przeszkadza Ci, że publiczność<br />
się przemieszcza, czy w jakiś sposób<br />
ta energia widzów zakłóca pracę?<br />
Z doświadczenia wiem, że aktorzy, którzy<br />
grają tylko na scenie, oswojeni są z za-<br />
<strong>POST</strong> <strong>SCRIPTUM</strong><br />
103
Change language