You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8<br />
BARN:<br />
Mi oedd hi bron yn amhosib i Steddfod<br />
ym Mhen Llŷn (ac Eifionydd) i fod yn un<br />
gwael - ac yn wir ni gafwyd siom.<br />
Er ei fod yn ymddangos mai dim ond tua un<br />
tŷ sydd ym Moduan, pa ots am hynny pan fo<br />
dinas newydd sbon Gymraeg yn cael ei chreu<br />
dros nos ar y llethrau gwyrdd o’i gwmpas.<br />
Heidiodd arbenigwyr trafaelio, campio,<br />
carafanio a fanio gorau’r byd yno yn eu degau<br />
o filoedd i godi muriau’r ddinas newydd o<br />
amgylch y maes.<br />
Roedd y ‘ddadl iaith’ syrffedus wedi hen<br />
basio erbyn dechrau’r ŵyl.<br />
Mae gan bawb hawl i’w farn wrth gwrs<br />
- digon teg. Ond roedd rhai wedi gwneud<br />
honiadau am hiliaeth a gwahaniaethu yn<br />
ymwneud â’r rheol iaith.<br />
Ac mi oedd elfennau o’r cyfryngau yng<br />
Nghymru wedi bod yn<br />
rhan o fwydo a chynnal yr<br />
ymosodiad yma heb os.<br />
I ategu unwaith eto - nid<br />
oes gan y rheol iaith ddim<br />
i wneud gyda hil, mae o<br />
am iaith.<br />
Ac os ydych yn ceisio<br />
honni erledigaeth tra’n<br />
ceisio gwthio iaith fyd eang<br />
fwyafrifol ar ddiwylliant brodorol lleiafrifol,<br />
dwi’n ofni eich bod angen checio eich pen. Mi<br />
ddeliodd y Steddfod gyda’r mater yn bwyllog,<br />
yn gwrtais ac yn amyneddgar.<br />
Mae yna ryw ymdeimlad yma hefyd o<br />
shenanigans Maciafelaidd ehangach posib<br />
i geisio tanseilio a Seisnigeiddio sefydliad<br />
Cymreig a Chymraeg arall. Byddwch yn<br />
barod am fwy o’r math yma o beth a daliwch<br />
y lein - mae’r rhyfeloedd diwylliant yn mynd i<br />
fod yma am dipyn go lew beryg.<br />
Roedd y maes yn fawr ac eto yn edrych<br />
yn llawn - roedd yn edrych fel petai nifer yr<br />
ymwelwyr yn fwy na’r arfer - mi fysa’n dda<br />
petai’r Eisteddfod yn ail ddechrau rhannu’r<br />
ffigyrau ymwelwyr fel oedd y norm arferol.<br />
Mae wastad yn bleser gweld pobl yn siarad<br />
a sgwrsio yn y gwahanol bebyll ar faes y<br />
Steddfod. Dwi’n credu weithiau fod y farn<br />
wleidyddol a fynegir gan siaradwyr ychydig<br />
yn unochrog a hunan gyfiawn ar adegau<br />
efallai, a bod lle i fwy o amrywiaeth barnau<br />
gwleidyddol aeddfed - mwy o geidwadaeth<br />
(‘g’ fach) Gymreig yn y mics rhyddfrydol/<br />
blaengar/sosialaidd, er enghraifft.<br />
A mwy o amrywiaeth pan yn trafod pynciau<br />
llosg - mae clywed dim ond un ochr chwith<br />
flaengar di-ddiwedd ar ‘newid hinsawdd’,<br />
Brexit ayyb yn gallu bod yn ormesol o<br />
syrffedus a rolio-llygedaidd, a ni ddylse<br />
siaradwyr gymryd yn ganiataol fod pawb yn y<br />
gynulleidfa yn gytûn â nhw ar eu holl farnau<br />
gwleidyddol ayyb.<br />
‘...mae angen creu pabell Tŷ Gwerin fwy a pharhaol rywle<br />
yng Nghymru yn fy marn i - ar gaeau castell Caerdydd, Harlech<br />
neu Gaernarfon o bosib?’<br />
Eisteddfod wych ym Mhen Llŷn...<br />
ond ambell beth bach hefyd os<br />
ga’i ddeud - gan Gruffydd Meredith<br />
Roedd darlith Eurig Salisbury ar ddylanwad<br />
y Gymraeg ar Tolkien yn hynod ddiddorol.<br />
Diolch hefyd i gaffi y dysgwyr Maes D am<br />
baned rhad!<br />
Mae’r amrywiaeth o gerddoriaeth ar y<br />
maes yn gwella bob blwyddyn - mae angen<br />
creu pabell Tŷ Gwerin fwy a pharhaol rywle<br />
yng Nghymru yn fy marn i - ar gaeau castell<br />
Caerdydd, Harlech neu Gaernarfon o bosib?<br />
Dwi’n falch fod y felin wynt anferth ger y<br />
meysydd gwersylla wedi aros mewn un darn<br />
yn y gwynt sylweddol - nid pob un sydd yn<br />
gallu gwrthsefyll gwyntoedd mawr.<br />
Un o’r uchafbwyntiau eraill oedd clywed pâr<br />
canol oed yn cael dadl uchel am jelly babies<br />
yn eu pabell am dri y bore yn y maes pebyll<br />
- adloniant rhad ac am ddim - diolch i chi<br />
gwpwl pwy bynnag ydych!<br />
‘Roedd y maes yn fawr ac eto yn edrych<br />
yn llawn - roedd yn edrych fel petai nifer<br />
yr ymwelwyr yn fwy na’r arfer’<br />
(Uwchben) Y tri ffigwr yn croesawu pobl yn<br />
Llithfaen ac (islaw) Darlith boblogaidd Eurig<br />
Salisbury ar ddylanwad y Gymraeg ar yr awdur<br />
Tolkien<br />
Ambell bwynt/sylwad/beirniadaeth<br />
adeiladol i orffen:<br />
Be am ddod â baneri Cymru nol ar y maes?<br />
Os na allwn chwifio baner ein gwlad gyda<br />
balchder ar y tir cysegredig yma, yn lle yfflon<br />
y gallwn?<br />
Ynglŷn â’r bobl hynny sydd yn edrych<br />
ar ôl agor a chau drysau’r gwahanol<br />
bebyll/pafiliynau - oes rhaid bod cweit mor<br />
filitaraidd a passive aggressive pan mae’n dod<br />
at reoli’r drysau?<br />
Sut goblyn ydyn ni byntyrs diniwed fod i<br />
wybod pryd mae’n dderbyniol i drio agor<br />
y drysau yma neu ddim, ac osgoi cael ein<br />
cystwyo gan orchmynion uchel o’r tywyllwch<br />
a chlep drws yn ein hwyneb bob tro rydym yn<br />
trio mynd mewn neu allan o babell/pafiliwn?<br />
Onid oes posib cael ryw system arwyddion<br />
neu oleuadau neu rywbeth i ni gael gwybod<br />
pryd y gallwn drio mentro mewn neu allan o’r<br />
amrywiol bebyll/pafiliynau?<br />
Un peth arall a phwynt dwi wedi ei wneud<br />
o’r blaen (gan fôrio fy hun yn y broses)<br />
- be am gael enwau’r gwahanol bebyll a<br />
phafiliynau yn fawr ar dop bob un fel bod<br />
posib eu gweld o bell?<br />
Mae gorfod trio eich lwc ym mhob un a<br />
gorfod gofyn ‘be ydi’r babell yma plîs?’ yn<br />
gallu mynd yn flinedig ac yn gwneud i rywun<br />
swnio fel ynfytyn ar ôl y degfed tro.<br />
Cysylltu gyda’r<br />
Eisteddfod - mae<br />
wedi mynd bron<br />
yn amhosib cael<br />
gafael ag unrhyw<br />
un o’r Steddfod,<br />
yn arbennig ar<br />
ffôn.<br />
Credaf y<br />
dyle’r Steddfod<br />
gael swyddfa<br />
barhaol mewn un<br />
lleoliad penodol<br />
ble mae posib<br />
cael gafael ar<br />
holl dîm rheoli’r<br />
Steddfod.<br />
Mi ddyle hyn<br />
fod o help i’r Eisteddfod ei<br />
hun hefyd - dydi cyfarfodydd<br />
Zoom ac ambell e-bost bob yn<br />
hyn a hyn jest ddim yn griced.<br />
Yn olaf, hoffwn<br />
gynnig y syniad yma i’r<br />
Eisteddfod: be am greu fforwm<br />
economaidd a busnes yn y<br />
Steddfod bob blwyddyn ble<br />
mae’n bosib i holl fusnesau<br />
bach, canolig a mawr (ddim<br />
yn rhy fawr o bosib) ddod at ei<br />
gilydd yn flynyddol (o flaen cynulleidfa o<br />
bosib hefyd) er mwyn trafod sut y gallent<br />
gyd-weithio neu gynyddu masnachu a<br />
Diolch i bawb fu’n brysur yn gwerthu’r<br />
<strong>Cymro</strong> yn y Steddfod ym Mhen Llŷn -<br />
cafwyd llwyddiant yn yr haul a’r gwynt.<br />
Gweler un o’n gwerthwyr, Gwydion<br />
Davies, gydag ambell seleb<br />
busnes yng Nghymru yn gyffredinol?<br />
Hyn yn ogystal â chael fforymau ble mae’n<br />
bosib i holl ymwelwyr i’r Steddfod drafod<br />
a phitsio syniadau busnes a chreu llewyrch<br />
ymysg ei gilydd.<br />
Hefyd pam ddim cael sesiwn prynu a<br />
gwerthu blynyddol, ac o bosib ocsiwn ble<br />
y gall cyd-Gymry brynu a gwerthu tai, tir<br />
neu hyd yn oed ceir ac eiddo cyffredinol i’w<br />
gilydd?<br />
Mae angen dod at ein gilydd i greu a<br />
rhannu cyfoeth yn ogystal a diwylliant. Mae<br />
annibyniaeth ar y gorwel ac mae creu economi<br />
wirioneddol gryf a hunan-gynhaliol yn mynd i<br />
fod yn chwarae rhan hollbwysig.<br />
Mae cyfle i bawb rannu syniadau a sylwadau<br />
am beth yr hoffent weld yn y Steddfod dros y<br />
blynyddoedd nesaf. Os oes gennych chi farn<br />
am unrhyw beth sy’n ymwneud â’r Eisteddfod<br />
ewch i wefan yr Eisteddfod a chlicio ar y linc<br />
‘Y Sgwrs’ i rannu eich barn.<br />
Glampio yn y Sdeddfod
Change language