WiT 7_2023 (94)_promo

PIERWSZE POLSKIE ABRAMSY JUŻ W KRAJU ❙ CHINOOKI DLA LUFTWAFFE ❙ MODERNIZACJA KONINKLIJKE MARINE 

Wojsko 

i Technika 

7/2023 

Lipiec 

CENA 19,50 zł 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Pierwsze strzelanie 

„małej Narwi” 

22 czerwca żołnierze z 15. i 18. pułku 

przeciwlotniczego wykonali na Centralnym 

Poligonie Sił Powietrznych w Ustce 

pierwsze bojowo-doświadczalne strzelanie 

pociskami kierowanymi MBDA CAMM 

z wykorzystaniem systemu 

przeciwlotniczego „mała Narew”. 

54. Międzynarodowy 

Salon Lotniczy i Kosmiczny 

w Paryżu 

Między 19 a 25 czerwca, po czterech 

latach przerwy, odbył się w Paryżu 

54. Międzynarodowy Salon Lotniczy 

i Kosmiczny, który zgodnie z kilkudziesięcioletnią 

tradycją zgromadził na lotnisku 

Le Bourget licznych wystawców 

oraz gości. 

str. 10 str. 62

N O W A P R E N U M E R A T A 2 0 2 3 

Lotnictwo Aviation International 

Prenumerata roczna: 258,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023. 

Wojsko i Technika Historia 

+ numery specjalne (6+6) 

Prenumerata roczna: 282 zł | 12 numerów 

Obejmuje 6 numerów regularnych i 6 numerów 

specjalnych wydawanych w 2023 roku. 

PRENUMERATA 

GWARANCJA 

STAŁEJ 

CENY 

Wojsko i Technika 

Prenumerata roczna: 234,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023. 

Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl lub dokonaj wpłaty 

na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

22 czerwca żołnierze z 15. i 18. pułku 

przeciwlotniczego wykonali na Centralnym 

Poligonie Sił Powietrznych w Ustce 

pierwsze bojowo-doświadczalne strzelanie 

pociskami kierowanymi MBDA CAMM 

z wykorzystaniem systemu 

przeciwlotniczego „mała Narew”. 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

Między 19 a 25 czerwca, po czterech 

latach przerwy, odbył się w Paryżu 

54. Międzynarodowy Salon Lotniczy 

i Kosmiczny, który zgodnie z kilkudziesięcioletnią 

tradycją zgromadził na lotnisku 

Le Bourget licznych wystawców 

oraz gości. 

10 

14 

Vol. IX, nr 7 (94) 

LIPIEC 2023, NR 7. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

Spis treści 

PIERWSZE POLSKIE ABRAMSY JUŻ W KRAJU ❙ CHINOOKI DLA LUFTWAFFE ❙ MODERNIZACJA KONINKLIJKE MARINE 

Wojsko 

i Technika 

7/2023 

Lipiec 

CENA 19,50 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Spis treści WiT Lipiec 2023 

Pierwsze strzelanie 

„małej Narwi” 

str. 10 str. 62 

54. Międzynarodowy 

Salon Lotniczy i Kosmiczny 

w Paryżu 

Na okładce: Kołowy pojazd opancerzony 

TITUS 6×6 Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej. 

Fot. Daniel Potocký. 

Nowości z armii świata 

Tomasz Grotnik, Bartłomiej Kucharski, Adam M. Maciejewski, 

Łukasz Pacholski str. 4 

Pierwsze strzelanie „małej Narwi” 

Andrzej Kiński str. 10 

Pierwsze polskie Abramsy już w kraju 

Bartłomiej Kucharski str. 14 

Artyleria Bóg Wojny – Konsorcjum PGZ-AMUNICJA rozwija 

zdolności w obszarze produkcji kluczowych typów amunicji 

Tomasz Wachowski str. 16 

Ważny krok ku zamówieniu wozów dowodzenia Zawilec 

Andrzej Kiński str. 22 

Modernizacja Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej nabiera tempa 

Dušan Rovenský str. 26 

Słowacka armata automatyczna GTS-30/N na amunicję 30×173 mm 

Miroslav Gyűrösi str. 38 

Rosyjska czołgowa amunicja podkalibrowa na Ukrainie 

Paweł Przeździecki str. 42 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 16 

Marcin Gawęda str. 50 

62 

Nowości z sił powietrznych świata 

Adam M. Maciejewski, Łukasz Pacholski str. 56 

Umowa na Chinooki Block II dla Bundeswehry 


Restart po pandemii 

54. Międzynarodowy Salon Lotniczy i Kosmiczny w Paryżu 


Nowości z flot wojennych świata 

Marcin Chała, Tomasz Grotnik str. 72 

Koninklijke Marine odnawia oblicze 

Tomasz Grotnik str. 74 

Miecznik – miesiąc przed rozpoczęciem budowy 

Tomasz Grotnik str. 80 

74 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Marcin Wiącek 

marcin.wiacek@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała, 

Robert Czulda, Miroslav Gyűrösi, Jerzy Gruszczyński, 

Przemysław Juraszek, Bartłomiej Kucharski, 

Hubert Królikowski, Marek Łaz, Krzysztof Nicpoń, 

Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, Łukasz Prus, 

Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc, 

Tomasz Wachowski, Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 17, 00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2023 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdziesz na naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

www.facebook.com/wojskoitechnika 

www.zbiam.pl Lipiec 2023 • Wojsko i Technika 3

Obrona przeciwlotnicza 

Pierwsze strzelanie „małej Narwi” 

Fotomontaż pokazujący sekwencję odpalenia pocisku CAMM z wyrzutni iLauncher systemu „mała Narew” podczas strzelań bojowo-doświadczalnych na poligonie 

w Ustce 22 czerwca 2023 r. 

Andrzej Kiński 

22 czerwca 2023 r. żołnierze 

z 15. i 18. pułku przeciwlotniczego 

wykonali na Centralnym Poligonie 

Sił Powietrznych w Ustce pierwsze 

strzelanie bojowymi pociskami kierowanymi 

MBDA CAMM z wykorzystaniem 

systemu przeciwlotniczego „mała 

Narew”. Chociaż formalnie miało ono 

charakter bojowo-doświadczalny, 

to stanowiło przepustkę do rozpoczęcia 

przez pierwszy zestaw bateryjny 

dyżurów bojowych w ramach systemu 

obrony powietrznej Polski i NATO. 

Ilustracje w artykule: Ministerstwo Obrony 

Narodowej, 18. Dywizja Zmechanizowana/ 

plut. Aleksander Perz, kpr. Sławomir Kozioł, 

MBDA UK, Andrzej Kiński. 

Chociaż formalnie pierwszy zestaw „małej 

Narwi” trafił na początku października ub.r. 

(szerzej WiT 10/2022) do 18. pułku przeciwlotniczego 

z Zamościa-Sitańca, podporządkowanego 

18. Dywizji Zmechanizowanej z dowództwem 

w Siedlcach, to faktycznie strzelanie 

wykonali żołnierze obydwu pułków, które eksploatować 

będą zestawy tego typu. Obsługi drugiego 

z nich – 15. pułku przeciwlotniczego z Gołdapi, 

wchodzącego w skład 16. Dywizji Zmechanizowanej 

z Olsztyna, od wielu miesięcy szkoliły się z kolegami 

z Zamościa na ich sprzęcie, a także na dostarczonych 

przez polski przemysł elementach 

drugiego zestawu, stąd byli gotowi poddać się 

ocenie przełożonych w zakresie opanowania obsługi 

nowego uzbrojenia w tym samym czasie. 

❚ Czerwcowy sprawdzian na CPSP w Ustce 

Szkolenie było intensywne, najpierw – latem 

ubiegłego roku – prowadzone w Wielkiej Brytanii 

przez przeciwlotników British Army obsługujących 

system Sky Sabre i specjalistów firmy MBDA 

UK, potem już w kraju. Także tu można było liczyć 

na wsparcie „kolegów” z 16 Regiment Royal Artillery, 

którzy stacjonują wraz ze swym sprzętem 

w Polsce od kwietnia ubiegłego roku. Na pierwsze 

zgrupowanie poligonowe – szkolenie zgrywające 

– żołnierze obsługujący system „mała Narew” wyjechali 

na Centralny Poligon Sił Powietrznych 

(CPSP) w Ustce już w listopadzie ubiegłego roku, 

w bieżącym wzięli udział m.in. w zgrupowaniach 

na lotnisku Warszawa-Babice w lutym i na lotnisku 

w Radomiu w kwietniu (w tym przypadku po raz 

pierwszy wspólnie z przeciwlotnikami Sił Powietrznych, 

szerzej w WiT 5/2022). 

Wreszcie nadszedł czas na długo oczekiwany 

sprawdzian. Żołnierze z pułków przeciwlotniczych 

w Zamościu-Sitańcu i Gołdapi przybyli na 

zgrupowanie na CPSP na kilka dni przed pierwotnie 

wyznaczonym na 21 czerwca strzelaniem 

w celu przećwiczenia wszystkich niezbędnych 

procedur, w tym zasad obchodzenia się 

Wyładunek z samochodów transportowych skrzyń, w których magazynowane i przewożone 

są pojemniki transportowo-startowe z bojowymi pociskami CAMM. 

Pojemnik transportowo-startowy z bojowym (żółty pasek) pociskiem kierowanym CAMM 

podczas mocowania przez obsługę na platformie flat rack wyrzutni iLauncher. 

10 Wojsko i Technika • Lipiec 2023 

www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Pod koniec czerwca do Szczecina przybyły pierwsze czołgi M1A1 Abrams, pochodzące z nadwyżek Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych. Dostawa została zrealizowana w iście 

ekspresowym tempie – umowa LOA została bowiem podpisana 4 stycznia br. 

Pierwsze polskie Abramsy już w kraju 

Bartłomiej Kucharski 

28 czerwca do Polski dotarły 

pierwsze zamówione przez polskie 

władze czołgi M1A1 Abrams. Nie są to 

wozy nowe, ale otwierają kolejny 

– po grudniowej dostawie pierwszych 

południowokoreańskiej produkcji K2 – 

nowy rozdział w historii 

Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych 

Wojsk Lądowych. 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony 

Narodowej; CO MON/kpr. Wojciech Król, Maciej 

Nędzyński; 18. Dywizja Zmechanizowana/plut. 

Aleksander Perz; Tomasz Grotnik. 

Czołgi M1A1 Abrams (tak komunikaty MON 

określają te wozy, choć w istocie wywodzą 

się z odmiany M1A1FEP i są znacznie 

nowocześniejsze od bazowych M1A1) dotarły 

drogą morską do Szczecina. Pierwsza dostawa 

obejmuje sprzęt kompanii czołgów, a więc 14 wozów. 

Wraz z nimi do Polski przybyły trzy wozy zabezpieczenia 

technicznego M88A2 HERCULES. 

Jeszcze przed końcem roku zostanie dostarczonych 

kolejnych 28 czołgów M1A1, a więc wyposażenie 

dwóch kompanii. Te 42 wozy rozpoczynają 

dostawy czołgów Abrams do Polski, 

zamówionych w łącznej liczbie 366 (116 M1A1 

i 250 M1A2 SEPv3), przy czym stare, choć zmodernizowane, 

M1A1 posłużą do szybkiego uzupełnienia 

potencjału Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych 

znacząco uszczuplonego za 

sprawą przekazania ponad 300 czołgów T-72 

w różnych wersjach (w tym PT-91 Twardy) i 14 

Leopardów 2A4 Siłom Zbrojnym Ukrainy w ramach 

pomocy wojskowej. M1A1 trafią do batalionów 

czołgów w Wesołej (1. Warszawska Brygada 

Pancerna z Wesołej) i Żurawicy (19. Brygada 

Zmechanizowana z Lublina). Pozostałe cztery 

bataliony czołgów 18. Dywizji Zmechanizowanej 

z dowództwem w Siedlcach, w skład której wchodzi 

1. i 19. Brygada, będą uzbrojone w znacznie 

nowocześniejsze M1A2 SEPv3. Ponadto niektóre 

wypowiedzi polskich generałów można zinterpretować 

w taki sposób, że możliwe jest uzbrojenie 

w kolejne Abramsy co najmniej jednej z planowanych 

do sformowania brygad 1. Dywizji 

Piechoty Legionów. 

Podczas uroczystości związanej z dostawą 

czołgów i ich formalnym odbiorem, minister 

obrony narodowej Mariusz Błaszczak podziękował 

sekretarzowi obrony Stanów Zjednoczonych 

Lloydowi Austinowi za wsparcie, dzięki 

któremu udało się zapewnić wysokie tempo 

dostaw. Zgodę na zakup czołgów uzyskano od 

administracji amerykańskiej w grudniu 2022 r., 

a umowę dostawy podpisano 4 stycznia br. (szerzej 

w WiT 1/2023), zaś statek z pierwszymi wozami 

wyruszył w drogę 2 czerwca. Dostarczone 

czołgi przejmą wyszkolone załogi i technicy, 

którzy pod nadzorem kolegów z US Army zdobyli 

odpowiednie kwalifikacje w „Akademii 

Abrams” w Biedrusku, zorganizowanej przy poznańskim 

Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych. 

Jest ona wyposażona w 28 szkolnych czołgów 

M1A2 SEPv2 wypożyczonych przez US Army do 

czasu dostawy czołgów wersji SEPv3. 

Pierwsze zdjęcie przyszłego polskiego Abramsa w zakładach Lima Army Tank Plant, na kilka miesięcy przed wysyłką. 

❚ Co kupiono? 

Jak wspomniano wyżej, ze względu na sytuację 

wokół wojny na Ukrainie, tryb pozyskania 116 

czołgów M1A1 jest iście ekspresowy. Już 6 grudnia 

2022 r. amerykańska Agencja Bezpieczeństwa 

Współpracy Obronnej (Defense Security 

Cooperation Agency, DSCA) opublikowała zgodę 

Departamentu Stanu na sprzedaż Polsce pakietu 

obejmującego m.in. eksamerykańskie 

czołgi M1A1 (szczęśliwie okazało się, że mowa 

o zmodernizowanych stosunkowo niedawno 

M1A1 FEP, wycofanych przez US Marine Corps 


www.zbiam.pl

Przemysł obronny 

Tomasz Wachowski 

Wojna za naszą wschodnią granicą, 

a szczególnie jej obecny etap, zapoczątkowany 

rosyjską pełnoskalową agresją 

na Ukrainę 24 lutego 2022 r., a nieco 

wcześniej także druga wojna o Górski 

Karabach jesienią 2020 r., dobitnie 

pokazały, że kluczową rolę w działaniach 

odgrywa ogień artylerii polowej 

– lufowej i rakietowej. Wnioski z tych 

konfliktów przyspieszyły, zapoczątkowany 

już kilka lat temu, intensywny 

rozwój pododdziałów Wojsk Rakietowych 

i Artylerii Wojsk Lądowych, a plany 

rozbudowy struktur i liczebności Sił 

Zbrojnych RP w perspektywie kolejnej 

dekady skokowo zwiększyły skalę przewidywanych 

zakupów sprzętu artyleryjskiego. 

Jednak sama liczba dział 

i wyrzutni rakiet, nawet najnowocześniejszych, 

nie zapewnia jeszcze przewagi 

nad przeciwnikiem. Nie licząc podsystemów 

szeroko pojętego rozpoznania, 

kierowania ogniem i logistycznego, 

kluczowe jest dysponowanie odpowiednią 

ilością nowoczesnej amunicji 

pozwalającą wykorzystać w maksymalnym 

zakresie charakterystyki środków 

ogniowych. Odpowiedzią na potrzeby 

wojska w tym obszarze jest rządowy 

program Narodowa Rezerwa Amunicyjna, 

a także zawarta już umowa ramowa 

na dostawę do 2029 r. przez polski przemysł 

obronny nawet miliona kompletów 

amunicji artyleryjskiej 155 mm, 

oraz 120 mm nabojów moździerzowych 

i do armat czołgowych. 

Fotografie w artykule: ZM DEZAMET, MESKO, 

ZCh „Nitro-Chem”, Andrzej Kiński. 

Jak należy to rozumieć? Przede wszystkim jako 

potrzebę budowania nowoczesnych linii produkcyjnych, 

które będą gwarantowały suwerenność 

użycia sprzętu będącego w wyposażeniu 

Sił Zbrojnych RP. Dostawy uzbrojenia z zagranicy 

muszą być wsparte amunicją produkcji rodzimej. 

Po drugie, oznacza to zidentyfikowanie amunicji 

kalibru 155 mm, jako kluczowej tak w działaniach 

defensywnych, jak i ofensywnych. Po trzecie, w kraju 

musi być produkowana amunicja kal. 120 mm, 

czyli do walki na bliższych odległościach, zarówno 

jako artyleryjska – moździerzowa, jak i do armat 

czołgowych. Należy także rozumieć, że umowy wykonawcze 

do umowy ramowej będą pozwalały na 

rozwijanie takiego potencjału produkcyjnego. Kontrakt 

zawarty 1 czerwca br. to największa umowa 

na zakup amunicji artyleryjskiej dla Wojska Polskiego 

na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. To 

Artyleria Bóg Wojny 

– Konsorcjum PGZ-AMUNICJA rozwija zdolności 

w obszarze produkcji kluczowych typów amunicji 

Dostawy sprzętu artyleryjskiego z zagranicy i przemysłu krajowego muszą być wsparte amunicją rodzimej 

produkcji. Rządowy program Narodowa Rezerwa Amunicyjna, a także zawarta już umowa ramowa na dostawę 

do 2029 r. przez polski przemysł obronny nawet miliona kompletów amunicji artyleryjskiej 155 mm, 120 mm 

nabojów moździerzowych i do armat czołgowych, umożliwią skokowy rozwój zdolności w tym zakresie. 

także jedna z większych umów na zakup środków 

bojowych na świecie. 

Dziś jedynym producentem amunicji wielkokalibrowej 

w naszym kraju są spółki Polskiej Grupy Zbrojeniowej 

skupione w tzw. domenie Broni, Amunicji 

i Techniki Rakietowej (określanej także jako Grupa 

Amunicyjna), a więc: MESKO S.A. ze Skarżyska Kamiennej 

wraz z oddziałami w Pionkach, Kraśniku 

i Bolechowie (spółka wiodąca Grupy Amunicyjnej); 

Zakłady Metalowe DEZAMET S.A. z Nowej Dęby, Zakłady 

Chemiczne „NITRO-CHEM” S.A. z Bydgoszczy, 

Zakład Produkcji Specjalnej „Gamrat” Sp. z o.o. z Jasła 

i Bydgoskie Zakłady Elektromechaniczne „BELMA” 

S.A. Wraz z Polską Grupą Zbrojeniową S.A., wyżej wymienione 

przedsiębiorstwa tworzą także konsorcjum 

celowe pod nazwą Konsorcjum PGZ-AMU- 

NICJA. Właśnie ono zawarło 1 czerwca br. wieloletnią 

umowę ramową z Agencją Uzbrojenia na dostawę 

amunicji dużego kalibru na potrzeby Sił Zbrojnych 

RP. Dotyczy ona „setek tysięcy” kompletów amunicji 

artyleryjskiej kal. 155 mm (wg słów ministra obrony 

narodowej Mariusza Błaszczaka nawet ok. miliona), 

a także różnego typu amunicji kal. 120 mm (czołgowej 

i moździerzowej). Oprócz bojowej umowa przewiduje 

możliwość pozyskiwania amunicji przeznaczonej 

do prowadzenia szkolenia wraz z pakietami 

szkoleniowymi i dokumentacji technicznej wyrobów. 

Umowa ma obowiązywać do 2029 r. i stanie się 

– podobnie jak inne kontrakty ramowe – bazą do 

określenia zasad i warunków zawierania kolejnych 

umów wykonawczych związanych z dostawami 

konkretnych rodzajów i typów amunicji dużego kalibru 

przez polski przemysł obronny. Długookresowa 

perspektywa zamówień powinna pozwolić na racjonalne 

rozplanowanie produkcji w różnych lokalizacjach 

w ramach potencjału spółek Polskiej Grupy 

Zbrojeniowej, w tym także określenie zakresu niezbędnych 

inwestycji – o czym dalej. Kolejnym krokiem 

będą umowy wykonawcze, które pozwolą na 

zaplanowanie rocznych wolumenów dostaw amunicji 

zarówno w kalibrze 155 mm, jak i 120 mm. Negocjacje 

warunków pierwszej z nich już się rozpoczęły, 

a przedmiot zamówienia motywuje zarówno 

zamawiającego, jak i wykonawcę do szybkich działań. 

Zatem możemy liczyć, że zawarcie pierwszej 

umowy wykonawczej nastąpi w najbliższych tygodniach 

lub miesiącach. 

Finalnie, dzięki kolejnym zamówieniom, ale 

przede wszystkim środkom z Narodowej Rezerwy 

Amunicyjnej (NRA), zdolności produkcyjne np. 

155 mm amunicji do armatohaubic, mają wzrosnąć 

z 20 000–30 000 kompletów rocznie nawet do 

200 000. W nieodległej perspektywie polski przemysł 

obronny miałby niemal w pełni zabezpieczyć 

dostawy amunicji do lufowego uzbrojenia artyleryjskiego 

znajdującego się w uzbrojeniu Sił Zbrojnych 

RP, zaś z importu pochodziłyby jedynie niektóre 

specjalistyczne jej rodzaje. 

Już dzisiaj zacieśniane są strategiczne alianse, 

które wesprą realizację zadania. Angażowane są 

podmioty krajowe, ale także istotni na rynku amunicyjnym 

gracze zagraniczni. Wiązanie stałych, ale 

i zdywersyfikowanych łańcuchów dostaw, transferu 

wiedzy i najnowszych technologii, jak również 

receptur wykorzystywanych do produkcji, to realizacja 

założeń budowania „hubu amunicyjnego 

w Polsce”, nie tylko dla bezpieczeństwa RP, ale innych 

państw Europy. 


www.zbiam.pl

Pojazdy wojskowe 

Andrzej Kiński 

12 lipca Grupa WB poinformowała, 

że przedsiębiorstwa wchodzące 

w jej skład dostarczą systemy 

teleinformatyczne do Narodowych 

Wozów Dowodzenia kryptonim Zawilec. 

Podobnie jak 17 wcześniej zamówionych 

wozów dowodzenia na podwoziu 

kołowym w tzw. odmianie koalicyjnej 

i pochodnych (kryptonim Kroton), 

powstaną one na bazie platformy 

systemowej KTO Rosomak 8×8, a więc 

pojazdu z podwyższonym przedziałem 

roboczym, produkowanej 

przez Rosomak S.A. 

z Siemianowic Śląskich. 

Ważny krok ku zamówieniu 

wozów dowodzenia Zawilec 

Fotografie w artykule: 

16. Dywizja Zmechanizowana/st. szer. Adrian Jórski, 

Grupa WB, PGZ, Andrzej Kiński. 

Wyboru dokonano w ramach transparentnej 

i konkurencyjnej procedury, 

przeprowadzonej przez Rosomak S.A., 

w oparciu o wymagania zatwierdzone przez resort 

obrony narodowej, której ostatnim etapem była 

aukcja elektroniczna. W postępowaniu zwyciężyła 

oferta Grupy WB, która uzyskała najlepszy wynik, 

pokonując konkurencyjną, złożoną przez konsorcjum 

firm TELDAT Sp. z o.o. sp.k. i Transbit Sp. z o.o. 

❚ Od Krotona do Zawilca 

Jak czytamy w komunikacie dla mediów, do zwycięstwa 

w postępowaniu przyczyniły się wieloletnie 

doświadczenie i kompetencje Grupy WB, która 

wcześniej opracowała i wdrożyła do Sił Zbrojnych 

RP systemy teleinformatyczne do „koalicyjnych” wozów 

dowodzenia (WD) Kroton, których 17 (dostawy 

w latach 2018–2021) służy obecnie w jednostkach 

i pododdziałach Sił Zbrojnych RP. 

Biorąc pod uwagę, że wozy dowodzenia Zawilec 

będą stanowiły kolejne ogniwo w rozwoju WD 

Kroton, warto na chwilę zatrzymać się przy tej ciekawej 

i – ze zrozumiałych względów – wciąż mało 

znanej specjalistycznej odmianie KTO Rosomak. 

Historia prac związanych z wozami dowodzenia 

na podwoziu Rosomaka, realizowanych na przestrzeni 

kilkunastu lat, została omówiona w artykule 

na łamach WiT 10/2018. Sam WD Kroton powstał 

– jak na ówczesne standardy obowiązujące w naszym 

kraju – w iście błyskawicznym tempie. 

W związku z rozpoczęciem w 2017 r. formowania 

Wielonarodowej Dywizji Północny Wschód (Multinational 

Division North East, MNDNE) z dowództwem 

w Elblągu, Polsce powierzono zadanie zorganizowania 

jej dowództwa i jednostek oraz 

pododdziałów mu podległych, w tym Pułku 

Wsparcia Dowodzenia. Na szczeblu Ministerstwa 

Obrony Narodowej podjęto decyzję o wyposażeniu 

go w najnowocześniejszy sprzęt, zapewniający 

bezproblemowe koordynowanie działań wydzielonych 

komponentów międzynarodowych, 

które wejdą w skład czterech batalionowych grup 

Nośnikiem WD Zawilec, podobnie jak w przypadku „koalicyjnych” WD Kroton, będzie tzw. platforma systemowa 

Rosomak, a zatem pojazd z podwyższonym przedziałem roboczym, opracowany pierwotnie z myślą o wozie 

ewakuacji medycznej WEM. 

Przedsiębiorstwa Grupy WB dostarczą wyposażenie teleinformatyczne do Narodowych Wozów Dowodzenia 

Zawilec. 

bojowych tego związku taktycznego, mających 

stacjonować w Polsce, na Łotwie, Estonii i Litwie. 

Jednym z elementów systemu wsparcia dowodzenia 

Dowództwa MNDNE miał stać się komponent 

mobilny, zdolny do utworzenia ruchomego 

stanowiska dowodzenia, zbudowany w oparciu 

o wozy o analogicznych do sprzętu bojowego 

charakterystykach trakcyjnych. 

Jesienią 2017 r. w Inspektoracie Uzbrojenia powołano 

Zespół sterujący ds. nadzoru nad pozyskaniem 

wozów dowodzenia dla Wielonarodowej 

Dywizji Północny Wschód, w skład którego 

weszli m.in.: przedstawiciele gestorów sprzętu, 

IU, Inspektoratu Wsparcia, Dowództwa MNDNE 

czy Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Podczas 

spotkań zespołu z przedstawicielami przemysłu, 

w tym Rosomak S.A. i WB Electronics S.A. – co nie 

może dziwić, ponieważ w pewnym stopniu 

wzorcem dla nowego wozu dowodzenia miał 

stać się artyleryjski wóz dowodzenia (AWD) kompanijnego 

modułu ogniowego 120 mm moździerzy 

samobieżnych na podwoziu kołowym 

M120K Rak – uzgodnione zostały założenia taktyczno-techniczne 

pojazdu i harmonogram przedsięwzięcia. 

Był on niezwykle napięty, ponieważ 

przewidywał przekazanie zamawiającemu kompletu 

pojazdów po badaniach do końca września 

2018 r.! Podjęto decyzję, że wozy dowodzenia powstaną 

nie poprzez konwersję gotowych pojazdów 

w wersji bazowej, ale będą wykorzystywać 

fabrycznie nowe egzemplarze w odmianie tzw. 

platformy systemowej. Z tego też powodu, pomimo 

niezakończenia negocjacji dotyczących szczegółowych 

warunków umowy, wykonawcy pracy 

już na przełomie 2017 i 2018 r. zaczęli zamawianie 

poszczególnych systemów i elementów pojazdów 

oraz usług u podwykonawców. 


www.zbiam.pl

Siły zbrojne 

Dwa kołowe pojazdy opancerzone TITUS 6×6 podczas badań odbiorczych. Siły Zbrojne Republiki Czeskiej mają w latach 2022–2023 otrzymać łącznie 62 takie wozy 

w trzech odmianach specjalistycznych. 

Modernizacja Sił Zbrojnych 

Dušan Rovenský 

Pogorszenie się sytuacji bezpieczeństwa 

militarnego i ekonomicznego w Europie, 

które zapoczątkowała aneksja przez 

Federację Rosyjską Półwyspu 

Krymskiego wiosną 2014 r. i walki 

na wschodzie Ukrainy, znalazło 

w ostatnich latach swoje odbicie także 

w finansowaniu Sił Zbrojnych Republiki 

Czeskiej – podobnie jak dzieje się to 

w wielu innych państwach Sojuszu 

Północnoatlantyckiego – a w związku 

z tym skutkuje intensyfikacją 

pozyskiwania nowego uzbrojenia 

i sprzętu wojskowego. W poniższym 

przeglądzie omówione zostaną główne 

programy modernizacyjne naszych 

południowych sąsiadów, czy to już 

realizowane, czy też dopiero 

przygotowywane. 

Fotografie w artykule: IAI, Saab, Ministerstwo Obrony 

Republiki Czeskiej, Ministerstwo Obrony Królestwa 

Danii, Daniel Potocký, Dušan Rovenský. 

W 

przypadku Sił Zbrojnych Republiki 

Czeskiej (Armáda České republiky, AČR) 

rozbudowa stanów osobowych, zwiększenie 

liczebności zasadniczych rodzajów uzbrojenia 

przy równoległej wymianie generacyjnej 

była szczególnie złożona ze względu na skalę redukcji 

przeprowadzonych na przestrzeni ostatnich 

ponad trzech dekad, w tym związanych 

z podziałem sił zbrojnych Czechosłowacji pomiędzy 

nowo powstałe Czechy i Słowację, a także 

systematyczne odsuwanie w czasie wielu kluczowych 

programów modernizacyjnych, głównie ze 

względów finansowych. 

Republiki Czeskiej nabiera tempa 

❚ Wszystko zaczyna się od pieniędzy 

i na nich się kończy 

Po kilkudziesięciu latach redukcji, zapoczątkowanych 

jeszcze za czasów istnienia Czechosłowackiej 

Armii Ludowej i Układu Warszawskiego pod koniec 

lat 80., sytuacja AČR zaczyna się zmieniać, 

o czym świadczą m.in. dane statystyczne. Jeszcze 

na początku 2015 r. liczyły one 20 864 profesjonalnych 

żołnierzy i 1237 członków aktywnej rezerwy, 

zaś w 2023 r. (wg oficjalnych danych upublicznionych 

przez Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej 

w pierwszych tygodniach br.) już 27 197 żołnierzy 

i 4119 aktywnych rezerwistów. Oznacza to 

ok. 30% wzrostu w grupie żołnierzy zawodowych 

i ponad trzykrotny w przypadku żołnierzy aktywnej 

rezerwy. Docelowy pokojowy stan AČR wg 

aktualnych planów to 28 134 etaty dla żołnierzy 

zawodowych i 4500 żołnierzy aktywnej rezerwy, 

co oznacza, że dziś faktyczne stany osobowe odpowiadają 

w tych grupach 96,6% oraz 93,1% etatowym. 

Spośród tych ponad 28 000 etatów 

11 171 przypada na wojska lądowe, 5078 na lotnictwo, 

423 na wojska terytorialne, 271 na wojska 

informacyjne i cybernetyczne, zaś pozostałych 

11 191 na pozostałe części składowe sił zbrojnych. 

Resort obrony ma także przypisanych 8292 etaty 

cywilne, z których obsadzonych na początku 

roku było 8192. 

Wraz ze stanami osobowymi rosły także wydatki 

na obronę – jeszcze w 2015 r. było to 43,783 mld 

CZK (ok. 6,66 mld PLN wg kursu z czerwca 2015 r.), 

a zatem niespełna 0,97% PKB, to zaplanowana na 

ten rok kwota sięgnąć ma 111,8 mld CZK i 1,52% 

PKB (ok. 21,3 mld PLN wg kursu z 2 czerwca 

2023 r.). Kluczowy wpływ na wzrost czeskich nakładów 

na obronność miała kolejna faza rosyjskiej 

agresji na Ukrainę, zapoczątkowana w lutym 

2022 r. – wzrost budżetu praskiego resortu obrony 

wyniósł bowiem 25,4% w relacji rok do roku. 

21 kwietnia 2023 r. Izba Poselska Parlamentu Republiki 

Czeskiej uchwaliła kluczową dla dalszego finansowania 

wojska zmianę ustawodawczą, która 

umożliwia wzrost wydatków na obronność do 2% 

PKB i czyni finansowanie strategicznych projektów 

bardziej przejrzystym. Nowa ustawa będzie wiążąca 

także dla kolejnych rządów, tak aby nie były już 

możliwe – jak często bywało to w przeszłości – 

oszczędności w obszarze obronności uzasadniane 

potrzebami gospodarczymi czy społecznymi, 

a podczas przygotowywania corocznych ustaw budżetowych 

obligatoryjne było uwzględnienie skali 

wydatków obronnych przynajmniej na minimalnym 

poziomie rekomendowanym przez NATO. 

Ustawa zacznie obowiązywać w lipcu br. i będzie 

miała wpływ już na konstrukcję przyszłorocznego 

budżetu Republiki Czeskiej. Biorąc pod uwagę 

średniookresowe wskaźniki ekonomiczne, środki 

przydzielone Ministerstwu Obrony mogą w 2024 r. 

wzrosnąć o 21,5 mld CZK (ok. 4,1 mld PLN) i osiągnąć 

151,5 mld CZK (ok. 28,9 mld PLN), przy czym 

przed wejściem w życie nowej ustawy planowano, 

że wyniosą one 130 mld CZK (ok.24,8 mld PLN). 

Zasadniczej zmianie ulegną także zasady finansowania 

strategicznych projektów modernizacyjnych, 


www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Miroslav Gyűrösi 

Na przełomie czerwca i lipca słowacka 

spółka ZTS-ŠPECIÁL, a.s. przystąpiła 

do produkcji pierwszej seryjnej partii 

nowych armat automatycznych 

GTS-30/N na standardową w NATO 

amunicję 30×173 mm. 

Słowacka armata automatyczna 

GTS-30/N na amunicję 30×173 mm 

Fotografie w artykule Miroslav Gyűrösi. 

Przedsięwzięcie jest kolejną fazą projektu, 

mającego na celu opracowanie i wprowadzenie 

do uzbrojenia nowej 30 mm 

armaty automatycznej na amunicję 30×173 mm 

w ramach programu wyposażenia Sił Zbrojnych 

Republiki Słowackiej (Ozbrojené sily Slovenskej 

republiky, OS SR) w nowe czteroosiowe kołowe 

opancerzone wozy bojowe (Bojové obrnené 

vozidlo 8×8, BOV 8×8). Wymóg postawiony 

w ramach tego programu o zastosowaniu 

w charakterze głównego uzbrojenia pojazdu 

30 mm armaty automatycznej strzelającej standardową 

w NATO amunicją tego kalibru, stał się 

głównym impulsem do zainicjowania rozwoju 

nowej armaty przez firmę ZTS-ŠPECIÁL, a.s. 

z Dubnicy nad Váhom. Wcześniej wszystkie armaty 

automatyczne kal. 30 mm kiedykolwiek 

wprowadzone do uzbrojenia OS SR przystosowane 

były do strzelania amunicją 30×165 mm 

skonstruowaną w połowie lat 70. w ZSRS, notabene 

wykorzystywaną nadal przez kilka innych 

państw NATO, w tym Polskę. Armata automatyczna 

GTS-30/N będzie montowana w bezzałogowej 

wieży TURRA 30, opracowanej i produkowanej 

przez słowacką firmę EVPÚ, a.s. z Novej 

Dubnicy, integrowanej z podwoziem Patria 

AMV XP 8×8, wybranym w postępowaniu 

zwieńczonym podpisaniem umowy dostawy 

76 kołowych bojowych wozów piechoty BOV 

8×8 wraz z pakietem szkolno-logistycznym, zawartej 

30 sierpnia 2022 r. i mającej wartość ok. 

447 mln EUR netto. 

❚ Firma z tradycjami i bogatymi 

doświadczeniami 

Spółka ZTS-ŠPECIÁL, a.s. miała podczas realizacji 

prac związanych z nową armatą pełne wsparcie 

Ministerstwa Obrony Republiki Słowackiej. Należy 

w tym miejscu dodać, że projekt samodzielnego 

opracowania i wdrożenia do produkcji 

na Słowacji 30 mm armaty automatycznej na 

standardową w NATO amunicję miał wielu 

przeciwników. Należy jednak skonstatować, że 

Armata automatyczna GTS-30N na nabój 30×173 mm na stanowisku doświadczalnym VTSÚ Záhorie. Powstało 

ono na bazie starej 85 mm czechosłowackiej armaty przeciwpancernej vz. 52 i służy do prób uzbrojenia artyleryjskiego 

o kalibrze do 37 mm. 

Doświadczalne strzelanie amunicją ćwiczebną TP-T z pierwszego egzemplarza armaty automatycznej GTS-30/N 

na strzelnicy VTSÚ Záhorie. Dobrze widać smugacz pocisku, który właśnie opuścił lufę. 

większość formułowanych przez nich „wątpliwości” 

była całkowicie oderwana od kwestii 

technicznych oraz ekonomicznych, i wynikała 

z lobbingu konkurencji. Porównując armatę 

GTS-30/N z takimi konstrukcjami jak Mk44 Bushmaster 

II (Northrop Grumman, Stany Zjednoczone) 

czy MK 30 (Rheinmetall Waffe Munition, 

Niemcy) wyraźnie widać, że mają one bardziej 

skomplikowaną konstrukcję, co wpływa na 

większe nakłady pracy, konieczność zakupu części 

i specjalistycznych narzędzi niezbędnych 

w procesie obsługi oraz naprawy, a więc także 

na wzrost kosztów zakupu i wsparcia eksploatacji 

w pełnym cyklu życiowym broni. 

Należy mieć także na uwadze, że ZTS-ŠPECIÁL 

nie jest w tym segmencie rynku nowicjuszem, ma 

bowiem długoletnie doświadczenia w produkcji 

różnorodnych luf, a także kompletnych dział różnych 

kalibrów i rodzajów, współpracowała z wieloma 

krajowymi oraz zagranicznymi partnerami, 

jej produkcja była i jest przedmiotem eksportu, 

a co najważniejsze – zachowała własny potencjał 

rozwojowy i rezerwy mocy produkcyjnych, co 

w obecnych czasach zaczyna odgrywać coraz 

większe znaczenie. Fakt, że armata GTS-30/N jest 

własnym słowackim wyrobem jest istotnym 

czynnikiem, szczególnie wobec doświadczeń 

obecnie toczących się konfliktów zbrojnych, 

a z tytułu prostoty konstrukcji i obsługi, wysokiej 

niezawodności i wyraźnie niższej ceny od analogicznych 

rozwiązań konkurencji, ma szansę stać 

się w niedalekiej przyszłości także ciekawą propozycją 

eksportową nie tylko dla innych państw 

NATO, ale także dla potencjalnych odbiorców 

praktycznie na całym świecie. 


www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Paweł Przeździecki 

Od czasu pierwszych zapowiedzi 

dotyczących przekazania walczącej 

Ukrainie zachodnich czołgów rozgorzały 

dyskusje o możliwych wynikach ich konfrontacji 

z rosyjskimi odpowiednikami. 

Pewną wskazówką w tej kwestii, wobec 

braku jednoznacznych informacji z pola 

walki, może być udzielenie odpowiedzi 

na pytanie jakimi wzorami czołgowej 

amunicji podkalibrowej dysponuje Rosja. 

Doniesieniom medialnym towarzyszy też 

inna kwestia – jak dużym zagrożeniem 

może być ona dla zachodnich czołgów? 

Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi 

na pierwszą z wątpliwości. 

Rozpoczynamy od amunicji 

podkalibrowej. 

Rosyjska czołgowa amunicja 

podkalibrowa na Ukrainie 

Ilustracje w artykule: andrei-bt.com, 

Internet, zbiory autora. 

Ustalenie typów amunicji używanej na 

Ukrainie przez rosyjskie czołgi nie należy 

do zadań prostych. W ciągu kilkudziesięciu 

lat użytkowania armat czołgowych kalibrów 115 

i 125 mm, a tym bardziej 100 mm, opracowano do 

nich liczne typy nabojów. Nie oznacza to wprawdzie, 

że wszystkie one były, są lub mogą być stosowane 

na Ukrainie – lecz w świetle zmieniającej się 

dynamicznie sytuacji sprzętowej nie można jednak 

tego z pełną stanowczością wykluczyć. Rozpoczęta 

24 lutego ubiegłego roku tzw. specjalna 

operacja wojskowa miała w krótkim czasie doprowadzić 

nie tyle do rozbicia sił ukraińskich, co do 

wielopoziomowego rozpadu państwa ukraińskiego. 

Plan ten całkowicie się nie powiódł. Nieprzygotowane 

na ewentualne niepowodzenie wojska 

rosyjskie swoje straty uzupełniają z wykorzystaniem 

sprzętu z czasów zimnej wojny (także 

w zmodernizowanej postaci). Podobna sytuacja 

ma miejsce w przypadku amunicji. 

Bezpośrednich dowodów, zdjęć lub nagrań, 

na używanie konkretnych typów nabojów armatnich 

jest stosunkowo niewiele. Oznaczenia 

wskazujące m.in. wzór i rok produkcji nie zawsze 

są widoczne. Kolejna trudność wynika z podobieństwa 

niektórych typów pocisków. Amunicji 

można się dopatrzyć także na części materiałów 

filmowych oraz fotograficznych przedstawiających 

pobojowiska i wraki, z czym wiąże się jednak 

zazwyczaj zły stan resztek nabojów. Istnieją 

także dowody pośrednie, takie jak symbole amunicji 

umieszczone na elementach systemów kierowania 

ogniem we wnętrzach pojazdów. Nie 

zawsze jednak ich obecność oznacza, że dany 

wzór istotnie jest używany. 

❚ Rosyjskie armaty czołgowe 

Najpotężniejszymi armatami czołgowymi rosyjskich 

czołgów wykorzystywanych obecnie na 

W trakcie wojny na Ukrainie rosyjskie wojska pancerne wykorzystują amunicję należącą do prawie wszystkich generacji. 

Na zdjęciu naboje kal. 125 mm, w tym pociski: 3BM22, 3BM26 i 3BM42 oraz ładunki zasadnicze 4Ż40 i 4Ż63. Według 

oznaczeń najstarsze z widocznych części amunicji wyprodukowano w 1980 r., najnowsze w 1991 r., w zakładach 

w Szostkach, w Tule oraz – prawdopodobnie – w Kazaniu. 

Ukrainie są działa kal. 125 mm. Są to przede 

wszystkim przedstawiciele linii rozwojowej 

2A46M, zdarzają się jednak także starsze 2A46. 

Najbardziej zaawansowanymi konstrukcjami 

pozostają armaty w wersjach 2A46M-4, stanowiące 

uzbrojenie czołgów T-80BWM, a także 

2A46M-5, montowane w T-90A, T-90M oraz 

prawdopodobnie w podwariantach T-72B3. 

Pomimo upływu lat rosyjskie „stodwudziestkipiątki” 

nadal przedstawiają się zadowalająco 

pod względem energetycznym. Energia ładunku 

prochowego w przypadku amunicji podkalibrowej 

przekracza 40 MJ. Energia kinetyczna 

pocisków APFSDS, mierzona wraz z sabotem 

u wylotu lufy, wynosi 10÷11,5 MJ. Główny mankament 

amunicji do armat kal. 125 mm wynika 

z jej dzielonej konstrukcji. Kompletny nabój 

składa się z częściowo spalającej się łuski z zasadniczym 

materiałem miotającym, metalowym 

dnem i zapłonnikiem, o długości 408 mm, 

oraz z przedniej części, zawierającej w przypadku 

amunicji podkalibrowej nie tylko sam pocisk 

w sabocie, lecz także dodatkowy ładunek 

prochowy. Długość tego drugiego elementu 

jest ograniczona, co wynika z budowy zmechanizowanego 

układu ładowania stosowanego 

w wozach rodziny T-64 i T-80 oraz T-72 i T-90. 

W przypadku starszych, niezmodernizowanych 

czołgów limit ten wynosi, zależnie od wersji, 

680 mm lub 695 mm. W nowszych konstrukcjach 

lub zmodernizowanych mieszczą się pociski 

z przednią częścią długości ponad 730 mm. 

Stosunek długości do średnicy penetratora jest 

jednym z najważniejszych parametrów, decydujących 

o jego osiągach. 

Wyższe osiągi od armat serii 2A46 i 2A46M ma 

działo 2A82, montowane w czołgach T-14 Armata. 

Może ona strzelać zarówno starszą amunicją, jak 

i nabojami opracowanymi specjalnie do niej. 

W tym drugim przypadku maksymalna długość 

przedniej części z pociskiem wynosi 900 mm, co 

pozwala na stosowanie penetratorów znacznie 

dłuższych niż w przypadku nabojów do 2A46 

i 2A46M. Energia wylotowa najnowszych pocisków 

podkalibrowych ma wynosić 15,3 MJ. Nie 

wydaje się jednak, aby ewentualny chrzest bojowy 

Armaty i jej uzbrojenia miał większe znaczenie 

dla sytuacji w trwającej wojnie. 

Starszą od 2A46 konstrukcją jest 115 mm armata 

U-5TS/2A20 Mołot. Została wprowadzona do 

uzbrojenia wraz z czołgiem T-62 w 1961 r. i była 

pierwszą produkowaną seryjnie gładkolufową armatą 

czołgową na świecie. Do 2A20 oraz jej odmiany 

D-68/2A21, przeznaczonej do wozów T-64, 

opracowano kilka wzorów amunicji podkalibrowej. 

Są one jednak mniej liczne niż w przypadku 

przyjętych w późniejszych latach bardziej perspektywicznych 

„stodwudziestekpiątek”. 

2A20 strzela amunicją scaloną. W metalowej 

łusce może zmieścić się materiał miotający 

o masie ponad 8 kg. Energia ładunku prochowego 

sięga ok. 35 MJ, energia wylotowa pocisku 


www.zbiam.pl

Konflikty 

Zmodyfikowany poprzez montaż modułów pancerza reaktywnego Kontakt-1 czołg Leopard 2A4 33. Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej SZU na froncie zaporoskim 

w lipcu 2023 r. 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 16 

Marcin Gawęda 

W drugiej połowie czerwca i na początku 

lipca walki trwały niemal na całej 

długości aktywnego frontu, a zatem na 

linii ok. 1200 km, jednakże bez 

spektakularnych przesunięć położenia 

stron. Po kilku tygodniach stało się 

jasne, że szybkich i łatwych sukcesów 

ukraińskiej ofensywy nie będzie. Siły 

Zbrojne Ukrainy w dalszym ciągu 

nacierały w rejonach: zaporoskim, 

południowodonieckim i pod Bachmutem, 

ale zyski terenowe były niewielkie, 

a obrona przeciwnika silna. Nie było 

mowy o przełamaniu frontu i sukcesie 

operacyjnym. Z drugiej strony siły 

agresora, tam gdzie usiłowały nacierać, 

jak pod Kreminną, Awdijwką 

czy Marijnką, również nie notowały 

większych sukcesów. Obydwie strony 

usiłowały przejąć inicjatywę na froncie, 

który na większości odcinków wciąż 

był statyczny bądź przesunięcia 

terenowe były niewielkie, liczone 

dziennie ledwie dziesiątkami, 

najwyżej setkami metrów, 

za to okupione dużymi stratami 

z obydwu stron. 

Fotografie w artykule: Internet, Michajło 

Fiedorow, Anna-News, 33. Samodzielna Brygada 

Zmechanizowana SZU, Brygada „Azow”. 

Obydwie strony wciąż prowadzą głównie 

artyleryjską walkę kontrbateryjną, przy 

czym ukraińska, poza artylerią lufową, 

używa również do tego polowych systemów rakietowych 

M142 HIMARS/M270 MLRS. Przykładowo 

jeden tylko film z wykonania zadania ogniowego 

przez wyrzutnię HIMARS-a, nagrany przez 

bezzałogowiec, pokazuje zniszczenie czterech 

wyrzutni BM-21 Grad, 152 mm haubicoarmaty 

Msta-B i 203 mm armaty samobieżnej 2S7 Pion. 

Strona rosyjska jest, jak się wydaje, obecnie 

mniej skuteczna w walce kontrbateryjnej, za to 

z powodzeniem wykorzystuje do rażenia artylerii 

SZU amunicję krążącą Łańciet. Obydwie strony, 

mimo powszechnego stosowania zakłóceń 

radioelektronicznych, na wielu odcinkach frontu 

z powodzeniem prowadzą ataki za pomocą 

improwizowanych uderzeniowych bezzałogowców 

zrzucających granaty i ładunki wybuchowe 

oraz – często skutecznie – drony typu 

FPV (First Person View), mające masowe zastosowanie 

na niektórych odcinkach frontu. Przykładowo 

na kierunku zaporoskim, na jednym 

z odcinków ukraińskich działań zaczepnych, 

operowały bezzałogowce-kamikaze FPV Bezzałogowego 

Oddziału Szybkiego Reagowania MO 

FR (BOBR) z 42. DZ 58, A, z kolei po stronie ukraińskiej 

znany jest pododdział uderzeniowych 

bezzałogowców „Ptaki Madziara” z aparatami 

FPV, ale też innymi, np. ośmiowirnikowcami 

„bombowymi” R-18. 

Ważną decyzją podjętą w lipcu przez administrację 

Stanów Zjednoczonych było przekazanie 

SZU artyleryjskiej amunicji kasetowej, prawdopodobnie 

tak do systemów lufowych, jak 

i rakietowych. Prezydent Joe Biden tłumaczył, że 

decyzja podyktowana została kurczącymi się zapasami 

amunicji 155 mm. Zdajemy sobie sprawę, 

że amunicja kasetowa stwarza ryzyko szkód cywilnych 

w wyniku niewybuchów – powiedział 

dziennikarzom doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa 

narodowego Jake Sullivan 7 lipca – 

dlatego odraczaliśmy decyzję tak długo, jak to 

było możliwe. Warto zaznaczyć, że decyzję 

o przekazaniu kontrowersyjnej amunicji kasetowej 

typu DPICM (Dual-Purpose Improved 

Conventional Munition) nie popiera wiele innych 

krajów NATO, np.: Wielka Brytania, Niemcy, 

Hiszpania czy Kanada. 

Kijów wykazuje także coraz większe zniecierpliwienie 

wstrzemięźliwością Zachodu w kwestii 

dostaw precyzyjnej broni dalekiego zasięgu 

np. pocisków balistycznych ATACMS do wyrzutni 

M142/M270. Swoją frustrację wykazał m.in. 

gen. Wałerij Załużny, naczelny dowódca SZU, 

w wywiadzie dla Washington Post, w którym 

stwierdził m.in., że Zachód nadal boi się Rosji 

dlatego nie przekazuje części broni z obawy 

przed jej użyciem na macierzystym terytorium 

Federacji Rosyjskiej. Wyraził też opinię, że siły 

zbrojne NATO nigdy nie podjęłyby się ofensywy 

nie mając przewagi w powietrzu, co jest oczywistą 

frustracją w kontekście dyskusji, czy celowe 

jest przekazywanie Siłom Powietrznym SZU 

samolotów wielozadaniowych F-16, czy też nie, 

i czy będą one w stanie wpłynąć na ewentualne 

wywalczenie przewagi w powietrzu przez stronę 

ukraińską. Nieco na osłodę szczytu NATO 

w Wilnie, prezydent Francji Emmanuel Macron 

obiecał przekazanie Ukrainie lotniczych pocisków 

manewrujących MBDA SCALP (francuska 

nazwa pocisku Storm Shadow), ponoć w liczbie 


www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe 

11 lipca prezes BAAINBw Annette Lehnigk-Emden podpisała międzyrządową umowę LOA w sprawie zakupu 60 śmigłowców Boeing CH-47F Chinook Block II. Pierwsze z nich mają 

trafić do Luftwaffe w 2027 r. 

Umowa na Chinooki Block II dla Bundeswehry 

Łukasz Pacholski 

11 lipca miało miejsce długo oczekiwane 

wydarzenie – akceptacja przez władze 

w Berlinie międzyrządowej umowy LOA 

(Letter of Offer and Acceptance) 

w ramach programu Foreign Military 

Sales (FMS) pomiędzy Republiką 

Federalną Niemiec a Stanami 

Zjednoczonymi, określającej warunki 

zakupu 60 ciężkich śmigłowców 

transportowych Boeing 

CH-47F Chinook Block II. 

Ilustracje w artykule: Boeing, US Army, 

Departament Obrony Stanów Zjednoczonych, 

Federalne Ministerstwo Obrony Republiki 

Federalnej Niemiec/Jane Schmidt. 

Ze strony niemieckiej symboliczny podpis 

na dokumencie złożyła prezes Federalnego 

Urzędu ds. Wyposażenia, Technologii 

Informacyjnych i Wsparcia Bundeswehry (Bundesamt 

für Ausrüstung, Informationstechnik 

und Nutzung der Bundeswehr, BAAINBw) Annette 

Lehnigk-Emden. Wcześniej zamówienie 

zatwierdziły federalne władze ustawodawcze 

i wykonawcze Republiki Federalnej Niemiec. 

Zgodnie z upublicznioną informacją, nowe wiropłaty 

mają zostać dostarczone w latach 2027– 

2033 i będą zastępować obecnie eksploatowane 

Sikorsky CH-53G Stallion. Całkowity koszt 

zamówienia, obejmujący poza śmigłowcami 

także części zamienne, szkolenie, usługi wsparcia 

logistycznego, jak też urządzenia szkolno- 

-treningowe i przeznaczone do obsługi naziemnej, 

wynosi 6,98 mld EUR. Zamówione przez 

Berlin śmigłowce będą skonfigurowane w wariancie 

ze standardowymi zbiornikami paliwa, 

ale dodatkowo wyposażone w sondy umożliwiające 

uzupełnianie paliwa w powietrzu z użyciem 

giętkich przewodów tankujących (wesprzeć je 

mogą m.in. zamówione w 2018 r. trzy egzemplarze 

Lockheed Martin KC-130J Super Hercules, 

których dostawa rozpocznie się w bieżącym 

roku, a także Airbus A400M Atlas, których 

w Luftwaffe lata obecnie 40, a 13 kolejnych zostało 

zamówionych). 

Podpisanie LOA oznacza koniec postępowania 

wyboru następcy CH-53G, które trwało od 

2017 r., gdy władze Niemiec uruchomiły program 

STH (Schwerer Transporthubschrauber). 

Od początku, ze względów ekonomicznych i zakładanego 

harmonogramu przedsięwzięcia, 

planowano zakup gotowej konstrukcji, dostarczanej 

z zakładów producenta. Niezależnie od 

tych warunków rywalizacja musiała odbyć się 

pomiędzy dostawcami ze Stanów Zjednoczonych 

– korporacjami Boeing (CH-47F Chinook) 

i Lockheed Martin (CH-53K King Stallion) – ponieważ 

dziś nikt inny na Zachodzie wiropłatów tej 

kategorii nie oferuje. Zakup – w formule komercyjnej 

– miał objąć 45–60 maszyn, a budżet programu 

określono wówczas na ok. 3 mld USD. 

Działania promocyjne w ramach STH rozpoczęły 

się podczas berlińskiego salonu lotniczego 

ILA 2018, kiedy Lockheed Martin zaprezentował 

– po raz pierwszy w Europie – także 

w locie, jeden z przedseryjnych egzemplarzy 

CH-53K. Oczywiście, obecny był także Boeing 

z seryjnym CH-47F Block I z jednostki US Army 

Umowa, realizowana poprzez procedurę FMS, będzie kosztowała Berlin 6,98 mld EUR. Dla Boeinga to spory sukces 

prestiżowy i praktyczny, gdyż pozwoli na ustabilizowanie produkcji śmigłowców CH-47 w najbliższych latach. 

www.zbiam.pl Lipiec 2023 • Wojsko i Technika 59

Przemysł obronny 

Na tegorocznym 54. Międzynarodowym Salonie Lotniczym i Kosmicznym zabrakło nowości spośród wielozadaniowych samolotów bojowych. Kolejny raz zaprezentowano makietę 

samolotu bojowego nowej generacji FCAS/SCAF/FSAC. Wśród potencjalnych zagranicznych partnerów tego programu wskazuje się Szwecję, której władze mają ponoć „wkrótce” 

ogłosić wybór partnera, z którym będą pracować nad następcą JAS-39C/D Gripen. 

Łukasz Pacholski 

Między 19 a 25 czerwca na stolicy Francji 

ponownie skoncentrowała się uwaga 

specjalistów branży lotniczo-kosmicznej, 

licznego grona dziennikarzy zajmujących 

się tą problematyką, a także wielu 

miłośników aeronautyki i lotów 

kosmicznych. Było to związane 

z odbywającym się w Paryżu 

54. Międzynarodowym Salonem 

Lotniczym i Kosmicznym (SIAE 2023, 

Le Salon International de l’Aéronautique 

et de l’Espace/ International Paris 

Air Show), który zgodnie z wieloletnią 

tradycją zgromadził na podparyskim 

lotnisku Le Bourget licznych 

wystawców i gości. 

Fotografie w artykule Łukasz Pacholski. 

Restart po pandemii 

54. Międzynarodowy Salon Lotniczy i Kosmiczny w Paryżu 

Tegoroczny salon odbył się po raz pierwszy 

od czterech lat. Tak długa przerwa 

była wynikiem pandemii COVID-19, która 

spowodowała odwołanie wystawy w 2021 r. 

Z tego też względu, a także trwającej wojny na 

Ukrainie, która wywołała znaczne ożywienie 

na militarnym rynku, wielu obserwatorów 

oczekiwało, że w tym roku w Paryżu będzie 

można liczyć na istny wysyp nowości. Niestety, 

pandemia przyczyniła się do zmiany polityki 

wystawienniczej wielu producentów, co zaowocowało 

brakiem kilku spodziewanych nowych 

konstrukcji. Z drugiej strony na tę ostrożność 

wpłynęła sytuacja polityczna i militarna, 

szczególnie związana ze wspomnianym konfliktem. 

Co prawda wystawców samolotów bojowych 

i ich uzbrojenia oraz wyposażenia z Rosji 

nie ma zresztą w Paryżu od dekady, ale i ci z Zachodu 

stali się jakby bardziej powściągliwi. Ciekawostek 

jednak nie brakowało, z tego względu nasza 

relacja z SIAE 2023 została podzielona na dwa 

niezależne materiały – drugi, omawiający również 

nowości lotnictwa transportowego, platformy 

bezzałogowe, a także uzbrojenie lotnicze, został 

opublikowany na łamach lipcowego numeru 

miesięcznika „Lotnictwo Aviation International”. 

W SIAE 2023 uczestniczyło ok. 2500 wystawców 

z 46 państw. Na wystawie można było zapoznać 

się z ok. 150 statkami powietrznymi różnych 

typów i przeznaczenia. Niestety, polski 

przemysł lotniczy był reprezentowany przez zaledwie 

jeden podmiot prywatny specjalizujący 

się w odlewach aluminiowych. 

❚ Wielozadaniowe samoloty bojowe 

Jak już wspomniano na wstępie relacji, zmiana 

polityki marketingowej czołowych światowych 

producentów, zakładająca rezygnację z rozbudowanego 

udziału w dużych salonach na rzecz 

mniejszych wystaw lokalnych, sprawiła, że w Paryżu 

nie zobaczyliśmy ostatecznie takich konstrukcji 

jak: Saab JAS-39E/F Gripen, Lockheed 

Martin F-16 Block 70, Boeing F-15EX Eagle II, a nawet 

makiet kilku wielozadaniowych samolotów 

bojowych nowej generacji, nad którymi pracuje 

coraz większa liczba państw. Departament Obrony 

Stanów Zjednoczonych skierował do Paryża 

standardowy zestaw maszyn tego typu obecnych 

w jednostkach stacjonujących na kontynencie europejskim 

– parę F-16C Block 50 z 52. Skrzydła Myśliwskiego 

z bazy Spangdahlem w Republice Federalnej 

Niemiec, pojedynczego F-15E Strike 

Eagle z 48. Skrzydła Myśliwskiego z bazy Lakenheath 

w Wielkiej Brytanii oraz parę Lockheed 

Martin F-35A Lightning II także z Lakenheath. Spośród 

nich w pokazach w locie uczestniczył jeden 

z F-35A, za sterami którego zasiadała mjr Kristen 

„BEO” Wolfe z 388. Skrzydła Myśliwskiego z bazy 

Hill w stanie Utah, dowódca zespołu pokazowego 

US Air Force (F-35A Demonstration Team Commander). 

Notabene pierwsza kobieta pełniąca tę 

funkcję. Gospodarze tradycyjnie wystawili sprzęt 

znajdujący się w zasobach własnych sił zbrojnych, 

a więc wielozadaniowe samoloty bojowe Dassault 

Rafale (łącznie z pokazami w locie) i Mirage 2000. 

Co ciekawe, uważne oko mogło wypatrzeć kierowaną 

bombę Al-Tariq w wersji o wagomiarze 

125 kg wystawioną przed Rafale – było to ewidentnie 

związane z procesem integracji rodziny 

tej amunicji, produkowanej w kooperacji Denel 

Dynamics i Tawazun Holding, na zlecenie arabskich 

odbiorców samolotów tego typu (Zjednoczone 

Emiraty Arabskie i Egipt). Po raz kolejny 

wystawiono makietę FCAS/SCAF/FSAC (ang. Future 

Combat Air System, fr. Système de combat 

aérien du futur, hiszp. Futuro Sistema Aéreo de 

Combate), a więc jednej z europejskich maszyn 

nowej generacji. Kolejnym przedstawicielem 

segmentu wielozadaniowych samolotów bojowych 

był także Eurofighter Typhoon, którego, zdaniem 

obecnego prezesa konsorcjum Eurofighter 

Jagdfluzeug GmbH Giancarla Mezzanatty, czeka 

świetlana przyszłość i kolejne nowe zamówienia. 

Uzupełnieniem wspomnianej makiety i niewielkiej 

liczby prawdziwych maszyn były modele 

prezentowane na stoiskach firm z Turcji, 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 

Fregata Zr.Ms. De Zeven Provinciën z nowym radarem SMART-L ELR (MM). Jego płaska antena obraca się na dachu hangaru. Z przyczyn finasowych i czasowych tylko 

dwie jednostki LCF zostaną zintegrowane z pociskami ESSM Block 2. 

Koninklijke Marine odnawia oblicze 


Większość europejskich flot realizuje 

obecnie programy modernizacyjne 

związane z wymianą generacyjną 

okrętów, jak też ich unowocześnianiem 

w połowie cyklu operacyjnego. Niektóre 

państwa poświęcają szczególnie dużo 

uwagi swoim siłom morskich. Jednak 

chyba żadne z nich nie przechodzą 

obecnie tak poważnej transformacji jak 

Koninklijke Marine, czyli holenderska 

Królewska Marynarka Wojenna. Dla floty 

Królestwa Niderlandów prowadzone są 

obecnie modernizacje jej okrętów, 

budowane są nowe, kontraktowane 

jednostki nowej generacji i inicjowane 

procesy zakupu kolejnych. Dotyczy to 

wszystkich ich zasadniczych klas. 

Fotografie w artykule: Defensie (Eva Klijn, John 

van Helvert, Sjoerd Hilckmann), Koninklijke Marine, 

Damen Naval, Tomasz Grotnik. 

Jednak nie tylko jednostki pływające są zastępowane 

bądź modernizowane. „Dodatkami” 

do nich będą nowe wzory oręża, do tej pory 

nieużywanego w Holandii. Dotyczy to zarówno 

rakietowego uzbrojenia kierowanego, artyleryjskiego, 

ale też nowych, zrobotyzowanych systemów 

przeciwminowych, które stawiają Koninklijke 

Marine (KM) w awangardzie sił morskich świata. 

Ale i na tym nie koniec. Rozpoczęto też projekt 

rozbudowy i dostosowania do obsługi nowych 

okrętów głównej bazy morskiej KM – portu wojennego 

Nieuwe Haven w Den Helder. 

❚ Pierwsza linia 

Obecnie zasadniczymi nawodnymi okrętami bojowymi 

KM są cztery fregaty obrony powietrznej 

i dowodzenia LCF (Luchtverdedigings- en commandofregat) 

typu De Zeven Provinciën. Weszły 

one do kampanii w latach 2002–2005, czyli przyszedł 

czas na ich modernizację w połowie cyklu 

operacyjnego MLU (MidLife Upgrade). Wykonano 

już na tej drodze pierwszy, ważny krok. 

Fregaty LCF wyposażono pierwotnie w dwa 

systemy radiolokacyjne: wielofunkcyjny APAR 

i wykrywania obiektów powietrznych dalekiego 

zasięgu SMART-L, obydwa dostarczone przez 

Thales Nederland. Ich możliwości zdążyły się 

zdewaluować, szczególnie modernizacja tego 

drugiego, idąca w kierunku zwiększenia możliwości 

wykrywania pocisków balistycznych ze 

znacznych odległości, zyskała na znaczeniu. 

Producent obydwu systemów – holenderski oddział 

korporacji Thales Group, opracował nową 

wersję stacji – SMART-L ELR (Extended Long 

Range; czasem oznaczany MM od Multi Mission). 

W marcu 2019 r. pierwszy radar trafił na 

Zr.Ms. De Zeven Provinciën zastępując starą wersję. 

Uaktualniono też oprogramowanie radaru 

i okrętowego systemu zarządzania walką. 

SMART-L ELR to trójwspółrzędny radar dalekiego 

zasięgu do obserwacji przestrzeni powietrznej 

i kosmicznej oraz wykrywania pocisków 

balistycznych. W pełni cyfrowy, z anteną 

aktywną z elektronicznie sterowanym szykiem 

fazowanym AESA (Active Electronically Scanned 

Array), wykorzystujący półprzewodnikowe moduły 

nadawczo-odbiorcze na podłożu GaN 

(azotek galu) i pracujący w paśmie L, jest 

w stanie wykrywać różnorodne obiekty powietrzne 

i kosmiczne, w tym o małej skutecznej 

powierzchni odbicia radiolokacyjnego 

– pociski balistyczne. SMART-L ELR jest w stanie 

śledzić te ostatnie z odległości do 

2000 km, jednocześnie utrzymując zdolność 

obrony przeciwlotniczej. 

Holandia nie ma środków do zwalczania 

wszystkich wspomnianych wyżej zagrożeń, 

choć w 2018 r. zapowiedziała zakup pocisków 

kierowanych Raytheon SM-3. Niemniej, dzięki 

SMART-L ELR, fregaty LCF mogą wcześnie lokalizować 

cele balistyczne z dużej odległości i poprzez 

łącza danych taktycznych przekazywać 

informacje o nich do innych okrętów (obiektów 

lądowych). Scenariusz ten przetestowano 

w trakcie ćwiczeń obrony przeciwlotniczej 

i przeciwrakietowej „At Sea Demonstration/Fomidable 

Shield 2021” w pobliżu Szkocji. W ich 

ramach pocisk balistyczny wystrzelony z archipelagu 

Hebrydów został przechwycony poza 

atmosferą, na wysokości 300 km, przez radar 

SMART-L ELR z De Zeven Provinciën. W ramach 

inicjatywy IAMD (Integrated Air and Missile 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 

Najnowsza wizja Miecznika, nieuwzględniająca jednak wszystkich znanych już elementów zintegrowanego systemu walki. Niestety, na razie zapewniono, że tylko prototyp będzie 

w pełni uzbrojoną jednostką. Okręty seryjne zostaną wyposażone w kompletny ZSW, gdy pozwoli na to budżet. 

Miecznik – miesiąc przed rozpoczęciem budowy 


30 czerwca konsorcjum PGZ-MIECZNIK 

i Agencja Uzbrojenia parafowały 

aneks nr 3 do umowy głównej nr IU/42/ 

XI-49/ZW/NEG/ROZ/DOS/Z/2021/332 

podpisanej 27 lipca 2021 r., a dotyczącej 

zaprojektowania i budowy trzech fregat 

projektu 106 kryptonim Miecznik 

dla Marynarki Wojennej RP. 

Tym samym oznacza to zatwierdzenie 

finalnej konfiguracji okrętu prototypowego 

i – niemal – wszystkich 

składowych jego systemu walki. 

Mimo tego wciąż pozostają 

pewne istotne niewiadome, których 

publiczne rozwianie nastąpi najpewniej 

w trakcie XXXI Międzynarodowego 

Salonu Przemysłu Obronnego 

w Kielcach, we wrześniu tego roku. 

Ilustracje w artykule: Babcock International Group, 

MBDA UK, PGZ-MIECZNIK. 

Najnowsze informacje o Mieczniku przedstawiciele 

konsorcjum przekazali podczas 

briefingu 14 lipca. Przy tej okazji 

oficjalnie ogłoszono, że od 14 czerwca br. Remontowa 

Shipbuilding S.A. nie jest już członkiem 

grupy, natomiast ma obecnie status „kluczowego 

partnera przemysłowego” (podobno 

z pozytywnym skutkiem dla obydwu stron). Ponadto 

potwierdzono, że pojawiające się od 

pewnego czasu oznaczenie „projekt 106” (stoczniowe 

B106) jest prawdziwe. Na wniosek biura 

programu, Centrum Techniki Okrętowej przydzieliło 

ten numer projektowi fregat Miecznik. 

Podpisanie aneksu nr 3 było spodziewane już 

wiosną tego roku, ale rozmowy wykonawcy z zamawiającym 

przeciągały się. Aby uniknąć dalszych 

opóźnień, w marcu strony zawarły aneks 

nr 2 do umowy głównej, w którym ustalono większość 

szczegółów technicznych platformy i organizacyjnych, 

z pominięciem Zintegrowanego Systemu 

Walki (ZSW), co pozwoliło na kontynuację 

prac. Aneks nr 3 zawiera już m.in. specyfikację ZSW 

jednostki prototypowej i nowy harmonogram 

prac. Zacznijmy od tego, czego wciąż nie wiemy. 

Niestety, wbrew publicznym zapowiedziom 

rzecznika prasowego Agencji Uzbrojenia, nie 

podano kosztów programu. Pierwotnie przyjęta 

wartość ok. 8 mld PLN brutto z pewnością zostanie 

znacząco przekroczona. Podobnie, jak 

w innych programach (np. holenderskim, patrz 

artykuł w tym samym numerze WiT), przyczynami 

są ostateczna, „bogata” konfiguracja ZSW 

i wzrost cen uzbrojenia na rynkach światowych, 

a także ogólny wzrost kosztów produkcji wynikający 

choćby z inflacji i drogiej energii. 

❚ Zintegrowany System Walki 

Zgodnie z aneksem nr 3 pełny ZSW otrzyma od 

początku tylko prototyp. Okręty seryjne zostaną 

zbudowane jako platformy przygotowane technicznie 

do montażu jego elementów, w myśl 

zasady „fitted to recieve” (przystosowany do 

przyjęcia), z pewnymi wyjątkami, o czym dalej. 

Wskazuje to, że finansowanie programu Miecznik 

z obecnej perspektywy nie jest wystarczające 

na jego pełną realizację. Trudno bowiem 

przyjąć, że fregaty 106/2 i 106/3 mogą różnić się 

od pierwszej w tak znaczącym stopniu. Tak więc 

los okrętów seryjnych będzie leżał w rękach 

przyszłych decydentów. 

Na razie nie kontraktowano elementów ZSW, 

ale konsorcjum otrzymało wiążące oferty od 

producentów kluczowych systemów, które 

wskazał zamawiający, przez co mają być dostępne 

w odpowiednim czasie budowy jednostki. 

Prototyp zostanie wyposażony w: CMS 

(Combat Management System, system zarządzania 

walką; producent niewybrany, najprawdopodobniej 

będzie to Thales TACTICOS), 

a wraz z nim 18 konsol operatorskich MOC (Mulitfunction 

Operator Consoles) w bojowym centrum 

informacyjnym i dwie w pomieszczeniu 

sztabowym oraz taktyczny system przesyłania 

sytuacji operacyjnej okrętu (narodowy), który 

zapewni Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum 

Techniki Morskiej S.A.; system uzbrojenia 

rakietowego, obejmujący wyrzutnię Lockheed 

Martin Mk 41 VLS Strike Lenght (cztery moduły 

po osiem komór) do pocisków MBDA CAMM 

systemu Sea Ceptor (do 128 rakiet przy użyciu 

wkładek quad-pack), osiem pocisków uniwersalnych 

Saab RBS15 Mk3E (z opcją montażu 


www.zbiam.pl

WiT 7_2023 (94)_promo

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?