WiT 4_2023 (91)_promo

POLIGONOWY CHRZEST POLSKICH K2 ❙ IDEX 2023 ❙ NOWE FREGATY DLA BENELUKSU 

Wojsko 

i Technika 

4/2023 

Kwiecień 

CENA 19,50 zł 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Radar Bystra do zestawów 

przeciwlotniczych Pilica+ 

Dobiegają końca badania zdawczo-odbiorcze 

pierwszych seryjnych stacji 

radiolokacyjnych Bystra z PIT-RADWAR S.A. 

To sprzęt nowej generacji, nieustępujący 

czołowym światowym rozwiązaniom. 

Jest to też pierwszy polski seryjny radar 

z aktywną anteną (AESA) z modułami 

nadawczo-odbiorczymi wykonanymi 

w technologii GaN. 

str. 14 str. 26 

Amunicja Vulcano 

W XXI wieku w kilku państwach zachodnich 

zainicjowano programy rozwoju kierowanej 

amunicji dalekonośnej do artylerii lufowej. 

Miałaby ona zwielokrotnić zasięg strzału 

obecnych systemów artyleryjskich przy 

wzroście celności dzięki zastosowaniu 

układów kierowania. Przykładem jest 

włosko-niemiecka amunicja Vulcano 

155 mm, powstała w ramach współpracy 

spółek Leonardo i Diehl Defence.

N O W A P R E N U M E R A T A 2 0 2 3 

Lotnictwo Aviation International 

Prenumerata roczna: 258,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023. 

Wojsko i Technika Historia 

+ numery specjalne (6+6) 

Prenumerata roczna: 282 zł | 12 numerów 

Obejmuje 6 numerów regularnych i 6 numerów 

specjalnych wydawanych w 2023 roku. 

PRENUMERATA 

GWARANCJA 

STAŁEJ 

CENY 

Wojsko i Technika 

Prenumerata roczna: 234,00 zł | 12 numerów 

Obejmuje numery od 1/2023 do numeru 12/2023. 

Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl lub dokonaj wpłaty 

na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

Dobiegają końca badania zdawczo-odbiorcze 

pierwszych seryjnych stacji 

radiolokacyjnych Bystra z PIT-RADWAR S.A. 

To sprzęt nowej generacji, nieustępujący 

czołowym światowym rozwiązaniom. 

Jest to też pierwszy polski seryjny radar 

z aktywną anteną (AESA) z modułami 

nadawczo-odbiorczymi wykonanymi 

w technologii GaN. 

W XXI wieku w kilku państwach zachodnich 

zainicjowano programy rozwoju kierowanej 

amunicji dalekonośnej do artylerii lufowej. 

Miałaby ona zwielokrotnić zasięg strzału 

obecnych systemów artyleryjskich przy 

wzroście celności dzięki zastosowaniu 

układów kierowania. Przykładem jest 

włosko-niemiecka amunicja Vulcano 

155 mm, powstała w ramach współpracy 

spółek Leonardo i Diehl Defence. 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

8 

44 

Vol. IX, nr 4 (91) 

KWIECIEŃ 2023, NR 4. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

Spis treści 

Wojsko 

i Technika 

4/2023 

Kwiecień 

CENA 19,50 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

POLIGONOWY CHRZEST POLSKICH K2 ❙ IDEX 2023 ❙ NOWE FREGATY DLA BENELUKSU 

Spis treści WiT Kwiecień 2023 

Radar Bystra do zestawów 


str. 14 str. 26 


Na okładce: Czołg podstawowy K2 batalionu 

czołgów 20. Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej 

podczas ćwiczeń na poligonie w Orzyszu pod koniec 

marca br. Fot. Łukasz Pacholski. 

Nowości z armii świata 

Andrzej Kiński, Bartłomiej Kucharski, Adam M. Maciejewski, 

Łukasz Pacholski str. 4 

Chrzest poligonowy polskich K2 

Bartłomiej Kucharski, współpraca Andrzej Kiński str. 8 

ZDPSR Bystra do zestawów przeciwlotniczych Pilica+ 

Andrzej Kiński str. 14 

Szkolenie przeciwlotników na lotnisku w Radomiu 


Eksportowe nadzieje Rosomak S.A. 



Adam M. Maciejewski str. 26 

Zbrojenia rakietowo-jądrowe KRLD – wydarzenia 

ostatniego miesiąca 

Tomasz Szulc str. 34 

RGP-40 – niewykorzystany potencjał 

Zbigniew Borecki str. 40 

Salon IDEX & NAVDEX 2023 

Miroslav Gyűrösi str. 44 

70 

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej 

i Samochodowej dla obronności kraju 

Edyta Sochoń str. 54 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 13 

Marcin Gawęda str. 58 

Nowoczesne hale namiotowe 

rozwiązania na miarę XXI wieku 

Agnieszka Bednarz str. 64 

Nowości z sił powietrznych świata 

Adam M. Maciejewski, Łukasz Pacholski str. 68 

FLRAA ostatecznie dla Bell Textron 

Łukasz Pacholski str. 70 

Nowości z flot wojennych świata 

Marcin Chała, Tomasz Grotnik, Andrzej Nitka str. 74 

Śmigłowcowiec Anadolu nowym flagowcem tureckiej floty 

Tomasz Grotnik str. 76 

Nowe fregaty dla Beneluksu 


Atomowa Royal Australian Navy 


80 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Marcin Wiącek 

marcin.wiacek@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała, 

Robert Czulda, Miroslav Gyűrösi, Jerzy Gruszczyński, 

Przemysław Juraszek, Bartłomiej Kucharski, 

Hubert Królikowski, Marek Łaz, Krzysztof Nicpoń, 

Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, Łukasz Prus, 

Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc, 

Tomasz Wachowski, Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 17, 00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2023 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdziesz na naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

www.facebook.com/wojskoitechnika 

www.zbiam.pl Kwiecień 2023 • Wojsko i Technika 3

Wozy bojowe 

Pierwszy strzał z polskiego czołgu K2 padł 29 marca na poligonie w Orzyszu. Ten uwieczniony na zdjęciu, oddano następnego dnia, podczas kalibrowania systemu kierowania 

ogniem kolejnego wozu. 

Chrzest poligonowy polskich K2 

Bartłomiej Kucharski, 

współpraca Andrzej Kiński 

Pod koniec marca w Ośrodku Szkolenia 

Poligonowego Wojsk Lądowych 

w Orzyszu odbyło się szkolenie 

pododdziałów 16. Dywizji 

Zmechanizowanej, podczas którego 

zrealizowano m.in. pierwsze strzelania 

z polskich czołgów K2, wykonane 

przez czołgistów przeszkolonych 

na te wozy w Republice Korei. 

Fotografie w artykule: Andrzej Kiński, Łukasz 

Pacholski, 15. BZ/st. chor. sztab. Mariusz Kraśnicki, 

16. DZ/kpr. Piotr Szafarski. 

W 

momencie publikacji tego tekstu 

w Polsce jest już 15 czołgów K2 i 48 armatohaubic 

samobieżnych K9A1 dostarczonych 

z Republiki Korei. W trzech partiach 

przekazano zatem sprzęt kompanii czołgów z małym 

okładem i dwóch dywizjonów artylerii. O ile 

czołgi są fabrycznie nowe, o tyle działa samobieżne 

pochodzą jeszcze z nadwyżek sprzętowych 

Wojsk Lądowych Republiki Korei, a dopiero kolejne 

z zamówionych 212 K9A1 będą pochodzić bezpośrednio 

z linii produkcyjnej. O zamówieniach i dostawach 

południowokoreańskiego sprzętu informowaliśmy 

szczegółowo praktycznie we 

wszystkich numerach „Wojska i Techniki”, począwszy 

od sierpnia 2022 r. W tym roku i na przestrzeni 

kolejnych dwóch lat do Polski dotrze jeszcze 165 

czołgów i 164 działa samobieżne, zaś od 2026 r., 

o ile nic nie stanie na przeszkodzie, Siły Zbrojne RP 

powinny otrzymywać udoskonalone i spolonizowane 

odmiany K2 i K9 (jako K2PL i K9PL) w znacznie 

większej liczbie, odpowiednio 820 i 460 wozów, 

z czego większość miałaby powstać w spółkach 

wchodzących w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej. 

Choć pierwsza dostawa miała miejsce 6 grudnia 

2022 r., już pod koniec marca najnowsze nabytki 

Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych zadebiutowały 

na terenie Ośrodka Szkolenia 

Poligonowego Wojsk Lądowych w Orzyszu. 

30 marca odbył się pokaz dla mediów, zaś następnego 

dnia dla prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 

Andrzeja Dudy oraz wicepremiera i ministra 

obrony narodowej Mariusza Błaszczaka. Oprócz 

czołgów w szkoleniu wzięły udział także armatohaubice 

K9A1, choć te strzelały jeszcze w lutym na 

K2 są chwalone przez polskie załogi. Wydaje się, że jest to nie tylko efekt przesiadki z leciwych T-72, ale też tego, 

co oferuje ta jedna z najnowocześniejszych na świecie konstrukcja. 

poligonie Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia 

im. gen. Józefa Bema w Toruniu (patrz WiT 3/2023). 

❚ Od szkolenia do prezentacji 

Czołgi trafiły jeszcze w grudniu ub.r. do 1. batalionu 

czołgów w Morągu, podporządkowanemu 

20. Bartoszyckiej Brygadzie Zmechanizowanej 

z Bartoszyc, wchodzącej w skład 16. Pomorskiej Dywizji 

Zmechanizowanej z dowództwem w Olsztynie. 

Przed pierwszym szkoleniem poligonowym 

załogi musiały oczywiście przejść intensywne 

szkolenie. Dotychczas na terytorium Republiki Korei 

odbyło je osiem pełnych załóg. Kolejny kurs organizowany 

jest z pomocą południowokoreańskich 

specjalistów w Polsce i rozpocznie się pod 

koniec kwietnia. Wszystkie załogi wzięły udział 

w marcowym szkoleniu. Dla porównania, załogi 

armatohaubic K9A1 z 1. Mazurskiej Brygady Artylerii, 

również podlegającej 16. DZ, szkolone są 

w Polsce z udziałem żołnierzy Wojsk Lądowych 

Republiki Korei. Co do szkolenia czołgistów, szef 

Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych 

gen. broni Wiesław Kukuła powiedział w wywiadzie 

dla „Polski Zbrojnej”, że: „Największym wyzwaniem 

dla nas jest to, że chcielibyśmy mieć ten 

czołg jeszcze szybciej, w jeszcze większych ilościach”. 

Jego zdaniem, pierwsze bataliony czołgów 

uzbrojone w K2 uzyskają pełną gotowość operacyjną 

w ciągu trzech lat (i faktycznie certyfikacja 

batalionu trwa 36 miesięcy). Całkowite przezbrojenie 

pozostałych batalionów czołgów planowanych 

do uzbrojenia w K2 (poza „abramsowymi” 

batalionami 18. DZ) ma zająć kilkanaście lat. 

Wspomniane szkolenie polskich czołgistów 

w Republice Korei trwało ok. sześciu tygodni. Po 

powrocie do kraju załogi przejęły już zmodyfikowane 

wg polskich wymagań czołgi (zamontowano 

8 Wojsko i Technika • Kwiecień 2023 

www.zbiam.pl

Obrona przeciwlotnicza 

Andrzej Kiński 

29 marca Agencja Uzbrojenia zawarła 

w siedzibie spółki PIT-RADWAR S.A. 

pierwszą umowę wykonawczą 

z konsorcjum PGZ-PILICA+, dotyczącą 

dostaw jednego z kluczowych 

elementów, jakie wejdą w skład 

nowego rakietowo-artyleryjskiego 

zestawu rakietowego. Chodzi o partię 

zdolnych do przerzutu stacji 

radiolokacyjnych (ZDPSR) Bystra, 

a więc jednego z najnowocześniejszych 

produktów polskiego przemysłu 

obronnego, nieustępującego w swej 

klasie radarom najbardziej 

renomowanych producentów 

zachodnich. Wkrótce pierwsze 

seryjne stacje tego typu wejdą 

do uzbrojenia pododdziałów 

przeciwlotniczych Wojska Polskiego. 

ZDPSR Bystra do zestawów 


Fotografie w artykule: Andrzej Kiński, 

PIT-RADWAR S.A. 

Przedmiotem kontraktu jest wyprodukowanie 

i dostarczenie Siłom Zbrojnym RP 

w latach 2026–2028 22 zestawów ZDPSR 

Bystra. Wartość kontraktu wynosi 1,1 mld PLN 

brutto, a swym podpisem zatwierdził go wicepremier 

i minister obrony narodowej Mariusz 

Błaszczak – Zatwierdziłem kolejną umowę 

w sprawie pozyskania dla Wojska Polskiego stacji 

radiolokacyjnych Bystra. To już druga umowa, 

dlatego, że pierwsza umowa jest już realizowana. 

W tym roku pierwsze stacje radiolokacyjne trafią 

do Wojska Polskiego. Ta umowa to kolejne 22 stacje 

radiolokacyjne. Wartość umowy to 1,1 mld złotych. 

Mechanizm dotyczący produkcji stacji jest 

już sformowany. Mamy dostawę pierwszych egzemplarzy 

w tym roku. Budujemy zdolności przeciwlotnicze 

i przeciwrakietowe Wojska Polskiego. 

Przedmiotem zawartej 29 marca br. umowy jest dostawa 22 ZDPSR Bystra, które wejdą w skład przeciwlotniczych zestawów 

rakietowo-artyleryjskich Pilica+. Na zdjęciu jedna z pierwszych dwóch seryjnych stacji tego typu, zamówionych 

na mocy umowy z września 2019 r., która jeszcze w tym roku ma zostać przekazana użytkownikowi. 

Umowę zatwierdził swym podpisem wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. 

Takie zdolności już oczywiście są, ale wzmacniamy 

je kolejnymi warstwami. 

Umowa faktycznie stanowi kontynuację zamówienia 

na takie same urządzenia, ale z planowanym 

odmiennym przeznaczeniem, zawartej 

3 września 2019 r. pomiędzy ówczesnym 

Inspektoratem Uzbrojenia a PIT-RADWAR S.A. 

Dotyczyła ona dostawy 16 stacji w latach 2022– 

2025 i ma wartość 634,9 mln PLN brutto. 

ZDPSR Bystra to produkt całkowicie polski, będący 

zwieńczeniem prac realizowanych od początku 

lat 90. przez Przemysłowy Instytut Telekomunikacji 

i Centrum Naukowo-Produkcyjne 

Elektroniki Profesjonalnej „Radwar” S.A., a także cywilnymi 

oraz wojskowymi placówkami naukowo- 

-badawczymi, nad wielofunkcyjnymi (a więc mogącymi 

realizować równocześnie wiele zadań/ 

funkcji cząstkowych, np. wykrywanie celów różnych 

klas i typów, śledzenie celów, naprowadzanie 

uzbrojenia, wykrywanie oraz lokalizacja źródeł 

zakłóceń itp.) stacji radiolokacyjnych pracujących 

w paśmie C (4÷8 GHz) z fazowanymi szykami antenowymi. 

Jeśli zaś chodzi o stację radiolokacyjną 

Bystra, to powstała ona w ramach, realizowanej 

w latach 2011–2017, pracy rozwojowej „Mobilny 

zestaw radaru obrony przeciwlotniczej bliskiego 

zasięgu z nadajnikiem półprzewodnikowym kryptonim 

Bystra”. Zawarł ją z Departamentem Polityki 


www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Eksportowe nadzieje Rosomak S.A. 

Andrzej Kiński 

Niemal dokładnie w 20. rocznicę 

podpisania przez Ministerstwo Obrony 

Narodowej pierwszej umowy 

z ówczesnymi Wojskowymi Zakładami 

Mechanicznymi S.A. (obecnie 

Rosomak S.A.) na dostawy kołowych 

transporterów opancerzonych (KTO) 

wyprodukowanych na fińskiej licencji, 

nazwanych później Rosomak, rozwiązał 

się worek z informacjami na temat 

możliwości eksportu znacznej liczby 

takich wozów z zakładów 

w Siemianowicach Śląskich. 

Biorąc pod uwagę, że stwierdzenie 

to padło z ust szefa polskiego rządu, 

a informacje potwierdził prezydent 

jednego z potencjalnych 

państw-kontrahentów, wydaje się, 

że zapowiedzi mają szanse 

przekuć się w przyszłe kontrakty. 

Fotografie w artykule: Rosomak S.A., Miroslav 

Gyűrösi, Ministerstwo Obrony Republiki Słowenii, 

KPRM, 17. WBZ/Patryk Szymaniec. 

Pojazdy należące do rodziny kołowego 

transportera opancerzonego (KTO) Rosomak 

od wielu lat są sztandarowymi produktami 

naszego przemysłu obronnego. Zamawiane 

w znacznych liczbach przez Siły Zbrojne 

RP, mają za sobą udział w konflikcie zbrojnym – 

ok. 200 wozów różnych wersji w okresie 2007– 

2014 przewinęło się przez Polski Kontyngent 

Wojskowy w Afganistanie. Choć podczas tej misji 

zostały bardzo dobrze ocenione – zarówno przez 

ich użytkowników, jak i wojska sojusznicze – niestety, 

nie przełożyło się to dotąd na sukcesy eksportowe, 

choć o możliwościach sprzedaży Rosomaków 

na przestrzeni wspomnianych dwóch 

dekad kilka razy mówiło się całkiem poważnie 

(najbliżej było chyba do zawarcia umowy z rządem 

Słowacji). W okresie obowiązywania pierwszej 

umowy licencyjnej z fińską Patrią, tj. w latach 

2003–2013, na brak sukcesów eksportowych 

z pewnością wpływ miały zawarte w niej zapisy 

ograniczające możliwość eksportu pojazdów 

wyprodukowanych w Polsce do siedmiu wskazanych 

państw. Od 2013 r. zapisy umowy były już 

mniej restrykcyjne, choć nadal ewentualna 

sprzedaż musiałaby odbywać się za zgodą fińskiego 

partnera. Znów jednak żadnego kontraktu 

eksportowego nie udało się zdobyć. 

Nie oznacza to bynajmniej, że żadne wyprodukowane 

w Polsce transportery rodziny Rosomak 

za granicę nie trafiły. Było ich w sumie kilkadziesiąt 

i we wszystkich przypadkach pośrednikiem 

Przemówienia prezydenta Wołodymyra Zełenskiego i premiera Mateusza Morawieckiego poprzedzające podpisanie 

listu intencyjnego dotyczącego planowanego zakupu polskich kołowych transporterów opancerzonych 

odbyły się na tle trzech bojowych Rosomaków Wojska Polskiego. Z pojazdami prezydent Zełenski zapoznał się 

bliżej, miał także okazję rozmawiać z ich załogami. 

w ich sprzedaży była Patria. De facto zatem były 

to pojazdy zamówione w Polsce przez fińskiego 

licencjodawcę, a potem reeksportowane. Także 

finalny odbiorca był jeden – Zjednoczone Emiraty 

Arabskie. Pierwsze pojazdy wyprodukowane na 

eksport powstały w Wojskowych Zakładach Mechanicznych 

S.A. na zlecenie Patrii w 2007 r. Było 

to pięć transporterów w wersji bazowej, które dostarczono 

na początku 2008 r., a wartość umowy 

wyniosła ok. 20 mln PLN. Po dostawie przeszły 

one w macierzystych zakładach w Hämeenlinnie 

przebudowę, której celem było zachowanie przez 

pojazd pływalności po zamontowaniu cięższej od 

HITFIST-a-30P wieży przejętej z bojowego wozu 

piechoty BMP-3. Podwozia te dostarczono Siłom 

Zbrojnym ZEA na mocy umowy zawartej przez 

fińską firmę w 2008 r., a opiewającej na 15 pojazdów 

– 10 ze 120 mm systemem wieżowym 

NEMO i pięć wspomnianych AMV 8×8L do integracji 

z rosyjskimi wieżami. 

Na kolejny kontrakt z Siłami Zbrojnymi ZEA 

trzeba było kilka lat poczekać. Fińska firma Patria 

Land Systems Oy zawarła go w połowie 

2015 r., a w listopadzie tego samego roku w Rosomak 

S.A. złożone zostało zamówienie na produkcję 

40 transporterów w wersji bazowej, ale 

tym razem różniących się od polskiej konfiguracji. 

Miały być one niepływające i otrzymać dodatkowe 

osłony balistyczne oraz przeciwminowe, 

opracowane notabene przez specjalistów 

z Siemianowic Śląskich na bazie doświadczeń 

z użycia bojowego Rosomaków w Afganistanie. 

Wartość umowy wyniosła ok. 170 mln PLN, 

a wszystkie pojazdy zostały dostarczone 

w pierwszej połowie 2016 r. Niestety, zamawiający 

nie potwierdził opcji kontraktowej na wyprodukowanie 

kilkudziesięciu dalszych transporterów 

w kilku odmianach, co zwiększyłoby 

łączną wartość zamówienia do ok. 500 mln PLN. 

Wiadomo, że po zamontowaniu w zakładach 

w Finlandii wyspecyfikowanego przez kontrahenta 

wyposażenia i uzbrojenia (zdalnie sterowane 

stanowisko uzbrojenia z 12,7 mm wkm 

lub 40 mm granatnikiem automatycznym), pojazdy 

wyekspediowano nad Zatokę Perską. 

W kolejnych latach wzięły udział w interwencji 

koalicji dziewięciu państw arabskich, w skład 

której weszły także Zjednoczone Emiraty Arabskie, 

w wojnie domowej w Jemenie. W tym roku 

jeden z tych transporterów brał udział w pokazach 

dynamicznych podczas salonu uzbrojenia 

IDEX & NAVDEX 2023 w Abu Zabi. 

❚ Ukraina, Słowenia, 

a może Arabia Saudyjska? 

Ostatnie miesiące przyniosły nowe informacje 

o możliwościach eksportu Rosomaków, przede 

wszystkim w kontekście Słowenii, której nowy rząd, 

wyłoniony po wyborach do Zgromadzenia Państwowego 

przeprowadzonych 24 kwietnia 2022 r., 

zdecydował się najpierw dokonać audytu, a potem 

ogłosił zamiar odstąpienia od zawartej w maju 

ub.r. umowy z agencją OCCAR na zakup 45 kołowych 

bojowych wozów piechoty GTK Boxer 

w czterech odmianach za 281,5 mln EUR (notabene 

okazało się, że kwota ta nie uwzględnia wielu 

dodatkowych kosztów, np. związanych z wyposażeniem 

pojazdów w systemy C4I). Początkowo 

w mediach, a później także z ust polityków z Lublany 

padły sugestie, że lepszym, tańszym i szybciej 

dostępnym rozwiązaniem byłoby zamówienie 

w Polsce Rosomaków. Tym bardziej, że w 2006 r. 

Słowenia zamówiła w fińskiej Patrii 135 pojazdów 

XA-360 w siedmiu odmianach, których produkcja 


www.zbiam.pl

Artyleria 

Adam M. Maciejewski 

W XXI wieku przemysł zbrojeniowy 

państw zachodnich zainicjował kilka 

programów rozwoju kierowanej amunicji 

dalekonośnej do artylerii lufowej. Takie 

pociski nowej generacji miałyby 

zwielokrotnić zasięg strzału obecnych 

systemów artyleryjskich przy 

jednoczesnym braku spadku celności, 

a nawet jej wzrostem wraz z odległością 

strzału dzięki zastosowaniu układów 

kierowania. Jednym z nich jest włoskoniemiecka 

amunicja Vulcano 155 mm, 

powstała w ramach współpracy spółek 

Leonardo i Diehl Defence, zaprojektowana 

do strzelania beznapędowym 

stabilizowanym brzechwowo podkalibrowym 

pociskiem kierowanym. 

Ilustracje w artykule: Leonardo S.p.A., 

Diehl Defence GmbH & Co. KG, 

Bundeswehr/WTD91, Andrzej Kiński, 

MSM GROUP, s.r.o. 

Artykuł pomija kwestie doktrynalne, w tym 

słuszność koncepcji rozwoju artylerii 

lufowej w kierunku dalekonośnej amunicji 

kierowanej. Nadmieńmy tylko, że taki krok wynika 

przede wszystkim z postzimnowojennego 

spadku liczby haubicoarmat i armatohaubic 

w armiach większości państw NATO-wskich. Stąd 

pomysł, żeby niedostatek luf zrekompensować 

nowocześniejszą amunicją w myśl zasady, że każdy 

strzał jest celny, więc będzie potrzeba ich 

znacznie mniej (przez to także zużycie luf będzie 

mniejsze), na dodatek oddawanych z większej 

(bezpieczniejszej) odległości. 


Zbliżenie na przednią część pocisku Vulcano 155 GLR. 

Dobrze widoczne powierzchnie sterowe. 

❚ Geneza amunicji Vulcano 

Koncepcja amunicji Vulcano wykuwała się we 

włoskiej spółce OTO Melara (od 2016 r. część 

koncernu Leonardo) w pierwszej dekadzie tego 

wieku. Początki prac mają sięgać jeszcze 1999 r. 

Podobno wstępne zainteresowanie udziałem 

w programie wykazywały też Niderlandy i Hiszpania, 

ta ostatnia jednak szybko wycofała się 

z przyczyn budżetowych (oryginalnie tamtejszy 

przemysł miał opracować układ półaktywnego 

laserowego naprowadzania końcowego). Marynarka 

Wojenna Królestwa Niderlandów (niderl. 

Koninklijke Marine) była zainteresowana wyłącznie 

niekierowanym pociskiem Vulcano 127 

BER (ang. Ballistic Extended Range) do armaty 

morskiej – partnerem przemysłowym został 

tamtejszy oddział Thalesa, natomiast w przypadku 

wersji kierowanej GLR (ang. Guided 

Long Range) Holendrzy mieli status obserwatora 

programu. Dlatego do 2012 r. program 

amunicji Vulcano pozostał de facto wyłącznie 

włoski. Wówczas nowym i dotąd jedynym partnerem 

zagranicznym została Republika Federalna 

Niemiec. W 2012 r. dla strony włoskiej priorytetem 

miała być wersja Vulcano 127, a dla RFN 

155, ale aktualne włoskie dokumenty rządowe 

wskazują, że dla Włoch Vulcano 155 jest równie 

ważna jak 127. 

W 2012 r. OTO Melara wspólnie z brytyjską spółką 

Babcock zaoferowała Vulcano 127 brytyjskiej 

Royal Navy razem z armatami OTO Melara 127/64 

LW, wybranymi jako uzbrojenie przyszłych brytyjskich 

fregat typu 26 City. Także w 2012 r. OTO Melara 

informowała, że prace (zapewne konstrukcyjne) 

ukończono już w przypadku amunicji Vulcano 127 

(jeszcze w 2008 r.) i Vulcano 76 (w 2011 r.). Nie 

można tego wykluczyć, gdyż te kalibry były wtedy 

traktowane priorytetowo ze względu na potrzeby 

włoskiej Marina Militare, która była głównym spiritus 

movens programu Vulcano. W 2008 r. OTO Melara 

miała po raz pierwszy uzyskać donośność 

maksymalną pocisku Vulcano 127, która wyniosła 

61,5 km w porównaniu z projektową 63 km. 

Przy konstruowaniu Vulcano OTO Melara postanowiła 

wykorzystać doświadczenia zebrane 

przy rozwoju 76 mm amunicji do swoich okrętowych 

armat 76/62 Compatto i Super Rapido (i ich 

wersji rozwojowych). Chodziło o amunicję DART 

(Driven Ammunition Reduced Time of flight) 

i ART (Ammunition Reduced Time of flight) do 

zastosowań przeciwlotniczych oraz przeciwrakietowych 

(a także rażenia szybkich celów nawodnych 

o bardzo małej wyporności) w 76 mm 

armatach okrętowych systemu Davide/Strales. 

Amunicja DART jest kierowana (radiokomendowo 

w wiązce), podkalibrowa (średnica pocisku to 

42 mm) z odrzucanym sabotem i dodatkowo stabilizowana 

brzechwowo. Po 2011 r. OTO Melara 

zaczęła promować nową amunicję dalekonośną 

do ostrzału celów naziemnych – w pierwszej kolejności 

do swoich armat okrętowych kalibru 

76 mm. Wynikało to z wykonanego przez spółkę 

rozpoznania rynku, oferty własnych armat tego 

kalibru, ale także doświadczeń bojowych izraelskiej 

inwazji Libanu w 2006 r. oraz zbrojnej interwencji 

NATO i Unii Europejskiej w Libii w 2011 r. 

Przebieg tych wojen pokazał, że współcześnie 

okręty nie mogą w pełni bezpiecznie operować 

na wodach przybrzeżnych. 

Podczas rozwoju amunicji Vulcano OTO Melara 

wskazywała też inne zalety przyjętej koncepcji 

technicznej, niż tylko te płynące z kapitału 

doświadczeń zebranych przy pracach nad amunicją 

DART. Stabilizowany brzechwowo pocisk 

podkalibrowy oferuje większy zasięg niż pociski 

z dodatkowym napędem rakietowym, jest doskonalszy 

aerodynamicznie, w mniejszym stopniu 

zużywa przewód lufy niż dalekonośne pociski 

pełnokalibrowe, oferuje krótszy czas dolotu 

do celu (Vulcano 76 pokonuje 40 km w 120 s) 

i oferuje wyższą szybkostrzelność (w przypadku 

armat okrętowych). Pewnym mankamentem 

jest mniejsza masa kruszącego materiału wybuchowego, 

który mieści się w skorupie pocisku 

podkalibrowego. Jednak w pełnokalibrowych 

pociskach dalekonośnych z dodatkowym napędem 

rakietowym też jest go mało. Biorąc 

pod uwagę konstrukcję amunicji Vulcano, czasami 

stosuje się wobec niej określenie HEFSDS 

(High Explosive Fin Stabilized Discarding Sabot, 

odłamkowo-burząca stabilizowana brzechwowo 

z odrzucanym sabotem) na podobieństwo 

akronimu APFSDS (Armour-Piercing Fin-Stabilized 

Discarding Sabot), dotyczącego przeciwpancernej 

kinetycznej rdzeniowej z odrzucanym 

sabotem (szerzej o amunicji Leonardo do 

dział okrętowych można przeczytać w „Wojsku 

i Technice” 6/2022). 

W przypadku amunicji Vulcano 155 chodziło 

o jej zaoferowanie do każdego działa kalibru 

155 mm spełniającego zapisy porozumienia 

standaryzującego Joint Ballistics Memorandum 

of Understanding (JBMoU), którego stronami są 


www.zbiam.pl

Broń rakietowa 

Tomasz Szulc 

Koreańska Republika Ludowo- 

Demokratyczna od dziesięcioleci straszy 

świat wizją wznowienia działań wojennych 

na Półwyspie Koreańskim. 

W świetle prawa międzynarodowego 

wojna między państwami koreańskimi 

ze znaczącym udziałem Chińskiej 

Republiki Ludowej oraz Stanów 

Zjednoczonych i ich sojuszników nie 

zakończyła się bowiem 27 lipca 1953 r., 

a jedynie podpisano wówczas dokumenty 

o wstrzymaniu ognia przez strony 

i ustanowieniu linii demarkacyjnej. 

O ile jednak jeszcze ćwierć wieku temu 

w rachubę wchodziła jedynie kontynuacja 

krwawej wojny konwencjonalnej 

na Półwyspie, o tyle obecnie państwo 

Kimów dysponuje bronią zdolną do 

rażenia celów nie tylko na całym terytorium 

sąsiada z południa, ale także na 

Wyspach Japońskich, amerykańskich 

terytoriach na Pacyfiku, a nawet obiektów 

na kontynencie północnoamerykańskim. 

Na dodatek nikt nie ma już dziś 

wątpliwości, że KRLD ma broń jądrową, 

niejasne jest tylko, iloma głowicami 

dysponuje i jaki jest stopień ich 

technicznego zaawansowania. 

Fotografie w artykule KCNA, 

twitter.com/Joseph Dempsey. 

Powodem do umiarkowanego optymizmu 

co do wiarygodności tych gróźb był do 

niedawna niski poziom gotowości bojowej 

nowego uzbrojenia ofensywnego Koreańskiej 

Armii Ludowej. Pociski balistyczne testowano 

do pierwszego udanego startu, 

a następnie koncentrowano uwagę na kolejnej, 

z zasady większej konstrukcji. Było zatem oczywiste, 

że publicznie pokazywane wielokrotnie 

podczas defilad, ale nie poddawane kolejnym 

testom rakiety są całkowicie nieprzewidywalne 

w zakresie niezawodności i właściwie nie nadają 

się do praktycznego użycia (nawet sami 

Zbrojenia rakietowo-jądrowe KRLD 

– wydarzenia ostatniego miesiąca 

Kim Dzong Un wizytuje ekspozycję „seryjnych” głowic jądrowych. Po lewej stronie wystawiono kilka typów ich nosicieli. 

Koreańczycy nie odważyliby się odpalić uzbrojonej 

w głowicę jądrową rakiety, która wcześniej 

tylko raz została wypróbowana z jakim 

takim powodzeniem). 

Sytuacja zaczęła zmieniać się w ubiegłym roku, 

gdy zamiast pierwszych prób nowych pocisków, 

zaczęto powtarzać testy wypróbowanych wcześniej 

(szerzej w WiT 4/2022 i 1/2023). Liczba startów 

pocisków różnych typów odpalonych 

w 2022 r. była rekordowo duża, ale marzec tego 

roku był pod tym względem jeszcze bardziej imponujący. 

Pretekstem do tej demonstracji siły 

stały się ćwiczenia „Freedom Shield”, prowadzone 

w tym czasie wspólnie przez siły zbrojne Republiki 

Korei i Stanów Zjednoczonych. 

Prawdziwą nową jakość stanowiła próba 

z 18 marca, podczas której, według wszelkiego 

prawdopodobieństwa po raz pierwszy, odpalono 

pocisk balistyczny z wyrzutni podziemnej. 

O budowie takiej eksperymentalnej instalacji na 

poligonie rakietowym w Tongchang-ri informowały 

jeszcze w 2021 r. źródła wywiadowcze. Pewnym 

zaskoczeniem był typ wystrzelonego pocisku, 

a mianowicie niewielka rakieta „Kimskander”. 

Na pewno nie jest to docelowa „para” (silos plus 

rakieta) i wkrótce prawdopodobnie dowiemy się 

o odpaleniu z tego samego stanowiska większego 

pocisku. Większość północnokoreańskich rakiet, 

a w tym wszystkie pociski dalekiego zasięgu, 

wykorzystuje silniki zasilane paliwem ciekłym 

i zasadna byłaby budowa silosów właśnie do 

nich. Natomiast znacznie bardziej perspektywiczne 

są pociski z silnikami na paliwo stałe i KRLD 

systematycznie zwiększa ich udział w swym arsenale. 

Na pewno pomocne w procesie projektowania 

i testowania wyrzutni podziemnych są 

doświadczenia zebrane podczas prób odpalania 

pocisków balistycznych spod wody (z wyrzutni 

na platformach zanurzalnych i okrętu podwodnego). 

Oczywiście, specyfika takich startów jest 

nieco inna (środowisko wodne, które w pewnych 

kwestiach stanowi utrudnienie, a w innych – 

wręcz przeciwnie), ale szereg rozwiązań technicznych 

może mieć charakter uniwersalny. 

Pozostaje, oczywiście, kwestia celowości budowy 

wyrzutni podziemnych. Brak bowiem 

możliwości ukrycia w ten sposób pozycji startowych. 

Budowy silosów nie da się obecnie ukryć 

Odpalenie pocisku balistycznego z wyrzutni podziemnej. 


www.zbiam.pl

Broń strzelecka 

RGP-40 – niewykorzystany potencjał 

Zbigniew Borecki 

Ręczny granatnik rewolwerowy RGP-40 

Zakładów Mechanicznych „Tarnów” S.A. 

to broń o oczywistych zaletach 

eksploatacyjnych, od skonstruowania 

której minęło już ponad półtorej dekady. 

Przez ten czas RGP-40 zdążył wygrać 

przetargi, uzyskać państwowe 

zamówienia, a nawet zbiegiem 

okoliczności trafić na front na Ukrainie. 

Jednak w Polsce nad RGP-40 ciąży 

jakieś urzędnicze fatum, które sprawia, 

że gotowy do produkcji RGP-40 

zamawiany nie jest, a Wojsko Polskie 

do dziś nie ma ręcznego 

wielostrzałowego granatnika 

kalibru 40 mm. 

Fotografie w artykule: ZM Tarnów S.A./Aneta Gawle, 

twitter.com/War Noir, reddit.com/u/ 

/South_Equivalent4004, t.me/donbass_sos. 

Seryjne półautomatyczne 40 mm granatniki RGP-40. 

Ręczny granatnik RGP-40 miał wszelkie podstawy 

do tego, by odnieść sukces w Polsce. 

Skonstruowany został w układzie rewolwerowym, 

modnym dla tej kategorii ręcznej broni 

strzeleckiej. RGP-40 ma nieskomplikowaną konstrukcję, 

która przekłada się na prostotę eksploatacji, 

dodatkowo jest bronią powstałą za publiczne 

pieniądze, w spółce Skarbu Państwa 

i z państwowej inicjatywy. Jako ręczna broń piechoty 

przeznaczony jest do walki z siłą żywą, lekkimi 

pojazdami czy niszczenia pozycji ogniowych 

nieprzyjaciela w budynkach lub umocnieniach 

polowych, a także stawiania zasłon dymnych albo 

innego oddziaływania, w tym tzw. nieśmiercionośnego. 

Polska piechota – czy to wojsk operacyjnych, 

czy Wojsk Obrony Terytorialnej – poza jednostrzałowymi 

granatnikami podwieszanymi 

takowej broni nadal nie ma. RGP-40 mógłby wypełnić 

tę lukę. Te niby oczywiste czynniki nie pomogły 

jednak RGP-40, który dotąd nie trafił w ręce 

polskich żołnierzy. Mimo panujących od dekad 

trendów w armiach całego świata, także w NATO 

– pomijając nieliczne Wojska Specjalne – polska 

piechota pozostaje nieuzbrojona w wielostrzałowe 

ręczne granatniki tego kalibru. 

Jak dotąd tarnowski RGP-40, doceniony na 

XXI Międzynarodowym Salonie Przemysłu 

Obronnego w 2013 r. nagrodą Defender, trafił do 

uzbrojenia tylko Sił Zbrojnych Ukrainy w ramach 

pomocy wojskowej udzielonej przez Polskę rządowi 

w Kijowie. I właśnie podczas wojny na 

Ukrainie RGP-40 przeszedł swój chrzest bojowy. 

A na podstawie dostępnych wypowiedzi jego 

użytkowników – ukraińskich żołnierzy – można 

stwierdzić, że w walce potwierdził swoje walory 

taktyczno-techniczne. 

❚ Geneza 

Rozwój granatnika RGP-40 rozpoczął się w 2007 r. 

w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu 

Mechanicznego Sp. z o.o. w Tarnowie (obecnie 

jest to Centrum Badawczo-Rozwojowe spółki 

ZM „Tarnów”) we współpracy z zespołem konstruktorów 

z Wojskowej Akademii Technicznej 

im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie. Akronim 

RGP-40 rozwijany był w początkowych fazach 

rozwoju jako Ręczny Granatnik Powtarzalny, 

a liczba 40 odnosiła się do kalibru 40 mm. 

Opracowanie układu samoczynnego obrotu 

bębna spowodowało zastąpienie przymiotnika 

„powtarzalny” określeniem „półautomatyczny”. 

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotowało 

skonstruowanie RGP-40 kwotą ok. 30 mln 

PLN. Wykonanie i badania kolejnych prototypów 

RGP-40 trwały w latach 2008–2013. W lipcu 

2013 r. Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A., przy 

udziale Rejonowego Przedstawicielstwa Wojskowego, 

dokonały odbioru partii wdrożeniowej 

pięciu RGP-40 i na podstawie pozytywnego wyniku 

badań zakładowych potwierdzono spełnienie 

przez granatnik założeń taktyczno-technicznych, 

co zostało poświadczone przez Wojskowy 

Instytut Techniki Uzbrojenia z Zielonki wydanym 

certyfikatem Z/27/9/2015. 

Ze względu na niską prędkość początkową amunicji 40 mm i jej stromotorową trajektorię kolba granatnika RGP-40 

oraz jego celownik optyczny mają zmienny zakres położeń, które umożliwiają wygodne złożenie się do strzału 

i celne strzelanie. 

❚ Konstrukcja 

RGP-40 ma rewolwerowy układ konstrukcyjny, 

z obrotowym bębnem z sześcioma komorami nabojowymi. 

Napędzanie bębna w trakcie strzelania 

odbywa się za pomocą sprężyny bębna, napinanej 

uprzednio ręcznie poprzez obrót bębna w trakcie 

ładowania nabojami. Do zwalniania bębna z rygla 


www.zbiam.pl

Przemysł obronny 

Salon IDEX & NAVDEX 2023 

Miroslav Gyűrösi 

W dniach 20–24 lutego w stolicy 

Zjednoczonych Emiratów Arabskich Abu 

Zabi odbyła się najbardziej prestiżowa 

impreza wystawiennicza branży 

obronnej w regionie Zatoki Perskiej, 

a zarazem jedna z najważniejszych na 

świecie – salon IDEX & NAVDEX 2023. 

International Defence Exhibition (IDEX) 

obchodziła w tym roku swoje 30-lecie, 

bowiem pierwsze przedsięwzięcie o tej 

nazwie odbyło się w Abu Zabi w 1993 r. 

Tegoroczna była już szesnasta, a na 

przestrzeni 30 lat z imprezy o lokalnym 

charakterze – choć premier na niej 

nigdy nie brakowało – awansowała 

do wiodących w skali światowej. 

Sukces IDEX-u skłonił jego organizatora, 

którym jest państwowa firma Abu Dhabi 

National Exhibition Center (ADNEC), 

do równoległego organizowania także 

odrębnych, choć odbywających się 

w tym samym kompleksie wystawienniczym, 

wystaw Naval Defence and 

Maritime Security Exhibiton (NAVDEX) 

o profilu wojennomorskim. Miała ona 

w 2023 r. swą siódmą odsłonę. 

Fotografie w artykule Miroslav Gyűrösi. 

Wtym roku lokalne media omawiając 

IDEX & NAVDEX 2023 wyrażały się wyłącznie 

w superlatywach, co wyraźnie 

Kołowy wóz bojowy Rabdan 8×8 firmy Al Jasoor ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich z wieżą gąsienicowego bojowego 

wozu piechoty BMP-3 podczas pokazów dynamicznych towarzyszących salonowi IDEX 2023. 

było efektem negatywnych opinii o działaniach 

organizatora przed dwoma laty, który znacząco 

ograniczył dostęp do imprezy, w tym przedstawicielom 

mediów, motywując to ogólnoświatową 

pandemią COVID-19. Obecnie salon wrócił 

do skali sprzed kilku lat, a w siostrzanych wystawach 

wzięło udział 1350 wystawców z całego 

świata. Oczywiście, jak każde dziś przedsięwzięcie 

wystawiennicze o podobnym profilu, także 

IDEX & NAVDEX 2023 zorientowany był przede 

wszystkim na prezentację osiągnięć i potrzeb 

Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a potem 

dopiero reszty świata. Węziej zaś na najnowsze 

osiągnięcia i programy rozwojowe, dotyczące 

uzbrojenia oraz sprzętu dla wojska oraz sektora 

bezpieczeństwa. Nie mogły zatem dziwić 

wszechobecne pojazdy bezzałogowe – powietrzne, 

lądowe oraz morskie, systemy robotyczne 

i wykorzystujące sztuczną inteligencję 

(AI). Szczególnie dużo było bezzałogowych systemów 

powietrznych do wszelkich zastosowań, 

w tym przenoszące uzbrojenie i należące do 

kategorii amunicji krążącej. Równie liczne były 

rozwiązania służące do walki z tymi najgorętszymi 

zagrożeniami na współczesnym polu walki, 

których rosnące znaczenie pokazuje przebieg 

obecnie trwających konfliktów zbrojnych. 

Odnotować należy również szeroki udział 

w salonie wystawców z Izraela. Po raz pierwszy 

pojawili się oni na IDEX & NAVDEX przed dwoma 

laty, ale wtedy skalę ich udziału znacząco 

ograniczyły restrykcje sanitarne. 

Z perspektywy 30 lat istnienia IDEX-u trzeba 

skonstatować, że dziś państwa regionu Zatoki 

Perskiej nie są już tylko nabywcami gotowych 

rozwiązań czy nawet licencji. Kraje te, ze Zjednoczonymi 

Emiratami Arabskimi na czele, intensywnie 

budują swoje zdolności produkcyjne, ale także 

rozwojowe. Ich celem jest pozyskiwanie 

rozwiązań cząstkowych i technologii, a potem 

opracowywanie na ich bazie własnych wyrobów. 

A tego typu salony jak IDEX & NAVDEX służą prezentacji 

tych ostatnich całemu światu. W wielu 

obszarach nie ustępują one tym z oferty światowych 

liderów, często zresztą powstałym przy ich 

udziale, i to na partnerskich zasadach. 

Pojazd opancerzony Tarlon 4×4 w ekspozycji narodowej Republiki Uzbekistanu, której przemysł obronny po raz pierwszy 

uczestniczył w salonie uzbrojenia w Abu Zabi. 

❚ Pojazdy lądowe i morskie 

Pojazdy, wszystkich kategorii i klas, „atakowały” 

zwiedzających niemal ze wszystkich zakamarków 

rozległego centrum wystawienniczego. Załogowych 

– od elektrycznych motocykli aż po czołg 

podstawowy Leclerc. I bezzałogowych – od niewiele 

różniących się od zabawek, przez liczne 

pojazdy zdalnie sterowane oraz robotyczne, do 

złożonych, wieloelementowych systemów. W każdym 

razie postęp w tym segmencie rynku nie wyhamowuje. 

Coraz częściej rozwiązania załogowe 


www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Edyta Sochoń 


i Samochodowej to jedna z najważniejszych 

placówek naukowo-badawczych 

w Polsce związanych z techniką wojskową. 

Jako jednostka badawcza nadzorowana 

przez Ministra Obrony Narodowej, 

specjalizuje się w badaniu uzbrojenia, 

sprzętu i pojazdów wojskowych, 

wdrażanych lub już będących 

w wyposażeniu Sił Zbrojnych RP. 

Fotografie w artykule WITPiS. 

W 

Wojskowym Instytucie Techniki Pancernej 

i Samochodowej (WITPiS) prowadzone 

są badania naukowe, prace 

rozwojowe i wdrożeniowe w dziedzinie techniki 

pancernej, samochodowej oraz inżynierii materiałowej. 

Instytut wykonuje specjalistyczne ekspertyzy 

i prowadzi szereg analiz dotyczących 

m.in. budowy oraz eksploatacji maszyn, mechaniki 

i pojazdów, w tym pojazdów specjalnych 

oraz sprzętu wojskowego. Pracownicy Instytutu 

uczestniczą w opracowywaniu i testowaniu 

nowych rozwiązań konstrukcyjnych pojazdów 

opancerzonych, systemów ochrony przed minami, 

testują nowe rozwiązania usprawniające działanie 

systemów kierowania ogniem oraz badają 

właściwości materiałów stosowanych w konstrukcjach 

sprzętu wojskowego. 


i Samochodowej dla obronności kraju 

Badanie zdolności pokonywania wzniesienia poprzecznego przez zestaw złożony z ciągnika Jelcz i przyczepy. 

❚ Historia 

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej 

powstał, aby w jak największym stopniu 

wykorzystać w praktyce doświadczenia 

i osiągnięcia polskiej myśli technicznej związanej 

z rozwojem broni pancernej oraz samochodów 

wojskowych, a swój rodowód wywodzi z powstałego 

w 1927 r. Biura Badań Technicznych 

Broni Pancernej. Biuro to utworzono w celu prowadzenia 

prac konstrukcyjnych i badawczych 

sprzętu pancernego. W owym czasie powstały 

pierwsze polskie konstrukcje wozów bojowych 

i pojazdów specjalnych, budowano i testowano 

prototypy oraz uruchomiono produkcję seryjną 

takich pojazdów jak: czołg lekki 7TP (produkcja 

seryjna), czołgi rozpoznawcze TK-3 i TKS (produkcja 

seryjna), czołg pływający PzInż 130 (prototyp), 

czołg lekki PzInż 140/4TP (prototyp), czołg kołowo-gąsienicowy 

10TP (prototyp), różne odmiany 

ciągników kołowych i kołowo-gąsienicowych, 

samochody terenowe oraz motocykle. 

Przerwaną przez II wojnę światową działalność 

projektową i badawczą podjęła, powołana 

w 1947 r., Stacja Doświadczalna Departamentu 

Służby Samochodowej Ministerstwa Obrony Narodowej. 

Doświadczenia z użycia broni pancernej 

w czasie wojny określiły kierunki modernizacji 

Wojska Polskiego w pierwszych latach powojennych. 

Motoryzacja i zwiększenie nasycenia pojazdami 

opancerzonymi stanowiły wtedy jeden 

z priorytetów, co z kolei przełożyło się na zapotrzebowanie 

na prace projektowo-konstrukcyjno-badawcze. 

Aby sprostać stawianym zadaniom badawczym 

i nowym wyzwaniom inspirowanym 

przez szybko rozwijający się przemysł obronny 

oraz motoryzacyjny, doskonalono strukturę organizacyjną, 

rozbudowywano laboratoria i wyposażano 

je w aparaturę badawczą, a przede wszystkim 

kładziono nacisk na wzrost kwalifikacji 

zawodowych personelu. To właśnie w owym 

okresie Stacja Doświadczalna Departamentu 

Służby Samochodowej MON przekształciła się 

w Poligon Naukowo-Badawczy Sprzętu Pancernego 

Badania możliwości prowadzenia ognia podczas pływania pojazdów. Na zdjęciu 

KTO Rosomak z wieżą ZSSW-30. 

Badania trwałości i niezawodności podczas prób przebiegowych w terenie. 


www.zbiam.pl

Konflikty 

Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 13 

Marcin Gawęda 

Od połowy marca do połowy kwietnia 

linia frontu wciąż była statyczna, 

a jej przesunięcia minimalne. 

Walki koncentrowały się wokół tych 

samych miejscowości co poprzednio, 

czyli na kierunkach kupiańskim, 

łymańskim, bachmuckim, donieckim 

i szachtarskim. Najcięższe boje 

toczyły się w lasach pod Kreminną, 

w Bachmucie, Awdijiwce czy Marijnce. 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony Ukrainy, 

Ministerstwo Obrony Królestwa Norwegii, 

t.me/rybar, Internet. 

Niewiele było przesunięć w skali taktycznej, 

nawet pod Bachmutem, gdzie widoczne 

było wyczerpywanie się potencjału uderzeniowego 

zdziesiątkowanej w działaniach szturmowych 

Grupy Wagnera, niezdolnej do zamknięcia 

„kotła”, ale wciąż „wgryzającej się”, mimo 

ogromnych strat, w miasto. Najemnicy ponieśli nie 

tylko duże straty w ludziach, ale znaczna część byłych 

więźniów, zwerbowanych w koloniach karnych, 

zakończyła właśnie półroczne kontrakty, 

które skutkowały amnestią. Zmniejszyła się również 

intensywność walk pod Wuhłedarem i na innych 

odcinkach frontu, chociaż w omawianym 

okresie siły agresora nacierały bezskutecznie 

w rejonie Awdijiwki, a potem Marijnki. 

Pod koniec marca można było już mówić o wyczerpaniu 

się impetu sił rosyjskich, które pod koniec 

zimy zawęziły kierunki natarcia w zasadzie do 

trzech: Bachmutu, Awdijiwki i Marijnki. Taka sytuacja 

miała miejsce do końca omawianego okresu, 

czyli do połowy kwietnia. Samo tempo natarcia 

spadło w zasadzie do minimum, jednocześnie rozbudowywano 

głęboko urzutowaną obronę i przygotowywano 

rezerwy taktyczne i operacyjno-strategiczne, 

w oczekiwaniu na zapowiadaną 

wiosenną ofensywę ukraińską. Obydwie strony 

zbierały siły do kampanii wiosennej – formowano 

Norwescy instruktorzy szkolą w Polsce ukraińskie załogi w obsłudze czołgów Leopard 2 i wozów 

inżynieryjnych NM189. 

i szkolono kolejne jednostki, rozbudowywano pozycje 

obronne, uzupełniano w bazach polowych 

zapasy amunicji, materiałów pędnych itd. 

Ofensywa sił ukraińskich zapowiedziana została 

oficjalnie przez ministra Ołeksija Reznikowa na 

kwiecień-maj, gdy wyschnie i stwardnieje ziemia, 

a także zakończy się zgrywanie nowych brygad, 

które przejmują sukcesywnie kolejne partie nowego 

zachodniego sprzętu bojowego (m.in. czołgi 

Challenger 2 i Leopard 2, kołowe wozy bojowe 

AMX-10RC, bojowe wozy piechoty Bradley i Marder, 

kołowe transportery opancerzone Stryker, 

155 mm haubicoarmaty samobieżne AS90 itp.). 

Jako jeden z hipotetycznych kierunków ukraińskiej 

ofensywy wskazywane jest Zaporoże. Przy 

ambitnych planach działań zaczepnych, które 

miałyby mieć przełożenie nie tylko na poziom 

operacyjny, ale wręcz strategiczny, zakłada się, że 

ich celem może być dotarcie do wybrzeża Morza 

Azowskiego i przecięcie dzięki temu rosyjskiego 

połączenia lądowego Donbasu z Krymem. Natarcie 

na Zaporożu mogłoby być wyprowadzone po 

kilku osiach, np. z Wuhłedaru w stronę Mariupola, 

albo z Hulajpola na Berdiańsk, czy z Orichiwa na 

Melitopol. Z punktu widzenia dowództwa rosyjskiego, 

kierunek ten jest bardzo ważny i nie ma 

głębi operacyjnej, dlatego został solidnie umocniony 

oraz przygotowano na nim odpowiednie 

siły obronne wraz z rezerwami. 

Na poligonach i w ośrodkach szkoleniowych 

w Europie oraz rozsianych po całej Ukrainie trwało 

permanentne szkolenie jednostek i pododdziałów 

sił obrony, nie tylko Sił Zbrojnych Ukrainy, ale też 

Gwardii Narodowej i Państwowej Służby Granicznej 

Ukrainy, których struktury również są znacznie 

rozbudowywane. Przykładowo w Łucku, na terenie 

Centrum Szkolno-Treningowego Ternowe Pole, należącego 

do lokalnego policyjnego batalionu reagowania 

operacyjnego „Łuck”, trwało szkolenie 

funkcjonariuszy policji patrolowej do służby bojowej 

(taktyka ogniowa, medycyna taktyczna, zastosowanie 

bezzałogowców itd.). Jak stwierdził w lutym 

dowódca batalionu „Łuck”, płk Ołeksandr 

Tywodar, w centrum przeszkolono już 12 500 żołnierzy 

SZU, a szkoleni są kolejni. Jednocześnie we 

wspomnianym Łucku trwał proces szkolenia dowódców 

pododdziałów prowadzony przez fińskich 

instruktorów. 

W marcu na Ukrainę powróciło wielu przeszkolonych 

za granicą żołnierzy ukraińskich, przybyły też 

pierwsze transporty z nowym ciężkim sprzętem. 

Pentagon ogłosił, że pod koniec miesiąca szkolenie 

zakończyły i zaczęły relokację na Ukrainę dwie brygady 

zmechanizowane, liczące ok. 4000 żołnierzy – 

Ukraiński bezzałogowiec przystosowany do zrzutu min 82 mm. Dobrze widać ekran 

terminala satelitarnego Starlink. 

Straty w sprzęcie to nie tylko skutek działań przeciwnika, ale także wypadki. W wyniku 

marcowego incydentu drogowego na Moście Krymskim uszkodzenia różnego stopnia 

odniosły cztery pojazdy Z-STS Achmat. 


www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe 

FLRAA ostatecznie dla Bell Textron 

Łukasz Pacholski 

6 kwietnia instytucja kontrolna Kongresu 

Stanów Zjednoczonych Government 

Accountability Office (GAO), stanowiąca 

odpowiednik polskiej Najwyższej Izby 

Kontroli, wydała wyrok w sporze 

pomiędzy Departamentem Obrony 

Stanów Zjednoczonych a konsorcjum 

Lockheed Martina i Boeinga, dotyczącym 

rozstrzygnięcia programu FLRAA 

(Future Long-Range Assault Aircraft). 

Odrzucenie protestu oznacza, że dostawcą 

następców wielozadaniowych śmigłowców 

Lockheed Martin/Sikorsky UH-60 

Black Hawk pozostał Bell Textron. 

Fotografie w artykule: Bell Textron, US Army. 

GAO miało 100 dni na rozpatrzenie protestu 

i urzędnicy wykorzystali czas niemal 

do końca, bowiem graniczną datą był 

7 kwietnia. Jak wskazali audytorzy w oficjalnym 

komunikacie (szczegółowe uzasadnienie ma 

być dostępne na stronie internetowej urzędu 

po pewnym czasie), Departament Obrony właściwie 

ocenił propozycje obydwu finalistów postępowania, 

a oferta konsorcjum Lockheed 

Martin–Boeing była „nie do przyjęcia”, ponieważ 

nie dostarczała odpowiedniego poziomu szczegółowości 

wymaganego w zapytaniu ofertowym. 

Dodatkowo audytorzy, po analizie dostępnej 

dokumentacji, zaprzeczyli zarzutom 

jakoby propozycja Bell Textron naruszała warunki 

postępowania. Jak podkreśla GAO, analiza 

sporu zakończyła się na poziomie zbadania, czy 

agencja zamawiająca (Departament Obrony) 

przestrzegała przepisów i zasad prawnych dotyczących 

zamówień publicznych. Taki werdykt 

pokazuje jednocześnie, że po kilku skandalach 

związanych z rozstrzygnięciami postępowań 

przetargowych na drodze protestów (m.in. KC-X), 

Departament Obrony odrobił lekcję i obecnie 

5 grudnia ub.r. Departament Obrony ogłosił zwycięstwo Bell Textron w programie FLRAA. Korporacja zaoferowała 

konstrukcję opartą na filozofii samolotu pionowego startu i lądowania z ruchomymi wirnikami. Bell Textron zbudował 

i przetestował w tym celu demonstrator technologii V-280 Valor, który pozwolił na praktyczne sprawdzenie nowych 

rozwiązań, mających znaleźć się w docelowym FLRAA. 

trudno znaleźć uchybienia formalnoprawne 

w jego dokumentacji. 

Przypomnijmy, wyboru wykonawcy programu 

FLRAA dokonano 5 grudnia 2022 r. Dzień 

później Departament Obrony poinformował 

o podpisaniu kontraktu z Bell Textron o wartości 

1,361 mld USD na realizację fazy badawczo-rozwojowej. 

Ma ona potrwać do 2031 r., a w chwili 

zawarcia umowy uruchomiono pierwszą transzę 

środków w kwocie 232,2 mln USD. Jak wskazuje 

GAO, w momencie wykorzystania wszystkich 

dostępnych opcji kontraktowych wartość 

tej fazy może wzrosnąć nawet do ok. 7,1 mld 

USD. Protest został złożony 28 grudnia, a to zamroziło 

wszelkie działania właśnie na ustawowy 

okres 100 dni. Jak wskazują Bell Textron i Departament 

Obrony, ten czas był przewidziany 

w uzgodnionym zapisami umowy harmonogramie 

prac i nie powinien mieć wpływu na ewentualne 

opóźnienia. 

FLRAA jest pierwszym programem, stanowiącym 

część szerszego przedsięwzięcia FVL (Future 

Vertical Lift), który wszedł do realizacji. W czwartej 

dekadzie obecnego wieku Bell Textron ma 

w jego ramach rozpocząć dostawy seryjnych 

wielozadaniowych statków powietrznych nowego 

pokolenia. Co ważne, jako następca popularnych 

na całym świecie UH-60 Black Hawk, rynek 

zbytu dla FLRAA można potencjalnie liczyć w tysiącach 

egzemplarzy (jeśli oczywiście cena nie 

będzie zaporowa), a na zyski producenci mogą 

liczyć przez wiele lat. Dla zwycięzcy była to walka 

o przetrwanie na rynku militarnym, gdyż 

w ostatnich latach Bell Textron nie mógł pochwalić 

się poważniejszymi sukcesami z dotychczasowymi 

produktami w tym segmencie. 

Formalnie program produkcji śmigłowców rodziny 

H-1 zakończy się w ciągu najbliższych 

miesięcy, po zrealizowaniu dostawy 12 wiropłatów 

zakontraktowanych przez Departament 

Ze względu na protest skierowany do GAO, aż do pierwszych dni kwietnia br. postępowanie 

znajdowało się w zawieszeniu. 

Nowa konstrukcja ma odpowiadać potrzebom pola walki XXI w. Widać to m.in. w rozwiązaniach 

technicznych, w tym architekturze kabiny pilotów, gdzie ma pojawić się 

pojedynczy wielkoformatowy ekran wielofunkcyjny. 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 


10 kwietnia w prywatnej stoczni Sedef 

Gemi İnşaatı A.Ş., należącej do Turkon 

Holding, w Tuzli w aglomeracji Stambułu 

odbyły się dwie uroczystości, w których 

uczestniczył prezydent Republiki 

Tureckiej Recep Tayyip Erdoğan. W ich 

trakcie śmigłowcowiec Anadolu został 

włączony w skład Tureckiej Marynarki 

Wojennej (Türk Deniz Kuvvetleri, TDK), 

stając się jej okrętem flagowym. Ponadto 

rozpoczęto palenie blach do produkcji 

sekcji trzech fregat typu İstanbul, które 

zakontraktowano 6 kwietnia tego roku. 

Śmigłowcowiec Anadolu nowym 

flagowcem tureckiej floty 

Fotografie w artykule Ministerstwo Obrony 

Narodowej Republiki Tureckiej. 

Śmigłowcowiec TCG Anadolu (L 400; klasyfikacja 

oficjalna Çok Maksatlı Amfibi Hücum 

Gemisi, czyli wielozadaniowy okręt 

desantowo-szturmowy) jest największą jednostką 

pływającą TDK. Z powodu zawirowań politycznych 

i konieczności zmiany składu jego skrzydła 

lotniczego, z którego wykluczono samoloty 

wielozadaniowe Lockheed Martin F-35B Lightning II, 

Ankara zdecydowała o przystosowaniu jednostki 

do współpracy z bezzałogowymi systemami powietrznymi. 

Chodzi o samoloty Baykar Bayraktar 

TB3 i Kızılelma oraz śmigłowce TAI T629, ale także 

załogowe samoloty szkolno-bojowe TAI 

Hürjet. Po adaptacji okrętu do nowej roli, co 

ma nastąpić w najbliższej przyszłości, stanie 

się on pierwszą na świecie platformą morską 

tej wielkości, będącą bazą bojowych bezzałogowców 

powietrznych. 

Ceremonia cięcia stali do budowy Anadolu 

odbyła się 30 kwietnia 2016 r., a położenie 

stępki miało miejsce 5 lutego 2018 r. 4 maja 

2019 r. okręt zwodowano w suchym doku. 

4 marca 2022 r. Turecka Marynarka Wojenna 

podniosła na nim banderę, a 7 marca 2022 r. 

zakończył swój pierwszy rejs techniczny. 

Anadolu rozpoczął próby morskie i zdawczo- 

-odbiorcze w czerwcu 2022 r., zaś formalne 

Śmigłowcowiec Anadolu stał się formalnie okrętem flagowym Türk Deniz Kuvvetleri. Jest największym okrętem tureckiej 

floty i stanie się pierwszą na świecie platformą morską bazowania bojowych bezzałogowców powietrznych. 

przekazanie jednostki TDK nastąpiło 21 stycznia 

tego roku. Jednak uroczystość przełożono 

na kwiecień, z powodu trwających szeroko zakrojonych 

testów, realizowanych siłami załogi, 

i dopasowaniu do grafików najważniejszych 

oficjeli. Szczegółowy opis techniczny i historię 

powstania Anadolu opublikowaliśmy w „Wojsku 

i Technice” 2/2023. 

W trakcie uroczystości na pokładzie lotniczym 

desantowca ustawiono najnowsze bezzałogowce 

TB3 z napędem śmigłowym i odrzutowe Kızılelma. 

Zdjęcia prototypu tego pierwszego producent 

opublikował po raz pierwszy zupełnie niedawno 

– 27 marca, tak więc „wizyta” na Anadolu była 

pierwszą prezentacją oficjalną. Także Kızılelma to 

nowość tureckiego przemysłu. Pierwszy BSP z napędem 

odrzutowym oblatano 14 grudnia ub.r. 

Choć mniej widowiskowa, uroczystość inicjacji 

budowy trzech fregat typu İstanbul ma nie 

mniejszą wagę dla TDK i tureckiej koncepcji 

Błękitnej Ojczyzny (Mavi Vatan), czyli supremacji 

Ankary na akwenach zainteresowania, morzach: 

Śródziemnym, Czarnym i Egejskim. Okręty 

te są kolejnym etapem wieloletniego 

programu MiLGEM (Milli Gemi, okręt narodowy). 

Pierwszym była budowa czterech korwet 

typu Ada (2400 t, 99,56 m). Fregaty o wyporności 

3000 t i długości 113 m, to drugi krok w drodze 

do niszczycieli rakietowych TF-2000 (8500 t, 

166 m). Prototypową jednostkę serii TCG İstanbul 

(F 515) zwodowano 23 stycznia 2021 r. i ma 

być przekazana TDK w tym roku. Łącznie ma 

powstać osiem fregat. 

Turcja stała się zatem drugim, po Republice 

Korei, poważnym projektantem i producentem 

zaawansowanych okrętów zasadniczych klas 

spoza grona tradycyjnych potęg morskich. Jednostki 

nawodne to już „rutyna” dla tamtejszych 

stoczni. Obecnie, po uzyskaniu przez program 

budowy okrętów podwodnych typu 214TN (licencja 

thyssenkrupp Marine Systems) właściwego 

tempa, pomimo początkowych opóźnień, 

rozpoczęto projektowanie własnych 

jednostek tej klasy. Zarówno okręty nawodne, 

jak i podwodne są oferowane także na eksport, 

i to z sukcesami. Pierwszymi było sprzedanie Pakistanowi 

lekkich fregat i zaopatrzeniowca, zaś 

Ukrainie korwet. 

n 

Najnowsze BSP firmy Baykar – Bayraktar TB3 i Kızılelma – na pokładzie lotniczym 

Anadolu. Do wspomagania ich startu posłuży wyciągarka, która zostanie zamontowana 

na skoczni na dziobie jednostki. 

Odrzutowy BSP Bayraktar Kızılelma, owoc programu Muharip Insansız Uçak Sistemi 

(bojowy BSP), oprócz atakowania celów powierzchniowych, ma też prowadzić walkę 

powietrzną, czemu mają służyć pociski rakietowe „powietrze–powietrze”, nowa 

elektronika i dobra zwrotność. 


www.zbiam.pl


Rządy Belgii i Holandii zatwierdziły program budowy fregat przeciwpodwodnych dla swoich flot. Pierwsza przekazana zostanie w 2028 r. Koninklijke Marine. Rok później 

ma wejść do służby. 

Nowe fregaty dla Beneluksu 


3 kwietnia sekretarz stanu 

w Ministerstwie Obrony Królestwa 

Niderlandów Christophe van der Maat 

poinformował Izbę Reprezentantów 

(izba niższa parlamentu) o decyzji rządu 

w sprawie zakupu fregat zwalczania 

okrętów podwodnych dla niderlandzkiej 

Koninklijke Marine i belgijskiego 

Marinecomponent. Rada Ministrów 

Królestwa Belgii także zatwierdziła 

ten zakup. To decyzja opóźniona 

i skutkująca wyższymi wydatkami 

od planowanych, ale konieczna 

i wyczekiwana z powodu 

wyeksploatowania jednostek typu M, 

które mają zostać zastąpione przez 

okręty nowej generacji. Umowa 

z wykonawcami przemysłowymi 

zostanie zawarta latem tego roku. 

Ilustracje w artykule: Defensie.nl, 

Koninklijke Marine/Gerben van Es. 

Na początku 2018 r. ministrowie obrony 

Belgii i Holandii podpisali protokół ustaleń, 

na mocy którego – po raz pierwszy 

w 70-letniej historii bliskiej współpracy – obydwie 

marynarki zdecydowały się na identyczny 

system uzbrojenia, w wyborze którego jedno 

państwo lideruje przetargowi. Belgia jest odpowiedzialna 

za wymianę eksploatowanych obecnie 

niszczycieli min typu Tripartite (program 

rMCM – replacement Mine CounterMeasures; 

szerzej w WiT 4/2019), zaś Holandia za zastąpienie 

fregat wielozadaniowych typu M (Karel Doorman). 

Program wymiany fregat jest określany 

jako Vervanging M-fregatten (zastąpienie fregat 

typu M). Zacieśnienie kooperacji ma wymiar finansowy 

i wojskowy. Ten drugi opiera się na 

współpracy określanej jako BeNeSam (Belgisch- 

-Nederlandse Samenwerking). 

W wyniku porozumienia zawartego pomiędzy 

Defensie Materieel Organisatie (DMO, Agencja 

Wyposażenia Obronnego haskiego resortu obrony) 

a grupą stoczniową Damen, ustalono, że fregaty 

dostarczy konsorcjum firm Damen Naval, odpowiedzialnej 

za projektowanie i budowę okrętów, 

oraz Thales Nederland, która opracuje zintegrowany 

system radiolokacyjny i kierowania ogniem. 

Podpisanie szeregu umów z wykonawcami i kooperantami 

planowane jest mniej więcej na lato 

tego roku. Pozostałe kontrakty na dostawy wyposażenia 

i mechanizmów będą finalizowane jeszcze 

w tym lub najpóźniej w 2024 r. 

Każda z flot otrzyma po parze fregat. Pierwsza 

dla Koninklijke Marine ma być przekazana 

w 2028 i podnieść banderę w 2029 r. Drugi okręt 

trafi do Belgii w drugiej połowie 2030 r., zaś kolejna 

para – odpowiednio – dla Holandii i Belgii, 

do 2031 r. Pierwotnie planowano, że dwa pierwsze 

okręty przypadną Holandii, pozostałe zaś 

Belgii. W 2022 r. Izba Reprezentantów przyjęła 

wniosek, że jednostki holenderskie otrzymają – 

na razie nieujawnione – nazwy upamiętniające 

„silne” kobiety, których działalność miała znaczenie 

dla wolności Niderlandów. 

Budowa czterech fregat ZOP wiąże się z inwestycją 

o wartości ok. 3,8 mld EUR (holenderska 

para ma kosztować 1,882 mld). To więcej niż 

planowano w 2018 r., dlatego informacja spotkała 

się z oburzeniem wśród belgijskich polityków. Na 

otarcie łez Belgowie wynegocjowali umowy 

kompensacyjne, na mocy których uzyskają zwrot 

www.zbiam.pl 

Kwiecień 2023 • Wojsko i Technika 77


Wizualizacja SSN-AUKUS wykonana przez BAE Systems. To najpewniej rysunek przedstawiający wczesne wizje następcy brytyjskich SSN Astute. Efekt końcowy prac projektowych 

może wyglądać inaczej. 

Atomowa Royal Australian Navy 


13 marca w kalifornijskim San Diego, 

prezydent Stanów Zjednoczonych 

Ameryki Joe Biden, premierzy Królestwa 

Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej 

Rishi Sunak oraz Związku Australijskiego 

Anthony Albanese poinformowali 

o szczegółach dotyczących nowej floty 

okrętów podwodnych z napędem jądrowym, 

mającej na celu przeciwdziałanie 

wpływom Chińskiej Republiki Ludowej 

na Indo-Pacyfiku. To kolejna odsłona 

anglosaskiego trójprzymierza AUKUS, 

którego zawiązanie w 2021 r. storpedowało 

„podwodny kontrakt stulecia” na 

jednostki typu Attack dla Royal Australian 

Navy, osłabiło wpływy Paryża w regionie 

i położyło podwaliny pod kolejną atomową 

flotę podwodną. Oczywiście marcowa 

deklaracja członków porozumienia 

spotkała się z ostrą reakcją Pekinu, 

którego Ministerstwo Spraw Zagranicznych 

oskarżyło trzy kraje o „kroczenie 

coraz dalej ścieżką błędu i niebezpieczeństwa”, 

zaś misja ChRL przy Organizacji 

Narodów Zjednoczonych oskarżyła je 

o „cofanie wysiłków na rzecz nierozprzestrzeniania 

broni jądrowej”. W równie 

konstruktywnym tonie odpowiedział 

im prezydent Biden, stwierdzając, że 

„umowa ma na celu wzmocnienie pokoju 

w regionie”, i że „okręty będą miały 

napęd, a nie broń jądrową”. 

Ilustracje w artykule: BAE Systems, 

British High Commission Australia/Twitter, 

Huntington Ingalls Industries. 

Marcowe wystąpienie przywódców państw 

AUKUS jest efektem programu modernizacji 

floty podwodnej Royal Australian 

Navy (RAN), ogłoszonego wraz z powołaniem 

do życia AUKUS (Australia, United 

Kingdom, United States) we wrześniu 2021 r. 

Jednym z pierwszych podjętych kroków była 

rezygnacja z kontynuacji programu budowy 

w Australii 12 konwencjonalnych okrętów podwodnych 

typu Attack dla RAN. Ich projekt bazowy 

Shortfin Barracuda Block 1A oraz wsparcie 

techniczne i technologiczne dostarczała francuska 

państwowa grupa stoczniowa Naval Group 

(szerzej w WiT 10/2021). Inauguracja AUKUS 

była też okazją do poinformowania świata, że 

australijska flota zamiast Attacków otrzyma 

znacznie efektywniejsze bojowo okręty z napędem 

jądrowym. Dwa miesiące później 

członkowie AUKUS zawarli porozumienie 

w sprawie wymiany informacji dotyczących 

napędów jądrowych. Zapewniło ono możliwość 

dystrybucji między uczestnikami poufnych 

i niejawnych danych o morskich siłowniach 

jądrowych w celu określenia optymalnej 

ścieżki pozyskiwania atomowych okrętów 

podwodnych dla RAN. Umowa zainicjowała 

18-miesięczne, kompleksowe badania wymagań 

dotyczących dostaw atomowych okrętów 

podwodnych klasy SSN (Submersible Ship 

Nuclear). Porozumienie otworzyło również australijskiemu 

personelowi mechanizm dostępu 

do szkoleń i edukacji od ich odpowiedników 

z Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych, 

niezbędnych do nauki bezpiecznego i efektywnego 

budowania, obsługi oraz wspierania 

eksploatacji w cyklu życia okrętów podwodnych 

z napędem jądrowym. Co ważne, umowa 

jest zgodna z międzynarodowymi zobowiązaniami 

Australii, m.in. wynikającymi z Układu 

o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, obowiązującego 

od 1970 r. Okręty będą uzbrojone 

wyłącznie konwencjonalnie. Porozumienie pozwala 

jedynie na udostępnianie informacji 

o morskich napędach jądrowych. 

❚ Ścieżka do SSN 

Ponieważ 18-miesięczny okres przygotowawczy 

minął, rząd australijski opublikował nowe 

informacje o programie „uatomowienia” RAN, 

zawarte w raporcie „The AUKUS Nuclear Powered 

Submarine Pathway. A Partnership For The 

Future”, co stało się okazją do marcowego wystąpienia 

polityków AUKUS. 

Od chwili zawarcia umowy, trójprzymierze 

opracowywało tzw. mapę drogową, określającą 

optymalną ścieżkę nabycia przez Australię 

uzbrojonych konwencjonalnie okrętów klasy 

SSN. Pomiędzy grudniem 2021 a lutym 2023 r. 

odbyło się 12 spotkań tzw. Wspólnej Grupy 

Sterującej (Joint Steering Group), ekspertów, 

wojskowych i polityków. Przeanalizowała ona 

zestaw opcji pozyskania australijskich SSN, 

oceniając szanse, ryzyko i wymogi związane 

z każdą z nich. 

Plan obejmuje zaprojektowanie w Wielkiej 

Brytanii jednostki nowej generacji, która będzie 

wspólną i standardową dla dwóch flot – australijskiej 

i brytyjskiej, określanej jako SSN-AUKUS. 

Ponieważ pierwszy egzemplarz dla RAN ma się 

pojawić dopiero na początku lat 40., w celu załatania 

„operacyjnej dziury” Canberra kupi trzy 

SSN typu Virginia w Stanach Zjednoczonych. 


www.zbiam.pl

WiT 4_2023 (91)_promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?