Ibintu by'Ukuri
Amayobera y’amateka ntago ari umwijima neza, kuberako ni umupfundikizo utwikiriye igice kimwe cy’irema ry’igikorwa n’imbaraga z’umwuka ndetse n’igikorwa cy’amategeko y’umwuka. Ni ibisanzwe bimenyerewe kuvuga ko amaraso y’abahowimana ari imbuto y’itorero ariko icyo dushaka kubabwira ni uko ibikorwa by’umuntu akora kubera icyemezo cy’umwuka nibyo bibyara imbuto rusange… Nkuko impinduka z’umuco zikomeye hamwe n’impinduramatwara z’amateka aribyo bihitamo amaherezo y’ibihugu cyangwa imyitwarire mu myaka imwe ari igiterane cy’amanota y’ibyemezo by’umwuka…ukwizera n’ubushishozi cyangwa ubuhakanyi n’ubuhumyi , by’abantu. Nta mpuntu watunga agatoki igikorwa gikomeye cy’umwuka gihengamisha umunzani, maze kigatuma gahunda yo hanze mu muryango w’abantu ifata isura nshya… Amayobera y’amateka ntago ari umwijima neza, kuberako ni umupfundikizo utwikiriye igice kimwe cy’irema ry’igikorwa n’imbaraga z’umwuka ndetse n’igikorwa cy’amategeko y’umwuka. Ni ibisanzwe bimenyerewe kuvuga ko amaraso y’abahowimana ari imbuto y’itorero ariko icyo dushaka kubabwira ni uko ibikorwa by’umuntu akora kubera icyemezo cy’umwuka nibyo bibyara imbuto rusange… Nkuko impinduka z’umuco zikomeye hamwe n’impinduramatwara z’amateka aribyo bihitamo amaherezo y’ibihugu cyangwa imyitwarire mu myaka imwe ari igiterane cy’amanota y’ibyemezo by’umwuka…ukwizera n’ubushishozi cyangwa ubuhakanyi n’ubuhumyi , by’abantu. Nta mpuntu watunga agatoki igikorwa gikomeye cy’umwuka gihengamisha umunzani, maze kigatuma gahunda yo hanze mu muryango w’abantu ifata isura nshya…
Ibintu By'Ukuri Nyamara nubwo Papa ubwe yari yarahamwe n’ibyaha bikomeye cyane biruta ibyo Huse yaregaga abapadiri kandi akaba ari byo yashingiragaho asaba ko haba ivugurura, iyo nama yanyaze Papa yakurikijeho gahunda yo kwica umugorozi Huse. Ifungwa rya Huse ryababaje benshi mu mujyi wa Boheme. Abakomeye n’abanyacyubahiro bo muri uwo mujyi boherereza inama y’abepisikopi urwandiko rwerekana ko barwanya icyo gikorwa kibi. Umwami w’abami n’ubundi wari wemeye atishimiye ko barenga ku ruhusa rw’inzira Huse yari afite, nawe yarwanyije ibyo bendaga kugirira Huse. Nyamara abanzi b’umugorozi bari buzuye umutima w’ubucakura kandi bamaramaje. Bongeye kwishingikiriza ku rwikekwe rw’umwami w’abami, ku bwoba bwe no ku ishyaka agirira itorero. Bakomeje kuzana ingingo zisobanutse cyane zigaragaza ko “kwizera kudakwiriye kubangikanywa n’abayobotse inyigisho z’ubuyobe cyangwa abandi bantu bakekwaho izo nyigisho nubwo baba bafite inzandiko zibahesha umudendezo zatanzwe n’umwami w’abami cyangwa abami ubwabo.” Icyifuzo cyabo cyaremewe.” 52 Amaze gucibwa intege n’uburwayi no kuba mu nzu y’imbohe, kubera ko ubukonje n’umwuka mubi byo mu kumba yari afungiwemo byamuteye kugira umuriro mwinshi ku buryo wari hafi yo kumuhitana, amaherezo Huse yazanywe imbere y’inama y’abepisikopi. Bamuzanye aziritswe iminyururu maze ahagarara imbere y’umwami w’abami wari werekanye icyubahiro cye no kwizera kwe amurahirira kumurinda ntihagire umuhungabanya. Mu gihe kirekire cyo kumucira urubanza, yashikamye ku kuri kandi imbere y’abayobozi b’idini n’abategetsi ba leta bose bateraniye hamwe, ahavugira amagambo yahuranyije kandi adakebakeba arwanya imyitwarire mibi y’inzego z’ubutegetsi bw’i Roma. Ubwo yasabwaga guhitamo niba yahakana inyigisho ze akazireka bitaba ibyo akicwa, yemeye gupfa azize kwemera kwe. Ubuntu bw’Imana bwaramukomeje. Mu gihe cy’ibyumweru byinshi yamaze ababara mbere yo gucirwa urubanza ruheruka, umutima we wari wuzuye amahoro ava mu ijuru. Yabwiye incuti ye ati, “Nanditse uru rwandiko ndi muri gereza, amaboko yanjye yambaye iminyururu, ntegereje gucirwa urubanza rwo gupfa ejo. . . . Kubwo gufashwa na Yesu Kristo, ubwo tuzongera kubonana mu gihe cy’amahoro atagira impinduka yo mu buzima bw’ahazaza, nibwo uzasobanukirwa n’uburyo Imana yangiriye imbabazi, n’uko yamfashije ikankomeza mu bishuko n’ibigeragezo nahuye nabyo.” 53 Mu mwijima wo mu kumba yari afungiwemo yahaboneye insinzi y’ukwizera nyakuri. Mu nzozi ze yasubije ibitekerezo muri Kiliziya y’i Prague aho yari yarabwirije ubutumwa bwiza maze abona papa n’abayobozi bakuru muri kiriziya bahanagura amashusho ya Kristo yari yarashushanyije ku nkuta z’iyo kiriziya. “Izi nzozi zaramubabaje cyane ariko ku munsi wakurikiyeho yabonye abahanga benshi mu gushushanya bahugiye mu kuvugurura ayo mashusho ari menshi kandi bakoresha amarangi arushijeho kubengerana. Umurimo wabo ukirangira, abo bantu bashushanyaga bazengurutswe n’imbaga y’abantu bateye hejuru bati: “Ngaho nimureke abapapa n’abepisikopi baze; ntibazigera bongera guhanagura aya mashusho!” Ubwo Huse yavugaga iby’izo nzozi yaravuze ati: “Niringira rwose ko ishusho ya 74
Ibintu By'Ukuri Kristo itazigera ihanagurwa na mba. Bifuje kuyirimbura ariko izongera ishushanywe bundi bushya mu mitima yose n’ababwiriza bandusha.” 54 Ku nshuro ya nyuma, Huse yazanwe imbere y’inama nkuru. Ryari ikoraniro rinini kandi ry’abakomeye: umwami w’abami, ibikomangoma, abajyanama ibwami, abakaridinali, abepisikopi, abapadiri n’imbaga y’abantu batabarika bari baje gushungera ibyari kuba uwo munsi. Mu turere twose twarangwagamo Ubukristo hari haturutse abahamya baje kureba iby’uyu muntu wari ugiye kuba igitambo gikomeye cya mbere mu rugamba rurerure rwabaye intandaro y’umudendezo wo kuyoborwa n’umutimanama. Ubwo yahamagarirwaga kuvuga umwanzuro we uheruka, Huse yaberuriye rwose ko adashobora kwivuguruza maze ahanga ijisho rye umutware mukuru wari watanze indahiro ariko ikarengwaho bikojeje isoni, maze aravuga ati, “Ku bushake bwanjye niyemeje kuza imbere y’iyi nama nshyigikiwe na rubanda no kwizera k’umwami w’abami wicaye aha.” 55 Mu maso h’Umwami w’abami Sigismond hahise hijima maze abari bateraniye aho bose bamuhanga amaso. Huse amaze gucirwa urwo gupfa, umuhango wo kumwambura icyubahiro waratangiye. Abayobozi bakuru b’itorero bambitse imfungwa yabo imyambaro y’abepisikopi, maze ubwo Huse yambikwaga ikanzu y’abapadiri, yaravuze ati: “Umwami wacu Yesu Kristo yambitswe ikanzu yera, igihe Herode yamwoherezaga kwa Pilato kugira ngo babone uko bamukoza isoni bamutuka.” 56 Ubwo bongeraga kumwingingira kwisubiraho, yarahindukiye areba rubanda maze aravuga ati: “None se nabasha nte gukomeza kwerekeza amaso yanjye mu ijuru? Nahangara nte kurebana n’imbaga y’abantu nabwirije ubutumwa bwiza butunganye? Oya rwose, agakiza k’abo bantu karuta kure uyu mutindi w’umubiri ugiye gupfa.” Batangira kumwambura imyambaro bamukuramo umwe umwe, maze buri mwepisikopi akamuvugiraho imivumo uko arangije umugabane w’uyu muhango. Ibyo birangiye, bamwambika ikamba ku mutwe rifite agasongero rishushanyijweho abadayimoni bateye ubwoba kandi imbere ryanditsweho n’aya magambo ngo, “Umuyobe ruharwa.” Huse yaravuze ati: “Mfite umunezero mwinshi wo kwambikwa iri kamba ry’urukozasoni ku bwawe Yesu wambitswe ikamba ry’amahwa ku bwanjye.” Igihe yari amaze kwambikwa iryo kamba, abo bayobozi bakuru b’idini baravuze bati: “Ubu ubugingo bwawe tubweguriye Satani.” Yohana Huse yubura amaso ye ayerekeza mu ijuru maze aravuga ati: ” Nshyize umwuka wanjye mu biganza byawe, Mwami Yesu, kuko ari wowe wancunguye. ” 57 Noneho yashyikirijwe abayobozi ba Leta maze bamujyana aho yagombaga kwicirwa. Abantu benshi baramukurikira, abantu amagana bafite intwaro, abapadiri n’abayobozi bakuru b’idini bambaye amakanzu y’igiciro cyinshi n’abaturage b’i Constance. Ubwo yari amaze guhambirwa ku rumambo, ibintu byose byarangiye bategereje gukongeza umuriro, Huse 75
- Page 31 and 32: Ibintu By'Ukuri Igice Cya 2 - Umuri
- Page 33 and 34: Ibintu By'Ukuri kuducira urubanza,.
- Page 35 and 36: Ibintu By'Ukuri n’akarengane byag
- Page 37 and 38: Ibintu By'Ukuri cy’akarengane n
- Page 39 and 40: Ibintu By'Ukuri Imwe mu nyigisho zi
- Page 41 and 42: Ibintu By'Ukuri Icyakora uwo mushuk
- Page 43 and 44: Ibintu By'Ukuri igahoshwa n’amatu
- Page 45 and 46: Ibintu By'Ukuri Nguko uko amakosa a
- Page 47 and 48: Ibintu By'Ukuri 39
- Page 49 and 50: Ibintu By'Ukuri Igihe aba Saxons bi
- Page 51 and 52: Ibintu By'Ukuri b’Imana by’ukur
- Page 53 and 54: Ibintu By'Ukuri Ubwo burere bwari i
- Page 55 and 56: Ibintu By'Ukuri Barazigendanaga maz
- Page 57 and 58: Ibintu By'Ukuri Abawalidense (Abavo
- Page 59 and 60: Ibintu By'Ukuri Igihe cyinshi ntibo
- Page 61 and 62: Ibintu By'Ukuri 53
- Page 63 and 64: Ibintu By'Ukuri gihugu; kandi abanz
- Page 65 and 66: Ibintu By'Ukuri gihugu. Nyamara nub
- Page 67 and 68: Ibintu By'Ukuri ni jye ngabo igukin
- Page 69 and 70: Ibintu By'Ukuri murimo wo kuyanduku
- Page 71 and 72: Ibintu By'Ukuri “Nta muntu w’in
- Page 73 and 74: Ibintu By'Ukuri Ibyanditswe ubishim
- Page 75 and 76: Ibintu By'Ukuri Igice Cya 6 - Intwa
- Page 77 and 78: Ibintu By'Ukuri by’igiciro, abanj
- Page 79 and 80: Ibintu By'Ukuri bwabo hamwe n’iny
- Page 81: Ibintu By'Ukuri urupfu rwanjye rugo
- Page 85 and 86: Ibintu By'Ukuri bwashegeshe ubuzima
- Page 87 and 88: Ibintu By'Ukuri baranyeganyeje inyi
- Page 89 and 90: Ibintu By'Ukuri kigabwa. Mu bihugu
- Page 91 and 92: Ibintu By'Ukuri Nk’uko byagendeke
- Page 93 and 94: Ibintu By'Ukuri yashoboraga kujya k
- Page 95 and 96: Ibintu By'Ukuri ashyizeho umwete, I
- Page 97 and 98: Ibintu By'Ukuri Itorero ry’i Roma
- Page 99 and 100: Ibintu By'Ukuri amanika ku rugi rwa
- Page 101 and 102: Ibintu By'Ukuri icyigisho cy’inge
- Page 103 and 104: Ibintu By'Ukuri maboko. Umugorozi L
- Page 105 and 106: Ibintu By'Ukuri igikomangoma cy’i
- Page 107 and 108: Ibintu By'Ukuri kubishimangira mu m
- Page 109 and 110: Ibintu By'Ukuri Kurwanywa niwo muga
- Page 111 and 112: Ibintu By'Ukuri Ubwo inkuru yakwira
- Page 113 and 114: Ibintu By'Ukuri y’abategetsi baku
- Page 115 and 116: Ibintu By'Ukuri Imbaga y’abantu y
- Page 117 and 118: Ibintu By'Ukuri twarwanye. Ariko ni
- Page 119 and 120: Ibintu By'Ukuri amasomo amwe muri B
- Page 121 and 122: Ibintu By'Ukuri Abari bateraniye ah
- Page 123 and 124: Ibintu By'Ukuri gusukwamo ivu rye n
- Page 125 and 126: Ibintu By'Ukuri Nta kintu abantu ba
- Page 127 and 128: Ibintu By'Ukuri Ubwo yari muri uwo
- Page 129 and 130: Ibintu By'Ukuri Igice Cya 9 - Umugo
- Page 131 and 132: Ibintu By'Ukuri buryo butaziguye. Y
<strong>Ibintu</strong> By'Ukuri<br />
Nyamara nubwo Papa ubwe yari yarahamwe n’ibyaha bikomeye cyane biruta ibyo Huse<br />
yaregaga abapadiri kandi akaba ari byo yashingiragaho asaba ko haba ivugurura, iyo nama<br />
yanyaze Papa yakurikijeho gahunda yo kwica umugorozi Huse. Ifungwa rya Huse ryababaje<br />
benshi mu mujyi wa Boheme. Abakomeye n’abanyacyubahiro bo muri uwo mujyi boherereza<br />
inama y’abepisikopi urwandiko rwerekana ko barwanya icyo gikorwa kibi. Umwami<br />
w’abami n’ubundi wari wemeye atishimiye ko barenga ku ruhusa rw’inzira Huse yari afite,<br />
nawe yarwanyije ibyo bendaga kugirira Huse. Nyamara abanzi b’umugorozi bari buzuye<br />
umutima w’ubucakura kandi bamaramaje. Bongeye kwishingikiriza ku rwikekwe<br />
rw’umwami w’abami, ku bwoba bwe no ku ishyaka agirira itorero. Bakomeje kuzana ingingo<br />
zisobanutse cyane zigaragaza ko “kwizera kudakwiriye kubangikanywa n’abayobotse<br />
inyigisho z’ubuyobe cyangwa abandi bantu bakekwaho izo nyigisho nubwo baba bafite<br />
inzandiko zibahesha umudendezo zatanzwe n’umwami w’abami cyangwa abami ubwabo.”<br />
Icyifuzo cyabo cyaremewe.” 52<br />
Amaze gucibwa intege n’uburwayi no kuba mu nzu y’imbohe, kubera ko ubukonje<br />
n’umwuka mubi byo mu kumba yari afungiwemo byamuteye kugira umuriro mwinshi ku<br />
buryo wari hafi yo kumuhitana, amaherezo Huse yazanywe imbere y’inama y’abepisikopi.<br />
Bamuzanye aziritswe iminyururu maze ahagarara imbere y’umwami w’abami wari<br />
werekanye icyubahiro cye no kwizera kwe amurahirira kumurinda ntihagire umuhungabanya.<br />
Mu gihe kirekire cyo kumucira urubanza, yashikamye ku kuri kandi imbere y’abayobozi<br />
b’idini n’abategetsi ba leta bose bateraniye hamwe, ahavugira amagambo yahuranyije kandi<br />
adakebakeba arwanya imyitwarire mibi y’inzego z’ubutegetsi bw’i Roma. Ubwo yasabwaga<br />
guhitamo niba yahakana inyigisho ze akazireka bitaba ibyo akicwa, yemeye gupfa azize<br />
kwemera kwe.<br />
Ubuntu bw’Imana bwaramukomeje. Mu gihe cy’ibyumweru byinshi yamaze ababara<br />
mbere yo gucirwa urubanza ruheruka, umutima we wari wuzuye amahoro ava mu ijuru.<br />
Yabwiye incuti ye ati, “Nanditse uru rwandiko ndi muri gereza, amaboko yanjye yambaye<br />
iminyururu, ntegereje gucirwa urubanza rwo gupfa ejo. . . . Kubwo gufashwa na Yesu Kristo,<br />
ubwo tuzongera kubonana mu gihe cy’amahoro atagira impinduka yo mu buzima bw’ahazaza,<br />
nibwo uzasobanukirwa n’uburyo Imana yangiriye imbabazi, n’uko yamfashije ikankomeza<br />
mu bishuko n’ibigeragezo nahuye nabyo.” 53<br />
Mu mwijima wo mu kumba yari afungiwemo yahaboneye insinzi y’ukwizera nyakuri. Mu<br />
nzozi ze yasubije ibitekerezo muri Kiliziya y’i Prague aho yari yarabwirije ubutumwa bwiza<br />
maze abona papa n’abayobozi bakuru muri kiriziya bahanagura amashusho ya Kristo yari<br />
yarashushanyije ku nkuta z’iyo kiriziya. “Izi nzozi zaramubabaje cyane ariko ku munsi<br />
wakurikiyeho yabonye abahanga benshi mu gushushanya bahugiye mu kuvugurura ayo<br />
mashusho ari menshi kandi bakoresha amarangi arushijeho kubengerana. Umurimo wabo<br />
ukirangira, abo bantu bashushanyaga bazengurutswe n’imbaga y’abantu bateye hejuru bati:<br />
“Ngaho nimureke abapapa n’abepisikopi baze; ntibazigera bongera guhanagura aya<br />
mashusho!” Ubwo Huse yavugaga iby’izo nzozi yaravuze ati: “Niringira rwose ko ishusho ya<br />
74