21.04.2023 Views

Ibintu by'Ukuri

Amayobera y’amateka ntago ari umwijima neza, kuberako ni umupfundikizo utwikiriye igice kimwe cy’irema ry’igikorwa n’imbaraga z’umwuka ndetse n’igikorwa cy’amategeko y’umwuka. Ni ibisanzwe bimenyerewe kuvuga ko amaraso y’abahowimana ari imbuto y’itorero ariko icyo dushaka kubabwira ni uko ibikorwa by’umuntu akora kubera icyemezo cy’umwuka nibyo bibyara imbuto rusange… Nkuko impinduka z’umuco zikomeye hamwe n’impinduramatwara z’amateka aribyo bihitamo amaherezo y’ibihugu cyangwa imyitwarire mu myaka imwe ari igiterane cy’amanota y’ibyemezo by’umwuka…ukwizera n’ubushishozi cyangwa ubuhakanyi n’ubuhumyi , by’abantu. Nta mpuntu watunga agatoki igikorwa gikomeye cy’umwuka gihengamisha umunzani, maze kigatuma gahunda yo hanze mu muryango w’abantu ifata isura nshya…

Amayobera y’amateka ntago ari umwijima neza, kuberako ni umupfundikizo utwikiriye igice kimwe cy’irema ry’igikorwa n’imbaraga z’umwuka ndetse n’igikorwa cy’amategeko y’umwuka. Ni ibisanzwe bimenyerewe kuvuga ko amaraso y’abahowimana ari imbuto y’itorero ariko icyo dushaka kubabwira ni uko ibikorwa by’umuntu akora kubera icyemezo cy’umwuka nibyo bibyara imbuto rusange… Nkuko impinduka z’umuco zikomeye hamwe n’impinduramatwara z’amateka aribyo bihitamo amaherezo y’ibihugu cyangwa imyitwarire mu myaka imwe ari igiterane cy’amanota y’ibyemezo by’umwuka…ukwizera n’ubushishozi cyangwa ubuhakanyi n’ubuhumyi , by’abantu. Nta mpuntu watunga agatoki igikorwa gikomeye cy’umwuka gihengamisha umunzani, maze kigatuma gahunda yo hanze mu muryango w’abantu ifata isura nshya…

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Ibintu</strong> By'Ukuri<br />

Ibyinshi byavugwa ku iyicarubozo abahamya ba Kristo bihanganiye ntawabivuga ngo<br />

abirangize, ariko ku ruhande rw’abicwaga nta gucika intege kwabayeho. Ubwo umwe muri<br />

bo yasabwaga kwisubiraho, yarashubije ati : “Nizera gusa ibyo abahanuzi n’intumwa<br />

babwirije kera, ndetse n’ibyo intungane zose zizeraga. Ukwizera kwanjye gushingiye mu<br />

Mana kuzatsinda imbaraga zose z’ikuzimu.” 243<br />

Incuro nyinshi abari muri urwo rugendo bajyaga bahagarara aho abantu bicirwaga. Ubwo<br />

bari bageze ku ngoro y’umwami ari naho batangiriye urugendo, ya mbaga y’abantu<br />

yaratashye, umwami n’ibyegera bye batandukana banyuzwe n’umwiyerekano w’uwo munsi<br />

kandi bishimira ko igikorwa batangije kizakomeza gukorwa kugeza ubwo ubuhakanyi<br />

butsembwe burundu.<br />

Ubutumwa bw’amahoro Ubufaransa bwari bwaranze bwagombaga kurandurwa kandi<br />

ingaruka zabyo zagombaga kuba mbi cyane. Ku wa 21 Mutarama 1793, ubwo hari hashize<br />

imyaka magana abiri na mirongo itanu n’umunani uhereye kuri wa munsi Ubufaransa<br />

bwiyemereje gutoteza Abagorozi, habayeho urundi rugendo rw’umwiyereko rufite umugambi<br />

utandukanye cyane n‘uwa mbere. Abari muri uwo mwiyerekano banyuze mu duhanda two<br />

mu mujyi wa Paris. “Nanone, umwami niwe muntu ukomeye wari ugambiriwe; nanone<br />

humvikanye amajwi menshi n’induru, kandi humvikanye urusaku rw’abasaba ko hagira<br />

abandi bantu bicwa, ndetse hashinzwe izindi mambo kandi gahunda z’uwo munsi zisozwa no<br />

kwicwa kw’abantu mu buryo buteye ubwoba. Umwami Ludoviko wa XVI yagendaga akirana<br />

n’abari bamufashe ndetse n’abashinzwe kumwica, bagenda bamukurura bamujyanye ku<br />

cyuma kigari gishashe hasi maze abantu bafite imbaraga bakimufatiraho aryamye kugeza<br />

ubwo ikindi kimeze nk’intorezo kimanukiye kimuca umutwe maze wihirika aho.” 24<br />

Nyamara umwami si we wenyine wahaguye, ahubwo mu minsi yaranzwe no kumena amaraso<br />

ubwo hariho ingoma y’igitugu, abantu ibihumbi bibiri na magana inani biciwe hafi y’aho<br />

hantu bicishijwe cya cyuma.<br />

Ubugorozi bwari bwarashyikirije Bibiliya abatuye isi, bubahishurira amahame agize<br />

amategeko y’Imana kandi ibyo asaba bubicengeza mu bantu. Urukundo rw’Imana<br />

rutarondoreka rwari rwarahishuriye abantu amategeko n’amahame by’ijuru. Imana yari<br />

yaravuze iti: “Nuko mujye muyitondera muyumvira, kuko ari ko bwenge bwanyu n’ubuhanga<br />

bwanyu mu maso y’amahanga, azumva ayo mategeko yose, akavuga ati : “Ni ukuri iri<br />

shyanga rikomeye ni ubwoko bw’ubwenge n’ubuhanga.” 245 Igihe Ubufaransa bwangaga<br />

impano buhawe n’ijuru, bwari bubibye imbuto z’umuvurungano no kurimbuka; kandi<br />

ingaruka zaje kuba Umwivumbagatanyo ndetse n’Ingoma y’Iterabwoba.<br />

Mbere y’uko akarengane kabyutswa na za nyandiko zamanitswe ahantu hose, hari hashize<br />

igihe kirekire umugabo w’intwari witwaga Farel ahunze igihugu cyamubyaye. Yagiye mu<br />

Busuwisi maze kubw’imirimo yakoraga asubukura ibyo Zwingli yakoze, yafashije Ubugorozi<br />

mu gutuma bwongera gukundwa. Imyaka yakurikiyeho yagombaga kuyimara mu Busuwisi,<br />

nyamara yakomeje guteza impinduka ku bugorozi mu Bufaransa. Mu myaka ya mbere yo<br />

165

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!