Wielki Protest_
A co z prawem cesarza do zmuszania ludzi mieczem do praktykowania wiary, którą nakazuje Kościół, zakładając, że jest to prawdziwa wiara, tylko dlatego, że Kościół ją nakazał? To również zostaje zdemaskowane i obalone. Zasada, która tak cicho wrosła w Protest, obala w proch tę podwójną tyranię. Krzesło papieża i miecz cesarza przemijają, a na ich miejsce pojawia się sumienie. Ale Protest nie czyni sumienia swoim własnym panem; sumienie nie jest prawem dla siebie. To byłaby anarchia - czyli bunt przeciwko Temu, który jest jej Panem. Protest głosi, że Biblia jest prawem sumienia, a jej Autor jest jej jedynym Panem. Dlatego kieruje swój bieg między dwoma przeciwstawnymi niebezpieczeństwami, unikając z jednej strony anarchii, a z drugiej tyranii; protestantyzm wyłania się na oczach narodów, rozwijając sztandar prawdziwej wolności. Wokół tego sztandaru muszą się zgromadzić wszyscy ludzie, którzy chcą być wolni. Słowa kluczowe: protest ze Speyer, wolność religijna, purytanie, kościół, niemcy, tradycja, sanktuarium, pielgrzymi, nowa anglia, starożytność, chrześcijaństwo, pokuta, faith alone, christ alone, wesley, huss, waldensi, jerome, calvin, luther, wycliffe, knox, biskup
A co z prawem cesarza do zmuszania ludzi mieczem do praktykowania wiary, którą nakazuje Kościół, zakładając, że jest to prawdziwa wiara, tylko dlatego, że Kościół ją nakazał? To również zostaje zdemaskowane i obalone. Zasada, która tak cicho wrosła w Protest, obala w proch tę podwójną tyranię. Krzesło papieża i miecz cesarza przemijają, a na ich miejsce pojawia się sumienie. Ale Protest nie czyni sumienia swoim własnym panem; sumienie nie jest prawem dla siebie. To byłaby anarchia - czyli bunt przeciwko Temu, który jest jej Panem. Protest głosi, że Biblia jest prawem sumienia, a jej Autor jest jej jedynym Panem. Dlatego kieruje swój bieg między dwoma przeciwstawnymi niebezpieczeństwami, unikając z jednej strony anarchii, a z drugiej tyranii; protestantyzm wyłania się na oczach narodów, rozwijając sztandar prawdziwej wolności. Wokół tego sztandaru muszą się zgromadzić wszyscy ludzie, którzy chcą być wolni.
Słowa kluczowe: protest ze Speyer, wolność religijna, purytanie, kościół, niemcy, tradycja, sanktuarium, pielgrzymi, nowa anglia, starożytność, chrześcijaństwo, pokuta, faith alone, christ alone, wesley, huss, waldensi, jerome, calvin, luther, wycliffe, knox, biskup
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Wielki</strong> <strong>Protest</strong><br />
Rozdział 14 — Późniejsi Reformatorzy Angielscy<br />
W czasie, gdy Luter udostępniał narodowi niemieckiemu Biblię, William Tyndale pod<br />
wpływem Bożym czynił to samo w Anglii. Biblia Wiklifa została przetłumaczona z<br />
Wulgaty, która zawierała wiele błędów. Nigdy też nie była wydana drukiem, zaś ceny<br />
egzemplarzy pisanych ręcznie były tak wysokie, że poza bogaczami i szlachtą mało kto<br />
mógł sobie na nią pozwolić. Poza tym, ponieważ Kościół zakazał jej czytania i posiadania,<br />
była znana stosunkowo małej liczbie ludzi. W roku 1516, rok przed ogłoszeniem tez Lutra,<br />
Erazm z Rotterdamu opublikował greckie i łacińskie wydanie Nowego Testamentu. Po raz<br />
pierwszy Słowo Boże zostało wydrukowane w języku oryginalnym. W dziele tym<br />
poprawiono wiele błędów z wcześniejszych wydań i jaśniej oddano sens, co pozwoliło<br />
lepiej poznać biblijne prawdy, stanowiąc jednocześnie nowy bodziec dla reformacji.<br />
Niestety, dla prostego ludu Słowo Boże nadal pozostawało niedostępne. Tyndale miał<br />
dokończyć dzieło Wiklifa, oddając Biblię w ręce swych rodaków. {WB 130.1}<br />
Będąc pilnym uczniem, gorliwie szukającym prawdy, poznał ewangelię z greckiego<br />
Nowego Testamentu Erazma. Nieustraszenie głosił swe przekonania i nalegał, aby<br />
wszystkie nauki były oceniane według Słowa Bożego. Na oświadczenie papieskie, że<br />
Kościół dał Biblię i tylko on może ją objaśniać, Tyndale powiedział: „Kto nauczył orła<br />
szukać żeru? Otóż ten sam Bóg uczy swoje głodne dzieci szukać Ojca w Jego Słowie. A<br />
jeśli chodzi o was, to nie tylko nie daliście nam Pisma Świętego, lecz to właśnie wy<br />
ukryliście je przed nami. To wy paliliście tych, którzy je głosili, a gdybyście mogli,<br />
spalilibyście i samo Pismo”. — D’Aubigné, History of the Reformation of the Sixteenth<br />
Centuty XVIII, 4. {WB 130.2}<br />
Nauki Tyndale’a wzbudziły wielkie zainteresowanie, wielu przyjęło prawdę. Jednak<br />
duchowieństwo było czujne, gdy tylko opuszczał miejsce, w którym głosił, księża groźbami<br />
i fałszywymi oskarżeniami starali się zniweczyć jego pracę i trzeba przyznać, że często im<br />
się to udawało. „Co mam robić? — wołał — Kiedy sieję w jednym miejscu, wróg pustoszy<br />
pole, które właśnie opuściłem. Nie mogę być naraz wszędzie. O, gdyby chrześcijanie<br />
posiadali Pismo Święte we własnym języku, mogliby wtedy sami przeciwstawiać się tym<br />
sofistom. Bez Biblii nie można utwierdzić laikatu mocno w prawdzie”. — Tamże XVIII,<br />
4. {WB 130.3}<br />
W jego umyśle dojrzewało teraz nowe zamierzenie. „W świątyni Jahwe śpiewano<br />
psalmy w języku Izraelitów. Czyżby ewangelia nie mogła do nas przemawiać w języku<br />
Anglii? (...). Czy Kościół w południe ma posiadać mniej światła niż o świcie? (...).<br />
Chrześcijanie muszą czytać Nowy Testament w ich języku ojczystym”. Doktorzy i uczeni<br />
Kościoła nie byli co do tego zgodni, a przecież tylko dzięki Biblii naród mógł dotrzeć do<br />
prawdy. „Jeden popierał tego doktora, drugi innego. (...) Uczeni zaprzeczali sobie<br />
161
Change language