Kościoł i Państwo Wojujące

Kościól i Państwo Wojujące
Rozdział 8 — Przed Sądem
Na tron Niemiec wstąpił Karol V. Wysłannicy papiescy pośpieszyli do nowego cesarza,
aby złożyć mu gratulacje, a jednocześnie skłonić go do użycia swej siły przeciwko
reformacji. Z drugiej strony elektor saski, któremu Karol w wielkiej mierze zawdzięczał
koronę, prosił go, by nie podejmował żadnych kroków przeciwko Lutrowi, zanim ten nie
zostanie przesłuchany. W ten sposób cesarz znalazł się w dość kłopotliwej sytuacji.
Wiedział, że przedstawiciele papiestwa nie zadowolą się niczym innym jak tylko cesarskim
edyktem skazującym Lutra na śmierć. Jednak elektor stanowczo oświadczył, że „ani
cesarski majestat, ani nikt inny nie udowodnił, że pisma Lutra zostały sprawiedliwie
potępione”, dlatego też cesarz rozkazał, aby „doktor Luter otrzymał glejt, by mógł się
zjawić przed uczonych, pobożnych i bezstronnych sędziów”. — D’Aubigné VI, 11. {WB
77.1}
Uwaga wszystkich stronnictw skierowana została na sejm, który zebrał się w Wormacji
tuż przed wstąpieniem Karola V na tron. Celem sejmu było rozstrzygnięcie ważnych kwestii
politycznych, tam też niemieccy książęta mieli po raz pierwszy spotkać się z młodym
monarchą. Ze wszystkich stron Niemiec zjechali się dostojnicy kościelni i państwowi.
Przybyli potężni i zazdrośni o swe prawa możnowładcy, dumni i pewni swej wyższości
książęta Kościoła, dworscy rycerze i ich uzbrojone orszaki, a także posłowie z obcych i
dalekich krajów — wszyscy zebrali się w Wormacji. Jednak na tym ogromnym
zgromadzeniu tematem, który wzbudził największe zainteresowanie, była sprawa saskiego
reformatora. {WB 77.2}
Cesarz Karol polecił elektorowi, by przybył na sejm razem z Lutrem, któremu zapewnił
ochronę i przyrzekł swobodną dyskusję z kompetentnymi osobami celem omówienia
punktów spornych. Luter z napięciem czekał na spotkanie z cesarzem. W tym czasie jego
zdrowie było mocno nadwerężone, jednak napisał do elektora: „Gdy sam o własnych siłach
nie będę mógł przybyć do Wormacji, każę się tam zawieźć, nawet jeśli będę chory, gdyż nie
wątpię, że gdy cesarz mnie wzywa, jest to głos samego Boga. Jeśli dopuszczą się wobec
mnie gwałtu, co jest bardzo prawdopodobne — gdyż nie wzywają mnie po to, abym ich
pouczał — sprawę tę pozostawię Panu. Żyje przecież wciąż i panuje Ten, który w Babilonie
zachował trzech młodzieńców w ognistym piecu. Jeżeli nie uratuje mnie, to przecież moje
życie jest bez znaczenia. Brońmy tylko Ewangelii, by nie stała się przedmiotem pogardy ze
strony niegodziwych ludzi i przelewajmy za nią krew, a na pewno zwyciężymy. Nie do
mnie należy decydowanie, czy moje życie lub śmierć przyczyni się do zbawienia ogółu (...).
Możecie oczekiwać ode mnie wszystkiego (...) oprócz ucieczki i odwołania poglądów. Na
pewno nie ucieknę, a tym bardziej niczego nie odwołam”. — Tamże VII, 1. {WB 77.3}
Kiedy w Wormacji rozeszła się wiadomość, że Luter ma się zjawić przed sejmem,
wywołało to wielkie podniecenie. Aleander, legat papieski, któremu powierzono sprawę
91