Kościoł i Państwo Wojujące

Kościól i Państwo Wojujące
nawzajem. Jak więc możemy odróżnić tego, który mówi prawdę od tego, który kłamie? (...)
Jak? (...) Jedynie przez Słowo Boże”. — Tamże XVIII, 4. {WB 130.4}
Niedługo potem pewien katolicki uczony dyskutując z Tyndalem oświadczył: „Byłoby
nam lepiej bez przykazań Bożych, niż bez praw papieskich”. Tyndale odpowiedział na
to: „Wyzywam papieża i wszystkie jego prawa na pojedynek. Jeżeli Bóg pozwoli mi jeszcze
żyć, to za kilka lat parobek, który orze pługiem, będzie lepiej znał Pismo Święte niż wy”. —
Anderson, Annals of the Engłish Biblie 19. {WB 130.5}
Zamiar dania ludowi Nowego Testamentu w jego własnym języku spotęgował się i
Tyndale niezwłocznie wziął się do pracy. Prześladowany, musiał opuścić rodzinny dom i
udać się do Londynu, gdzie przez jakiś czas bez przeszkód kontynuował swe dzieło.
Znowujednak przemoc zwolenników papiestwa zmusiła go do ucieczki. Wydawało się, że
cała Anglia jest dla niego zamknięta, zdecydował się więc poszukać schronienia w
Niemczech. Tutaj rozpoczął drukowanie angielskiego przekładu Nowego Testamentu. Dwa
razy musiał wstrzymać swoją pracę, ale gdy zabroniono mu drukować w jednym mieście,
udawał się do drugiego. W końcu dotarł do Wormacji, gdzie klika lat wcześniej Luter na
sejmie bronił ewangelii. W tym starym mieście było wielu przyjaciół reformacji i tam
Tyndale mógł kontynuować swe dzieło już bez żadnych przeszkód. Wkrótce trzy tysiące
egzemplarzy Nowego Testamentu było gotowe, a drugi nakład wyszedł jeszcze w tym
samym roku. {WB 131.1}
Tyndale wykonywał swą pracę z wielkim zapałem i gorliwością. Mimo że władze
angielskie strzegły swych portów z największą czujnością, Słowo Boże potajemnie
przewożono do Londynu, a stamtąd rozchodziło się ono po całym kraju. Zwolennicy
papiestwa starali się zgnieść prawdę, ale na próżno. Pewnego razu biskup z Durham
wykupił od księgarza, który był przyjacielem Tyndale’a, cały zapas Biblii, aby je zniszczyć,
sądząc, że w ten sposób zahamuje dzieło. Tymczasem stało się odwrotnie — za uzyskane
pieniądze wydrukowano następne, lepsze wydanie, które bez tych funduszów nie mogłoby
być opublikowane. Gdy później uwięziono Tyndale’a, zaproponowano mu uwolnienie pod
warunkiem, że wyda tych, którzy mu pomagali pokrywać wydatki na druk Biblii.
Odpowiedział, że biskup z Durham pomógł mu więcej niż ktokolwiek inny, gdyż
otrzymawszy tak wysoką kwotę za nabyte przez niego Biblie, uzyskał możność dalszej
pracy. {WB 131.2}
Wydany zdradliwie w ręce wrogów, Tyndale przebywał przez długie miesiące w
więzieniu. W końcu przypieczętował swą wiarę męczeńską śmiercią, ale przygotował broń,
która uzbroiła bojowników do walki trwającej setki lat, aż do dnia dzisiejszego. {WB
131.3}
Hugh Latimer dowodził z ambony, że Biblia musi być czytana w języku ojczystym.
Autorem Pisma Świętego, mówił, „jest sam Bóg” i to Pismo ma udział w mocy i wieczności
162