Kościoł i Państwo Wojujące
Wojna to sprawa o żywotnym znaczeniu dla państwa, obszar życia lub śmierci,
droga do przetrwania lub zagłady. Zagadnienie to trzeba więc dokładnie rozpatrzyć.
Kto kocha wojnę, doprowadzi kraj do zniszczenia, kto pożąda zwycięstwa,
doprowadzi go do niesławy. Wojny nie trzeba kochać i zwycięstwa nie trzeba
pożądać. Działaj tylko wówczas, gdy warunki dojrzały do zwycięstwa. 2) Dlatego
wynik wojny określa pięć podstawowych czynników i porównanie walczących stron
według ich sił oraz siedmiu dalej wymienionych składników. 3) Pierwszym z tych
czynników jest droga. Drugim niebo. Trzecim ziemia. Czwartym dowództwo.
Piątym zasady. 4) Droga lub wpływ moralny sprawia, że ludzie myślą tak samo jak
rządzący, więc pójdą z nimi na życie i na śmierć, nie bojąc się jednego ani drugiego.
Nikt nie sprawi, żeby wojsko skutecznie walczyło, jeśli każe mu się walczyć w
niesłusznej wojnie ... Wojna to sztuka wprowadzania w błąd.
Wojna to sprawa o żywotnym znaczeniu dla państwa, obszar życia lub śmierci,
droga do przetrwania lub zagłady. Zagadnienie to trzeba więc dokładnie rozpatrzyć.
Kto kocha wojnę, doprowadzi kraj do zniszczenia, kto pożąda zwycięstwa,
doprowadzi go do niesławy. Wojny nie trzeba kochać i zwycięstwa nie trzeba
pożądać. Działaj tylko wówczas, gdy warunki dojrzały do zwycięstwa. 2) Dlatego
wynik wojny określa pięć podstawowych czynników i porównanie walczących stron
według ich sił oraz siedmiu dalej wymienionych składników. 3) Pierwszym z tych
czynników jest droga. Drugim niebo. Trzecim ziemia. Czwartym dowództwo.
Piątym zasady. 4) Droga lub wpływ moralny sprawia, że ludzie myślą tak samo jak
rządzący, więc pójdą z nimi na życie i na śmierć, nie bojąc się jednego ani drugiego.
Nikt nie sprawi, żeby wojsko skutecznie walczyło, jeśli każe mu się walczyć w
niesłusznej wojnie ... Wojna to sztuka wprowadzania w błąd.
Kościól i Państwo Wojujące 126
Kościól i Państwo Wojujące Rozdział 11 — Protest Książąt Najszlachetniejszym poparciem reformacji był protest książąt niemieckich, złożony w sejmie w Spirze w 1529 roku. Odwaga, wiara, pewność i zdecydowanie tych oddanych Bogu ludzi zapewniły przyszłym pokoleniom wolność wiary i sumienia. Na skutek tego protestu zwolennicy reformacji zostali nazwani protestantami, a jego zasady stanowią „najistotniejszą treść protestantyzmu”. — D’Aubigné XIII, 6. {WB 104.1} Dla reformacji nastały ciężkie i groźne dni. Jednak pomimo edyktu wydanego w Wormacji, skazującego Lutra na banicję i zabraniającego głoszenia jego nauk, a także wierzenia im, w Niemczech przeważyła tolerancja religijna. Opatrzność Boża powstrzymywała wrogów prawdy. Karol V był wprawdzie zdecydowany zniszczyć reformację, lecz ilekroć podnosił swe ramię, by zadać jej cios, zmuszony był do cofnięcia się. Kilkakrotnie wydawało się, że zagłada wszystkich przeciwników Rzymu jest nieunikniona, ale w decydujących momentach albo armia turecka znalazła się na wschodniej granicy, albo król Francji, albo nawet sam papież, będąc zazdrosny o rosnącą potęgę cesarza, wystąpił przeciwko niemu zbrojnie. W ten sposób korzystając z zatargów między państwami, reformacja miała możność wzmocnienia i rozszerzenia się. {WB 104.2} W końcu jednak katoliccy władcy zaniechali swych wewnętrznych sporów, by wspólnie walczyć z reformacją. W roku 1526 sejm w Spirze zapewnił każdemu państwu niemieckiemu wolność w sprawach religii aż do czasu zwołania soboru powszechnego. Jednak nie minęły jeszcze niebezpieczeństwa związane z tą uchwałą, gdy cesarz w roku 1529 ponownie zwołał sejm w Spirze celem wytępienia herezji. Przy pomocy środków pokojowych, o ile to byłoby możliwe, chciano skłonić książąt do zajęcia negatywnego stanowiska wobec reformacji. Gdyby to nie pomogło, Karol był przygotowany na użycie siły. {WB 104.3} Przedstawiciele papiestwa cieszyli się. Licznie przybyli do Spiry, okazując jawną wrogość wobec reformatorów i ich zwolenników. Melanchton tak opisuje tę sytuację: „Jesteśmy obrzydzeniem i śmiechem dla świata, ale Chrystus spojrzy łaskawie na swój biedny lud i zachowa go”. — Tamże XIII, 5. Ewangelickim książętom, obecnym na sejmie, zakazano głoszenia ewangelii nawet we własnych mieszkaniach. Ale ludność Spiry łaknęła Słowa Bożego i pomimo zakazu tysiące szły na nabożeństwa, które odbywały się w kaplicy saskiego elektora. {WB 104.4} To przyśpieszyło decyzję Karola. Cesarski posłaniec oświadczył sejmowi, że ponieważ postanowienie gwarantujące wolność sumienia stało się powodem rozruchów, cesarz żąda, aby je anulować. Ten samowolny akt wywołał wśród ewangelickich chrześcijan oburzenie i trwogę. Jeden z nich powiedział: „Chrystus ponownie znalazł się w rękach Kajfasza i Piłata”. Zwolennicy papiestwa stawali się coraz gwałtowniejsi. Jeden z nich, opanowany 127
- Page 83 and 84: Kościól i Państwo Wojujące Spra
- Page 85 and 86: Kościól i Państwo Wojujące wspa
- Page 87 and 88: Kościól i Państwo Wojujące Gdy
- Page 89 and 90: Kościól i Państwo Wojujące go o
- Page 91 and 92: Kościól i Państwo Wojujące uwi
- Page 93 and 94: Kościól i Państwo Wojujące Gdy
- Page 95 and 96: Kościól i Państwo Wojujące sło
- Page 97 and 98: Kościól i Państwo Wojujące Jero
- Page 99 and 100: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
- Page 101 and 102: Kościól i Państwo Wojujące Koń
- Page 103 and 104: Kościól i Państwo Wojujące lecz
- Page 105 and 106: Kościól i Państwo Wojujące Prze
- Page 107 and 108: Kościól i Państwo Wojujące Nast
- Page 109 and 110: Kościól i Państwo Wojujące i st
- Page 111 and 112: Kościól i Państwo Wojujące pra
- Page 113 and 114: Kościól i Państwo Wojujące wrog
- Page 115 and 116: Kościól i Państwo Wojujące Dzi
- Page 117 and 118: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
- Page 119 and 120: Kościól i Państwo Wojujące prze
- Page 121 and 122: Kościól i Państwo Wojujące W ty
- Page 123 and 124: Kościól i Państwo Wojujące wszy
- Page 125 and 126: Kościól i Państwo Wojujące W te
- Page 127 and 128: Kościól i Państwo Wojujące fał
- Page 129 and 130: Kościól i Państwo Wojujące Wkr
- Page 131 and 132: Kościól i Państwo Wojujące przy
- Page 133: Kościól i Państwo Wojujące ksi
- Page 137 and 138: Kościól i Państwo Wojujące ksi
- Page 139 and 140: Kościól i Państwo Wojujące Jak
- Page 141 and 142: Kościól i Państwo Wojujące Refo
- Page 143 and 144: Kościól i Państwo Wojujące gór
- Page 145 and 146: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
- Page 147 and 148: Kościól i Państwo Wojujące praw
- Page 149 and 150: Kościól i Państwo Wojujące zar
- Page 151 and 152: Kościól i Państwo Wojujące jede
- Page 153 and 154: Kościól i Państwo Wojujące lata
- Page 155 and 156: Kościól i Państwo Wojujące prze
- Page 157 and 158: Kościól i Państwo Wojujące tego
- Page 159 and 160: Kościól i Państwo Wojujące Wło
- Page 161 and 162: Kościól i Państwo Wojujące najb
- Page 163 and 164: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
- Page 165 and 166: Kościól i Państwo Wojujące prak
- Page 167 and 168: Kościól i Państwo Wojujące W ob
- Page 169 and 170: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
- Page 171 and 172: Kościól i Państwo Wojujące jego
- Page 173 and 174: Kościól i Państwo Wojujące nie
- Page 175 and 176: Kościól i Państwo Wojujące nic,
- Page 177 and 178: Kościól i Państwo Wojujące Whit
- Page 179 and 180: Kościól i Państwo Wojujące jest
- Page 181 and 182: Kościól i Państwo Wojujące Wesl
- Page 183 and 184: Kościól i Państwo Wojujące Rozd
Kościól i <strong>Państwo</strong> <strong>Wojujące</strong><br />
Rozdział 11 — Protest Książąt<br />
Najszlachetniejszym poparciem reformacji był protest książąt niemieckich, złożony w<br />
sejmie w Spirze w 1529 roku. Odwaga, wiara, pewność i zdecydowanie tych oddanych<br />
Bogu ludzi zapewniły przyszłym pokoleniom wolność wiary i sumienia. Na skutek tego<br />
protestu zwolennicy reformacji zostali nazwani protestantami, a jego zasady stanowią<br />
„najistotniejszą treść protestantyzmu”. — D’Aubigné XIII, 6. {WB 104.1}<br />
Dla reformacji nastały ciężkie i groźne dni. Jednak pomimo edyktu wydanego w<br />
Wormacji, skazującego Lutra na banicję i zabraniającego głoszenia jego nauk, a także<br />
wierzenia im, w Niemczech przeważyła tolerancja religijna. Opatrzność Boża<br />
powstrzymywała wrogów prawdy. Karol V był wprawdzie zdecydowany zniszczyć<br />
reformację, lecz ilekroć podnosił swe ramię, by zadać jej cios, zmuszony był do cofnięcia<br />
się. Kilkakrotnie wydawało się, że zagłada wszystkich przeciwników Rzymu jest<br />
nieunikniona, ale w decydujących momentach albo armia turecka znalazła się na wschodniej<br />
granicy, albo król Francji, albo nawet sam papież, będąc zazdrosny o rosnącą potęgę<br />
cesarza, wystąpił przeciwko niemu zbrojnie. W ten sposób korzystając z zatargów między<br />
państwami, reformacja miała możność wzmocnienia i rozszerzenia się. {WB 104.2}<br />
W końcu jednak katoliccy władcy zaniechali swych wewnętrznych sporów, by wspólnie<br />
walczyć z reformacją. W roku 1526 sejm w Spirze zapewnił każdemu państwu<br />
niemieckiemu wolność w sprawach religii aż do czasu zwołania soboru powszechnego.<br />
Jednak nie minęły jeszcze niebezpieczeństwa związane z tą uchwałą, gdy cesarz w roku<br />
1529 ponownie zwołał sejm w Spirze celem wytępienia herezji. Przy pomocy środków<br />
pokojowych, o ile to byłoby możliwe, chciano skłonić książąt do zajęcia negatywnego<br />
stanowiska wobec reformacji. Gdyby to nie pomogło, Karol był przygotowany na użycie<br />
siły. {WB 104.3}<br />
Przedstawiciele papiestwa cieszyli się. Licznie przybyli do Spiry, okazując jawną<br />
wrogość wobec reformatorów i ich zwolenników. Melanchton tak opisuje tę sytuację:<br />
„Jesteśmy obrzydzeniem i śmiechem dla świata, ale Chrystus spojrzy łaskawie na swój<br />
biedny lud i zachowa go”. — Tamże XIII, 5. Ewangelickim książętom, obecnym na sejmie,<br />
zakazano głoszenia ewangelii nawet we własnych mieszkaniach. Ale ludność Spiry łaknęła<br />
Słowa Bożego i pomimo zakazu tysiące szły na nabożeństwa, które odbywały się w kaplicy<br />
saskiego elektora. {WB 104.4}<br />
To przyśpieszyło decyzję Karola. Cesarski posłaniec oświadczył sejmowi, że ponieważ<br />
postanowienie gwarantujące wolność sumienia stało się powodem rozruchów, cesarz żąda,<br />
aby je anulować. Ten samowolny akt wywołał wśród ewangelickich chrześcijan oburzenie i<br />
trwogę. Jeden z nich powiedział: „Chrystus ponownie znalazł się w rękach Kajfasza i<br />
Piłata”. Zwolennicy papiestwa stawali się coraz gwałtowniejsi. Jeden z nich, opanowany<br />
127