07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Kugira ngo ibibi byamungaga Uburayi bishakirwe umuti, hatumijwe i<strong>na</strong>ma rusange ngo<br />

iteranire i Constance . Iyo <strong>na</strong>ma yatumijwe n’umwe mu bapapa batatu bari bahanganye<br />

witwaga Yohani wa XXIII, biturutse <strong>ku</strong> cyifuzo cy’umwami w’abami Sigismond . Igitekerezo<br />

cyo gutumiza iyo <strong>na</strong>ma nticyari cyarashimishije Papa Yoha<strong>na</strong> wari ufite imico n’imikorere<br />

bitashobora kwihanganira gu<strong>ku</strong>rikira<strong>na</strong> abantu, nubwo byaba bikozwe n’abayobozi ba<strong>ku</strong>ru<br />

mu idini batagiraga imico mbonera nk’uko abanyadini b’icyo gihe bari bameze. Nyamara<br />

ntiyahangaye <strong>ku</strong>rwanya icyifuzo cy’umwami w’abami Sigismond.<br />

Intego z’ingenzi zagombaga <strong>ku</strong>gerwaho n’iyo <strong>na</strong>ma zari ugu<strong>ku</strong>ra ibice mu itorero no<br />

<strong>ku</strong>randura inyigisho z’ubuyobe. Bityo, ba bapapa babiri bari bahanganye baratumijwe ngo<br />

bitabe iyo <strong>na</strong>ma, ndetse hatumizwa <strong>na</strong> Yoha<strong>na</strong> Huse wakwirakwije inyigisho nshya. Abo<br />

bapapa bombi ntibizeye umutekano wabo, maze banga kwiyizira ubwabo, ahubwo bohereza<br />

ababahagararira. Papa Yohani nubwo ari we byagaragaraga ko yatumiye i<strong>na</strong>ma, yayijemo<br />

afite gushidikanya kwinshi akeka ko umwami w’abami afite umugambi uhishwe wo<br />

<strong>ku</strong>mu<strong>ku</strong>raho, kandi atinya ko amuryoza ingeso mbi zatesheje agaciro ubupapa ndetse<br />

n’ubwicanyi yakoze. Icyakora yinjiranye icyubahiro cyinshi mu mujyi wa Constance<br />

ashagawe n’abayobozi ba<strong>ku</strong>ru mu by’idini ba<strong>ku</strong>rikiwe n’imbaga y’abantu benshi. Abayobozi<br />

bose b’itorero n’abanyacyubahiro bo mu mujyi wa Constance ndetse n’imbaga y’aboroheje<br />

n’abakomeye barahagurutse bajya <strong>ku</strong>musanganira. Ku mutwe we yari yambaye ikamba<br />

ry’izahabu ryambarwaga gusa n’abacamanza bane ba<strong>ku</strong>ru. Imbere ye bagenda<strong>na</strong>ga igitambo<br />

cya ukarisitiya, kandi imyambaro ya gi<strong>ku</strong>ngu abakaridi<strong>na</strong>li n’abakomeye bari bambaye<br />

yatangazaga abantu.<br />

Muri icyo gihe undi mugenzi yari mu nzira ari hafi <strong>ku</strong>gera i Constance. Huse yari azi neza<br />

akaga kamutegereje. Yari yasize asezeye <strong>ku</strong> ncuti ze nk’aho batazongera <strong>ku</strong>bo<strong>na</strong><strong>na</strong> u<strong>ku</strong>ndi,<br />

bityo afata urugendo azi neza ko ruzamugeza <strong>ku</strong> gupfa atwitswe. Nubwo yari afite urwandiko<br />

rw’inzira rwatanzwe n’umwami w’i Boheme kandi igihe yari <strong>ku</strong> rugendo agahabwa urundi<br />

n’umwami w’abami Sigismond, yakoze imyiteguro ye yose abo<strong>na</strong> ko ashobora gupfa.<br />

Mu rwandiko yandikiye incuti ze z’i Prague yaravuze ati: “Bavandimwe banjye n<strong>ku</strong>nda,...<br />

ngiye mfite urwandiko rw’inzira rwatanzwe n’umwami <strong>ku</strong>gira ngo njye guhanga<strong>na</strong> n’abanzi<br />

banjye batabarika kandi batanyifuriza <strong>ku</strong>baho. . . . Byose mbiragije Ima<strong>na</strong> nyiri ububasha<br />

bwose, niragije Umukiza wanjye. Niringira ko Ima<strong>na</strong> izumva amasengesho yanyu adatezuka<br />

<strong>ku</strong>gira ngo izashyire ubushishozi n’ubwenge bwayo mu kanwa kanjye, bityo nzabashe<br />

gutsinda abanzi banjye. Niringira kandi ko izampa Mwuka wayo Muziranenge <strong>ku</strong>gira ngo<br />

ankomereze mu <strong>ku</strong>ri kwe ngo ngire ubutwari nzabashe guhanga<strong>na</strong> n’ibigeragezo, inzu<br />

y’imbohe, ndetse bibaye ngombwa, n’urupfu rw’agashinyaguro. Yesu Kristo yababarijwe<br />

cyane abo ya<strong>ku</strong>nze; none se dukwiriye gutangazwa n’uko yadusigiye urugero rwe <strong>ku</strong>gira ngo<br />

<strong>na</strong>twe ubwacu tubashe kwihanganira ibitugeraho byose <strong>ku</strong>bw’agakiza kacu? Ni Ima<strong>na</strong> yacu,<br />

<strong>na</strong>twe turi ibiremwa bye; ni Umwami twe turi abagaragu be; ni Umwami w’isi twe tukaba<br />

indushyi z’ibiremwa bipfa nyamara yaratubabarijwe! None se <strong>ku</strong>ki twe tutagomba <strong>ku</strong>babazwa<br />

cyane cyane iyo uwo mubabaro ugendereye <strong>ku</strong>dutunganya? Kubw’ibyo ba<strong>ku</strong>ndwa, niba<br />

72

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!