07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Igice Cya 5 - Abaharanira U<strong>ku</strong>ri<br />

Mbere y’Ivugurura, hariho amakopi make cyane ya Bibiliya, ariko ntabwo Ima<strong>na</strong> yari<br />

yaremeye ko Ijambo ryayo ritsembwaho burundu. Ntabwo u<strong>ku</strong>ri kwaryo kwagombaga<br />

guhishwa by’iteka ryose. Ima<strong>na</strong> yashoboraga no guca iminyururu yari iboshye amagambo<br />

y’ubugingo biyoroheye nk’uko yabashaga gukingura imiryango ya gereza kandi igafungura<br />

inzugi z’ibyuma <strong>ku</strong>gira ngo ishyire abagaragu bayo mu mudendendezo. Mu bihugu<br />

bitandukanye by’i Burayi, abantu bakoreshejwe <strong>na</strong> Mwuka w’Ima<strong>na</strong> bashakashaka u<strong>ku</strong>ri<br />

nk’ushaka ubutunzi buhishwe. Barinzwe kandi bayobowe n’Ima<strong>na</strong> <strong>ku</strong> Byanditswe Byera<br />

kandi impapuro zabyo baziga<strong>na</strong>ga umuhati mwinshi. Bari biteguye kwakira umucyo batitaye<br />

<strong>ku</strong> byababaho ibyo ari byo byose. Nubwo batasobanukiwe neza n’ibintu byose, babashishijwe<br />

<strong>ku</strong>bo<strong>na</strong> u<strong>ku</strong>ri kwari <strong>ku</strong>maze imyaka myinshi kwarahishwe. Nk’intumwa zoherejwe n’Ijuru,<br />

bagiye hirya no hino baca iminyururu y’ubuyobe n’ubupfumu bakararikira abantu bari<br />

baragizwe imbata igihe kirekire guhaguruka bakava mu buretwa bakajya mu mudendezo.<br />

Usibye mu Bawalidense gusa, Ijambo ry’Ima<strong>na</strong> ryari ryaramaze imyaka myinshi riri mu<br />

ndimi zari zizwi n’abize gusa gusa; ariko noneho igihe cyari kigeze <strong>ku</strong>gira ngo Ibyanditswe<br />

byera bisobanurwe mu zindi ndimi kandi bihabwe abantu bo mu bihugu bitandukanye biri mu<br />

ndimi zabo za kavukire. Isi yari ivuye mu gihe cy’umwijima w’icuraburindi yari irimo.<br />

Amasaha y’umwijima yari agiye <strong>ku</strong>rangira, kandi mu bihugu byinshi byasaga n’aho<br />

habonetse ibimenyetso by’urukerera.<br />

Mu kinyeja<strong>na</strong> cya cumi <strong>na</strong> kane, mu Bwongereza harashe “inyenyeri yo mu rukerera<br />

y’Ubugorozi.” Ntabwo Joha<strong>na</strong> Wiklife yari integuza y’ubugorozi mu Bwongereza gusa,<br />

ahubwo n’ahandi hose harangwaga ubukristo. Kutemera inyigisho z’i Roma kwe gukomeye<br />

ntikwari guteze kwibagira<strong>na</strong>. Uko <strong>ku</strong>rwanya izo nyigisho kwatangije urugamba rwagombaga<br />

gutuma habaho ukwishyira ukiza<strong>na</strong> kw’abantu <strong>ku</strong> giti cyabo, amatorero ndetse n’ibihugu.<br />

Wycliffe yari yarahawe uburere bwamuhesheje umudendezo; <strong>ku</strong> bwe gutinya Uwiteka ni<br />

byo shingiro ry’ubwenge. Mu mashuri yigagamo yarangwagaho imico iboneye n’impano<br />

zitangaje ndetse n’ubumenyi buhanitse. Mu mibereho ye yari ifitiye inyota ubumenyi,<br />

yashakaga <strong>ku</strong>menya ibyigwa by’uburyo bwose. Yigishijwe iby’ubucurabwenge, amategeko<br />

y’itorero n’iby’amategeko mbonezamubano y’igihugu cye by’umwihariko. Agaciro k’ibyo<br />

yize akiri muto kaje <strong>ku</strong>garagara mu byo yakoze nyuma. Kumenya neza iby’ubucurabwenge<br />

bwo mu gihe cye byamubashishije gushyira ahagaragara ubuyobe buburimo; kandi <strong>ku</strong>ba<br />

yarize iby’amategeko y’igihugu n’ay’itorero byatumye yari yiteguye <strong>ku</strong>jya mu rugamba rwo<br />

guharanira umudendezo w’abantu muri rusange no mu by’idini. Nubwo yari ashoboye<br />

gukoresha intwaro a<strong>ku</strong>ye mu Ijambo ry’Ima<strong>na</strong>, yari afite ikinyabupfura ya<strong>ku</strong>ye mu mashuri<br />

kandi yari asobanukiwe no gukoresha amayeri nk’umuntu wize. Imbaraga z’ubuhanga bwe,<br />

ubwinshi n’uburemere by’ubwenge bwe byatumaga abanzi n’incuti ze bamwubaha. Abari<br />

baramuyobotse bumvaga banyuzwe n’uko ubarangaje imbere ari umwe mu bantu b’ime<strong>na</strong> mu<br />

54

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!