Itorero na Leta ku Rugamba

Itorero na Leta ku Rugamba
Mu bihugu bitategekwaga n’Abanyaroma, hashize ibinyejana byinshi hariho amatsinda
y’abakristo batigeze bagerwaho n’inyigisho zipfuye z’ubupapa. Bari bakikijwe n’ubupagani,
ndetse uko ibihe byahitaga bakagerwaho n’ingaruka z’amakosa yabwo. Nyamara
bakomezaga gushikama kuri Bibiliya bakayifata nk’umuyobozi wo kwizera kwabo kandi
bagakurikiza kwinshi mu kuri kuyanditswemo. Abo bakristo bemeraga ko amategeko
y’Imana adahinduka kandi ahoraho ndetse bagakomeza Isabato ivugwa mu itegeko rya kane.
Amatorero yashikamye muri uko kwizera kandi yabonekaga muri Afurika yo hagati no mu
baturage b’Abanyarumeniya bo muri Aziya.
Nyamara abitwa Abawalidense (Abavoduwa) ni bo bari ku isonga mu bantu bose banze
kwemera kwishyira hejuru k’ubutegetsi bw’ubupapa. Mu gihugu ubupapa bwari bufitemo
icyicaro, abantu baho barwanyije bashikamye ibinyoma byabwo ndetse no kwangiza
kwabwo. Amatorero menshi yo muri Piedmont yamaze imyaka amagana menshi ari mu
mudendezo, ariko igihe cyaje kugera Roma iyasaba kuyiyoboka ishyizeho umwete. Nyuma
yo guhangana n’ubwo butegetsi bw’igitugu bikaba iby’ubusa, abayobozi b’ayo matorero
bemeye ariko badashaka ububasha bw’ubwo butegetsi isi yose yasaga nk’aho yayobotse.
Nyamara hari bamwe muri bo banze kuyoboka ubutegetsi bwa papa cyangwa abapadiri.
Biyemeje kuba indahemuka ku Mana yabo no kurinda ubusugi bwabo no kwiyoroshya byo
kwizera kwabo. Ubwo habayeho kwitandukanya. Bamwe bahoze bagendera mu kwizera kwa
kera barakuretse; bamwe basize imisozi ya Alps yari kavukire kabo bajya kwamamaza ukuri
mu bindi bihugu; abandi bagiye kwihisha mu bibaya no mu bitare byiherereye byo mu misozi
maze bahakomereza umudendezo wabo wo kuramya Imana.
Ukwizera Abakristo b’Abawalidense bari bafite kandi bigishaga kwari guhabanye mu
buryo bugaragara n’inyigisho z’ibinyoma Roma yigishaga. Imyemerere yabo mu
by’iyobokamana yari ishingiye ku ijambo Imana yandikishije, ari ryo gahunda nyakuri yo
kwemera kwa Gikristo. Nyamara abo bahinzi bicishaga bugufi, aho bari barihishe bitaruye
ab’isi kandi babaga bomatanye n’imirimo yabo ya buri munsi yo kwita ku mikumbi yabo no
guhingira imizabibu yabo, si bo bari barigejeje ku kumenya ukuri guhabanye n’amahame
n’ubuyobe by’itorero ry’i Roma ryayobye. Ntabwo kwari ukwizera gushya bari bakiriye.
Imyemerere yabo mu by’iyobokamana yari umurage barazwe n’ababyeyi babo.
Barwaniriraga ukwizera abo mu itorero ry’intumwa. Bari bafite, “kwizera abera bahawe
rimwe, bakageza iteka ryose.” Yuda 3. Itorero ryo mu butayu, ritari iryarangwaga no kwibona
ryabaga mu murwa mukuri w’isi icyo gihe, ni ryo ryari itorero nyakuri rya Kristo, ni ryo
ryarindaga ubutunzi bw’ukuri Imana yabikije abantu bayo ngo babugeze ku batuye isi.
Imwe mu mpamvu z’ingenzi zari zaratumye itorero nyakuri ryitandukanya na Roma ni
urwango Roma yagiriraga Isabato ivugwa muri Bibiliya. Nk’uko byari byarahanuwe,
ubutegetsi bw’ubupapa bwasiribanze ukuri. Bwasuzuguye bikabije amategeko y’Imana maze
bushyira hejuru imigenzo yahimbwe n’abantu. Amatorero yayoborwaga n’ubutegetsi bwa
Papa yahatiwe hakiri kare kubahiriza umunsi wa mbere (Kucyumweru) nk’umunsi wera. Mu
gihe ikinyoma no kugendera ku migenzo byari byarahawe intebe, benshi barimo n’abantu
42